Олох түгэнэ.

Субу соторутааҕыта, Уххан Уйбаан 2005 с. ыыппыт үс айар киэһэлэрин устубутун олоххо баарынан (life) көрөр уонна истэр диискэлэр гынан төгүллээн күн сиригэр таһааран көрдөрдө. Үс көрөр диискэ уонна онно эбии биир истэр диискэ. Онон барыта түөрт диискэ буолбут.
Атын киһи ситиһиилэннэҕинэ куһаҕан киһи «курус» гынар, үчүгэй киһи «мүчүк» гынар, диэбиккэ дылы биһиги үчүгэй дьон сиэринэн «мүчүк» гынабыт уонна кинини ити сити-һиитинэн эҕэрдэлиибит. Үчүгэй аата үчүгэй.
Үс көрөр диискэлэр дьоро киэһэлэринэн «Бастакы киэһэ», «Иккис киэһэ», «Үһүс киэ-һэ» диэн наарданан араарыллыбыттар. Уонна биир Уххан бэйэтин тылларыгар суруллубут истэр диискэ эбиилээх.
Бу диискэлэр бары олоххо баарынан, омуктуу «Life» диэн сиэринэн оҥоһуллубуттар. Ол оннук халыып аан дойдуга барытыгар баар.
Диискэлэри барыларын көрдүм. Хаачыстыбалара life таһымҥа толору эппиэттииллэр. Арай, иккис көрөр диискэҕэ бүтэһик Байбал ырыата кыайан баппакка хаалбыт. Уоннааҕыта барыта «чаһыы». Ити ырыа иккитэ киирбит. Үһүс киэһэҕэ толорута баар. Онон бэйэтэ-бэйэтин самансар курдук.
Саманнык:
Араастаан «түһэрэ» сатыыр майгылары көрдөөн көрдүм да киһи иилистэрэ улахан суох. Була сатаан түһэриэхпин - санаам буолбат. Барыта ортотунан барар курдук.
Ол аата үчүгэй. Түһэрэр майгы суоҕа суруйар киһиэхэ «абалаах» соҕус да буоллар, хайыамый хайҕалынан муҥурданарбар тиийэбин.
Икки дьоһуну ыйан туран бэлиэтиибин.
Бастакы дьоһуна:
Бэрт Дьикти (Дьаакып Өлөксөндүрүөп) үлэтигэр.
Таҥыыта, дорҕоону оҥоруута диискэ гынан таһаарыыта, бу муҥура суох элбэх «чаабый», «чыыппык» үлэ. Бу маны ирдэбилгэ сөп түбэһэр гына оҥоруу улахан дьыала.
Оҥоһуутуттан көрө уонна истэ үөрэбин уонна киниэхэ илиибин биэрэбин.
Туох диэххиний? Кини курдук идэтийбит киһи ап-аҕыйах, сэп-сэдэх.
Былаас көмөтүнэн туспа тэрилтэ тэрийэн биэриэххэ баар этэ. Эдэрдэри үөрэттин, үлэлэттин, элбэҕи үйэтиттин, диэн сиэринэн. Талааны туһанар наада.
Иккис дьоһуна:
Түөрт диискэ тоххору, ырыаһыт, хааһы курдук, элбэх кыттыбыт. Араас көрүҥнэр бары бааллар. Онон сиэрдээн, бу түөрт диискэҕэ 2005 сыл тыына, мөссүөнэ, ойуулара уһуллан түгэн буолан хаалбыттар.
Олох түгэнтэн турар. Түгэн ааһа турар. Биһигиттэн ыйыппат. Хаһан да эргиллибэт.
Олох кэрэ түгэнин киинэҕэ, дорҕооҥҥо устан хаалларыы, дьоҥҥо-сэргэҕэ таһаарыы суолтатын сырсан сиппэккин.
2005 сыллааҕы ырыа эйгэтин ити диискэлэр туох да уларытыыта суох биэрэллэр.
Ол кэмҥэ баар киһи ааспыты санаан ылар. Хараҕар көрөр. Оччотооҕу кэм тыынын, сытын-сымарын, дьүһүнүн-бодотун көрөн санаан аһарар, буолбуту ахтан ылар.
Ол эмиэ хаайтарбыт тыыны таһаарыы көрүҥэ. Барыбытыгар баар. Айылгы оннук.
Оттон сабыс саҥа көрөр киһи 2005 сыллаахха маннык таһым эбит, билигин маннык таһым диэн ырыалары, ырыаһыттары тэҥнээн көрөр. Ырытар. Ол да санааҕа, син биир, эбиилик. Эбии көҕүрэтии буолбатах, ол аата үчүгэй.

М. Тумус