|
|
Кыабакы Куо "Дьалыҥырыы"
Кыабакы Куо
Дьалыҥырыы
(дьүһүйүү)
 Оо, харахтар, харахтар курдары көрөн түһэн ,харахтар. Миигин олох сыгынньахтыы көрөллөр..
-Сыгынньахтыыр эрэ буолбатах, сыныйан, сирэ - тала, тута- хаба, сытырҕыы – амтаһыйа көрөр курдуктар дии..
-Оо, иҥсэлэриэн, харахтара, мин эмиэ кинини көрөбүн, сыгынньахтыы, хайдах буолуоҕун оҥорон көрө, бүтэйдии сэрэйэ саныыбын дии..
Харахтарбыт имэҥирбит иҥсэлээх уоттара хатыһа түһэн ыллахтарына, бэйэ бэйэни ымсыырдыһа , ыҥырса оонньоһоллор. Минньигэһи эрэннэрэр мэник, тиэхэлээх мичээр сирэйигэр уруһуйданан хаалбыт, дьэ оботтоох, оборуулаах иэйиилээх киһи быһылаах, па, бэйэм эмиэ ымаҥныы, оонньоһо, кини баламат баҕалаах мичээригэр көҕүйэн эппиэттэһэ турар эбиппин буолбат дуо?!
-Хайа үйэ дьон бэлиэтии көрдө быһылаах. Бара охсуохха, батыһыа буоллаҕа.. , кини дьиэтигэр көрсүөх буолан үлэспиппит эбээт.
Ити киһилиин бэҕэһээ эрэ билсибиппит, онтон ыла кинини санаан , ыраланан, баҕаран таҕыстым буолбаат ..Түүн олох утуйбатым. Дьэ буолар да эбит, тоҕо сүрэй, маннык өтөрүнэн буола илик этим.. Дьэ туох эрэ буолар, хайдах эрэ буолар...,ээ, буолар буоллун, хайдах өрүү туттуна, бэйэм бэйэбин матарына сылдьыахпыный?
Кини мин аттыбар кэлэн турбутугар, ураты сылаас, эр киһи көлөһүнэ сыттаах имэҥнээх тыын илгийэ кууспута. Кини илбийэр сайаана миигин күрүөлүү хаайбыта.
Мин эр киһи илиитин суохтаабыт туох баар тириим куодатынан, таптатыан баҕарбыт таһаам таманынан кини имэҥнээх тыынын иҥсэлээхтик иҥэринэ турбутум. Ис испиттэн иэйии иитиллэн, хааным кыынньан барбыта..
Биһигини бэйэ бэйэбитигэр ханнык эрэ, кимэ туга биллибэт дьикти дьалыҥнаах күүс ыга куустуһуннарыан, ыксары тардыһыннарыан, ахтылҕаны ханнарса анньыһыннарыан баҕарар курдуга . Итинник имэҥирбит дьалыҥнах иҥсэлээх санаа иккиэмитин биир минньигэс дьайаан иһигэр киллэрбитэ..
Санаа санаабытынан таҕайсан, ымсыылаах баҕаларбыт имнэнсэн, истиҥ иһирэх сыһыан иилээбитэ.Туох эрэ дьикти кэрэ алыптаах түгэн бүрүүкээбитэ.
Кини салҕалыыр илиилэрэ мин синньигэс биилбэр сыстан, аргыый аҕай имэрийэн барбыттара. Бэйэтин иэнигэр хам кууспута уонна үнтү кумалаан кэбиһиэхтии иэммин, таһаабын торун тоһута кумалаан ылбыта.
Мин эмийбинэн кини түөстэригэр хам сыстыбытым, уостарым кини мооньньугар таласпыттара Илиилэрбинэн иэмэх талахтыы кини томороон күөнүгэр эриллэ иилистибитим.
Иҥсэлээх илиилэр синньигэс биилбиттэн аллараа диэкки сыыллан түһэн испиттэрэ, уйуһуйбут уон сарадах модороон тарбахтара бэрт имигэстик мин таманым таһаатыгар, сөптөөх клавишалары булан дьалыҥырыы симфониятын оонньоон барбыттара.
Сэлээрдээх халлаан көҕүйбүт былыттарыттан, дьалыҥ, имэҥ кыргыттара илэ түспүт курдуктара. Дьалыҥырыы үҥкүүтэ дьаалатынан устубута..Уйаҕас, ууллаҕас таптал онно көрүлээбитэ, талбытынан таалалаабыта, айахтан аманахха тийэ айар хомуһун ачаалаабыта.
Итирбит, ииригирбит илиилэр иэммин таһаабын имиттилэр, таҥаспын ордорбокко саралыы тартылар. Уҥа таала уохтаах уураһыы сурэҕим чопчутун эмэрэ. Сытырҕыы сыныйа сыллаһыы сыыбырҕаабыта. Аманаҕам арыллан ахтам анныгар ахтылҕаннаах абылаҥнаах ааным ачаалыы аһыллан, имэҥинэн инчэйэн иэнигийэ сыппыта.
Иэйии, баҕарыы, имэҥ ,инчэҕэй...сылаас сымнаҕас, кытаанах.. , барыта буккуспута. Барыта сатанан , туолан иһэрэ... Туохтан да кэрэ кэтэһиилээх, эти хааны эймэһитэр үөрүүлээх, тыын быһаҕаһа , тыҥыахтыы тыыныылаах тырым чаҕыл түгэн, тыһы атыыр тыллар оонньуута имэҥнээх тэллэххэ иэнигийбитэ, дьалыҥнаах суорҕаҥҥа дьаралыйбыта.
Мин эр киһим этэ сиинэ күүрэн, өҥсөтө, өйө- төйө өрө түүрүллэн, тымырдара тыыллан, кимтэн эрэ балдьаһан эрэрдии үрдүбэр ынчыктыы ыҥырана ыттан, ыга турбут ыччатын кэтэһиилээх киэлим иһигэр кимиэллээхтик кимиҥнээн киллэрэн барбыта эчи үчүгэйин эриэхсит, аҕыластыы, салҕалыы аҥаарыахпар дылы анньыбыта астылаҥын баҕаһыан..
Кини уолана киэлибин киэптии кимиҥнээбитэ. Туохпун бары толору симэн, сүрэхпин сүлүһүннээн, куппун сүрбүн куоттара кута тоҕо кууһа сыллыы сыппыта.
Анньыһыы арааһыгар, тардыһыы өрөгөйүгэр татакай талыыта киирэн уохтаахтык уулла сүөккэнэн барарбар, кини уоланын уллуруга уоҕунан салыы кутулларыгар өй- мэй барбытым, ханна эрэ халлааҥҥа былыт кыргыттарынаан көтө сылдьар курдугум, бу алыптаах минньигэс түгэн тугу барытын умуннара имэҥирииннэн иирдэ итирдибитэ.
Хас хамсаныы барыта мин эппэр хааммар, сүрэхпэр быарбар тийэ дьырылыы. дьарылыы тарҕаммыта, куодам устун куллугуруу кутуллубута, татакай үлүгэригэр таттаран барбытым. Миигин туох да, ким да туппат, боппот үлүгэрэ, сии- сэмэ да ситиэ да биллибэт.
Мин бу дьикти кэрэ алыптаах иэйиигэ эттиин – хаанныын бүтүннүү бэриммитим, мин дьалыҥырбытым, бүтүннүү баҕарыыннан туолбутум. Кинини мин анныбынан бүтүннүү ыйыстан кэбиспит курдугум...
Айахпыттан ааттал, таптал, баҕарыы, астылаҥ тыллара имэҥҥэ сууланан иэйиилээх салгыҥҥа бөтүөхтүү бөппүттэрэ.. эчи минньигэһин даа, эчи астылаҥын ньии. Өссө, өссө, күүскэ, күүскэ, даа, аа..эн эмиэ.., мин эмиэ.., бииргэ...чэ- ээ-ээ , аа-аа—ааа- ай.. ооо-оо-ҕоо-оо..һуой.., һаай..
Оо, мин минньигэһим, мин астылаҥым, мин эр киһим, тохтоо уоскуй даа..,үрдүбэр үллэ сытарыҥ үчүгэйиэн ньии.. Аттыбар аҕылыы сытарыҥ астыгын даа..
Бу орто дойдуга дьахтар буолан төрөөбүт ааппар, мантан ордук минньигэс татакай - түгэни өйдөөбөппүн, хас сырыы аайы барыта саҥаттан буолар курдуга, эчи үчүгэйин эриэхсит.
-Эр дьону үөҕэбит ээ, кинилэрэ суох хайдах сатаныахпытый...Кинилэр да биһигинэ суох хайдах сатаныахтарай?..
Айылҕа барахсан айбытыҥ астыгыан.. ,туох тэҥнэһиэ баарай бу астылаҥнаах алыптаах дьалыҥырыы имэҥ-түгэнигэр..
|
| Category: Сахалыы | Added by: uhhan (2007-12-22)
|
| Views: 6221
| Rating: 4.8/16 |
|
|
|
| Ааҕыылар |
Баар бары (online): 6 Ыалдьыттар (гостей): 6 Кыттааччылар (пользователей): 0 |
|
