Ур-Аар тус уонна Аан-араа тус.

  Ур Аар Тус. Аар таҥара араарыытынан сир хотугу  эҥээрэ - Ур Аар тус диэн ааттанара. (Северное полушарие). Сахарал  билиитигэр: сир һаарын хоту хотуулаах үөһээ  өрүтэ.
  Ур - эр саха саҕар аҕа майгыта. Эр  киһи сэбин төбө кулубата. Аар - аар таҥаралар аараан  оҥорбут сирдэрэ. Тус - хайысха. Аҕа аар хайысха диэн суолталаах.  Бииргэ этиллибэт: Ур-аар-тус, (Урарту, руск.).
  Хоту Аар-тык, (аар таҥара хотуулаах тыгыыта,  таҥара тыгар аартыга, диэн суолталаах. Омуктуу да син биир. (gotic arktic,  диэн. Хоту аартык диэнтэн тахсар. Былыргы сахарал өйдөбүлэ.)
  Сир хоту ураартус элээн имэ: атыыр, саха (+),  (саксовый + плюс), тобуруота, (тавро): аҕа, (агн, отче). Им-бэлиэтэ,  (эмблема): сэргэ, (кол: сергей). Төбүрүөнэ, (таврон):  Аҕанаат, (агнат, отчизна). Тат-имнэрэ, (тотем): Аһыма, (ашима),  аһыылаах удьуордара, (клыкастые, руск.)
  Аан Араа  тус. Аар таҥара араарыытынан сир соҕуруу эҥээрэ - Аан Араа  тус диэн ааттанара. (Южное полушарие). Сахарал билиитигэр: Сир һаарын  суоҕуруулаах соҕуруу өрүтэ. Уу эҥээр.
  Аан - бу дойдуга кэлэр аан. Тыһы сэбэ. Араа -  аараа, аарааһын. Тус - хайысха. Анараа тус, (an-ra-tic, омуктуу) диэн  бииргэ этиллэн саҥарыллар.
  Сир соҕуруу анараа тус имэ: тыһы, хоро  (-), (хоровитый - минус.) Тобуруота, (тавро): ийэ, (ия, матерь). Им-бэлиэтэ  (эмблема): аарка баҕах, (аарка богов). Төбүрүөнэ  (таврон): Ийэбит, Мотуруона, (ия-веды, матрёна, матрона, матриархат, руск.).  Тат-имнэрэ, (тотем): көтөр, күлгэри, тыймыыт, саранча,  сараһын атын да харамай, (птицы, ящер, саранча, сарацин, всякая кармическая  нечисть).
  Аҕалар ийэлэри маатырылаан  мөҕөллөр. Маатыры төрдө аҕа-ийэ икки  ардынааҕы (-,+) мыын-уус уонна бул-уус  атаана-мөҥүөнэ таска тахсан көстүүтэ  буолар.