Сах уонна Хоро. (Саксы и Хоровиты хорутанцы, руск.)

  Былыргы киһини саҕан сиргэ  түһэрбит таҥаралар ааттара.
  Сах диэн атыыр имсэни сахпыт таҥара.
  Хоро - хоро таһар тыһы имсэни  олоҕурпут таҥара.
  Сир хоту эҥээрэ атыыр (+) плюс имсэлээх. Онон  хоту эҥээр эр киһи баһылааһына. Эр киһи  олоҕу саҕар. Сэбигэр оҕо сиэмэтэ айыллар. Олоҕу  саҕарын иһин атыыр имсэ Сах диэн ааттанар. Эр дьон Саха диэн  буолаллар. Хоту эҥээргэ эр киһи, атыыр көрүүтэ  баһылыыр. Ону тутуһан олоруу сир имсэтигэр сөп  түбэһии буолар. Дьахталлара эмиэ уруу-саха диэн ааттаналлар.
  Сахалар үстэр. Үс Саха диэн буолар.  Биитэр, уруу-сах, (русак, руск.) Сир хотугу Ур элээнэ үс муннук. Муннугун  аайы биирдии саха көрүҥэ.
  Олор манныктар:
  Бороҥ урааҥхай саха. Моҥул ук-ур  саха, Саар ур-уоп саха.
  Бороҥ урааҥхайдар төрүттэрэ:  Урааныкаан оҕонньор. Ойоҕо Арылы-куо.
  Манна урааҥхай бииһин ууһа барыта  киирэр. Сахалар, хакастар, алтайдар, тэлэ-үттар, түбэлэр. Билигин  бары атын омуктарга суураллан бүтэн эрэллэр. 0,9% Арассыйа  нэһилиэнньэтиттэн ылар буола эрэ хааллылар.
  Моҥул угурдар төрүттэрэ:  Түөнэ Моҥул оҕонньор. Ойоҕо: Күн  Күбэй эмээхсин. Манна уот кугас, ыр-ыыс, (рыжий, руск.)  үрүҥ маҥаас субалаах дьон бииһэ бары киирсэллэр.  Моҥул ыр-ыыс - рыжий диэн ахсааҥҥа киирэр. Ук-ур, (угр, угор,  руск.) диэн ааттаналлар.
  Швеция, Финляндия, Дания, Украйна, Венгрия  эҥин киирэллэр.
  Сибииртэн бырах, (варяг, руск.) барбыт биис уустара.
  Саар ур-уоп сахалар: төрүттэрэ: Саха  Саарын Тойон. Ойоҕо Сабыйа-хотун. Саһархай, саары, сар ыыс  өҥнөөх, (русый, руск.), үрүҥ субалаах  саар биистэрэ бары киирэллэр. Сахтар, (Саксы, руск.) диэн ааттаналлар. Бу  биистэр сир хотугу эҥээригэр олорор Сах саха биистэрэ буолаллар.
  Бу Үс Саха уопсай ааттара Уруу-сах, (русак,  руск.) диэн буолар.
  Сир соҕуруу элээнэ тыһы (-) минус  имсэлээх.
  Онон соҕуруу олорор дьон тыһы  бииһин уустара. Ыс-ыыт, Ыһыыт, (жид, исид,) үт, (юде, ud)  диэн ааттаналлара. Соҕуруу эҥээр барыта хараҥаттан тардар.  Аллараа дойду абааһы, амтыын кириэс   биистэринэн олоҥхоҕо ойууланаллар. Ол сөп. Плюс(+)  уонна минус(-) имсэлээх тобуруолар арахсыылара. Биирдэрэ сырдык. Атына  хараҥа.
  Соҕуруу эҥээр хара биистэрэ Үс  Хоро хаан диэн ааттаналлар.
  Киһи буолбакка хара диэн ааттаналлар.  Тобуруолара (-) минус. Соҕуруу - Суох-уруу (минус-родственники) диэн хоту  эҥээр дьонугар сыһыаннаахтар. Ол иһин. Куттара-сүрдэрэ  хараҥаттан тардар. Ол иһин: балабыай, (плебей, руск.)  Бала-ала-быа-ай диэн түөрт тыл. Бала - балай, хараҥа. Ала -  пестрый. Быа - веревка, тардыы. Ай - творение. Хараҥаттан тардар быалаах  оҥоһуу. Балабыай диэн өйдөбүл оннук.
  Үс Хоро хаан эмиэ үстэр.
  Боруҥуй Луо хоро-хаан. (Кытай, кэриэй,  дьоппуон, таай биистэрэ бары.) Хоту дьоҥҥо бары таайдар. Ийэннэн  тыһы уруулар. Куттарын төрдө барыта харамай, луо,  күлгэри, көтөр, хороҕор муостаах.
  Тылбааһа маннык: Луо - ящер, динозавр. Хоро -  таҥара, хоро таһар, хоруу оҥостон хорон ылар майгы. Хаан -  кровь. Хаа-аан. Перводверная упаковка. Киһи бу дойдуга ийэтин аанынан  кэлэригэр хаалаах, суулаах буолар. Ол хаан диэн киһи эттиктээх, дьонолоох  уу аата. Тымыр устун сүүрэр.
  Ал-араабы (аль-арабы, руск.), бис-араабы (бессарабы)  биистэрэ.
  Сараһын хоро-хаан бииһин  ууһа. (сарацины, руск.)
  Ал-араабы. Ал - дьахтар сэбин аата. Иик аллар  майгытын оҥорор үүдэһин. Аллаах диэн таҥара аата  буола сылдьар.
  Нуучча курдук, буолан баран хараҥа биис  уустара. Куттарын төрдө барыта харамай. Көтөр, саранча,  аһыыка, оҕус, хой эҥин сараһыттар. Ол курдук  таҥналлар сапталлар.
  Хара саарыл бииһин ууһа. (Негры, руск.)
  Хараҥаттан тардар хап-хара биистэр. Хара  саары, (черная шара, руск.) Аныгылыы: Негрдар. Үрүҥ  субалаахтар уун- утарылара. Амтыын Кириэс дьоно. Кинилэринэн сир сибиэт  сиҥниэхтээх. Хараҥа сырдыгы хотуохтаах.