| News topics |
|
Политика.Митинги. Пикеты. Партии [901]
|
|
Мысли. Думы.Мнения, обсуждения, реплика, предложения [263]
|
|
Суд-закон.МВД.Криминал [1282]
|
|
Право, закон [323]
|
|
Экономика и СЭР [840]
|
|
Власть Правительство Ил Тумэн [1208]
|
|
Мэрия, районы, муниципалитеты [400]
|
|
Мега пректы, планы , схемы ,программы. ВОСТО [215]
|
|
Сельское хозяйство,Продовольствие. Охота и рыбалка [559]
|
|
Энергетика, связь, строительство.транспорт, дороги [156]
|
|
Коррупция [862]
|
|
Банк Деньги Кредиты Ипотека Бизнес и торговля. Предпринимательство [294]
|
|
Социалка, пенсия, жилье [277]
|
|
ЖКХ, строительство [133]
|
|
Образование и наука. Школа. Детсад [215]
|
|
Люди. Человек. Народ. Общество [226]
|
|
АЛРОСА, Алмаз. Золото. Драгмет. [672]
|
|
Алмазы Анабара [161]
http://alanab.ykt.ru//
|
|
Земля. Недра [240]
|
|
Экология. Природа. Стихия.Огонь.Вода [380]
|
|
СМИ, Сайты, Форумы. Газеты ТВ [158]
|
|
Промышленность [43]
|
|
Нефтегаз [284]
|
|
Нац. вопрос [285]
|
|
Соцпроф, Совет МО, Общ. организации [65]
|
|
Дьикти. О невероятном [183]
|
|
Выборы [661]
|
|
Айыы үөрэҕэ [124]
|
|
Хоһооннор [5]
|
|
Ырыа-тойук [23]
|
|
Ыһыах, олоҥхо [108]
|
|
Култуура, итэҕэл, искусство [368]
|
|
История, философия [245]
|
|
Тюрки [76]
|
|
Саха [164]
|
|
литература [43]
|
|
здоровье [469]
|
|
Юмор, сатира, критика [14]
|
|
Реклама [7]
|
|
Спорт [123]
|
|
В мире [86]
|
|
Слухи [25]
|
|
Эрнст Березкин [88]
|
|
Моё дело [109]
|
|
Геннадий Федоров [11]
|
|
BingHan [4]
|
|
|
Main » 2016 » Тохсунньу » 23 » Тыа сирин сокуон көмүскүөхтээх.
Тыа сирин сокуон көмүскүөхтээх. | 12:33 |
Тыа сирин сокуон көмүскүөхтээх.
2013 сыл ахсынньы ый 13 күнүнээҕи Саха Республикатын Правительствотын председателэ Г.И,Данчикова №1337-р дьаЬалынан Саха сирин тыатын хаһаайыстыбатын сайдыытын сокуонун оҥорорго правительство уонна туһааннаах министерство эппиэттээх үлэһиттэриттэн састааптаах 12 чилиэннээх улахан комиссия тэриллибитэ. Онтон ыла номнуо икки сыл ааһан уһус сылбытыгар уктэннибит. Бу дьаһал туолуутун бэйэм хонтуруолбар ылабын, диэн баран үрдүк сололоох хотун илии баттаан эрилиппит.
Ол гынан баран, норуокка киэҥник биллэр партийнай, хаһаайыстыбаннай улэһит Максим Николаевич Сибиряков суруйбутун курдук, «…Правительствобыт бэрэсэдээтэлэ тыа хаһаайыстыбатын туһунан туһээн да баттаппат..» диэбитэ оруннаах курдук буолан таҕыста. Олохтоох омуктар үйэ тухары «киһи- хара» буолбут төрүт дьарыкпытын, билиҥҥи уустук, ыарахан кэмҥэ баар суох араҥаччылыахтаах сокуоммут дьылҕатыгар бу курдук ээл-дээл сыһыаннаһан, сыһыы-соһуу ханан да тулуйуллуо суохтаах этэ.
КэтэЬиннэрэн-кэтэһиннэрэн, үөһээттэн ыйыы күүһүнэн аҥардастыы правительство оҥорбут бырайыагын «киэн аранаҕа» дьууллэспитэ буолаат, «үрдүк» сыананы, сокуоммут бырайыагар үгэспитинэн туруордубут. Истэр тухары ити дьүүллэһиигэ хото, боростуой үлэЬит кыһалҕатыгар кыһаллыбат, ботуччу хамнастарынан былаас иннигэр эбээһинэстээх, бюджет үлэһиттэрэ сырыттылар. Боростуой маасса өйдөнөр биричиинэнэн сылдьыбата.
СР үлэҕэ миниистирин бастакы солбуйааччыта Татьяна Степанова бэлиэтииринэн, республикаҕа «дьадайыы алын сүһүөх кээмэйэ» 15162 солк (II-ис квартал түмүгүнэн) буолла диэбит таһымынааҕар намыһах дохуоттаах ыал нэһилиэк үгүс өртүн ылар. Бу араҥа уонунан сылга системалаахтык кураанаҕы куустарыы кэнниттэн кими да итэҕэйбэт, туохха да эрэммэт, ааһан-араҕан биэрбэт (доминантнай) стесс диэҥҥэ олорор.
Россия альтернативнай народнай правительствотын председателя, «Патриоты России» партия лидерэ Геннадий Семыгин ити туһунан бу курдук этэр «…– По оценкам экспертов, уже каждому четвертому россиянину требуется квалифицированная психиатрическая помощь. Безответственность государства держит нацию в состоянии постоянного стресса. Оттого у нас столько душевнобольных и маньяков… рост алкоголизма , наркомании». Эдьигээн оройуонугар чинчийии түмүгүнэн 340 олохтооҕуттан 10 эрэ киһи доруобай.(Сообщения ТВ.НВК. 30.11.2015г).
«Обнищание есть верный залог вымирания народа..» (А.Е.Кулаковский 1912сыл. Качикат « Письмо якутской интеллигенции») диэн улуу бөлүһүөк этиитин, баар чахчылары интеллегенциябыт дириҥник ырытара, толкуйдуура буоллар, тус бэйэ эрэ олоҕунан астынан олорбокко. Ыарыһах, кэнэҕэскигэ эрэлин сүтэрбит норуот, Эдьиий Дора этэр, кэлэн иһэр ыарахатттарын кытта туруулаһар кыахтаах дуо? Арааһа мөлтөх буолуо .
Билигин тыа сирин нэһилиэктэригэр муунтуйуу, сарсыҥҥыга эрэммэт буолуу , туохха барытыгар ээл-дээл сыһыан элбээтэ. Оонньуур «Улугуруубут» дьэ кэлбит курдук. Били Көстөкүүн Макаарап «Былаас биһиэхэҕэ наадыйбат буоллаҕына, былаас биһиэхэҕэ олоҕун да наадата суох!» диэн былаас, судаарыстыба өттүттэн сиэрдээх сыһыаны, хаамыыны кэтэһэ сатаан баран биир мунньахха эппитэ , былаас тыһыынчанан сыллар усталарыгар иҥсэ-обот үлүскэниттэн босхолоно түһэн норуотун диэки көрө түспэтэҕин, төттөрүтүн өссө сирэйэ-хараҕа суох тус-бэйэ эрэ интэриэһигэр умса түспүтүн туоһулуур .
"При отсутствии справедливости, что такое государство,
как не простая разбойничья шайка...? И они (разбойники)
представляют собой общество людей, управляются
начальствами, связаны обоюдным соглашением, делят
добычу по установленному закону. Когда подобная шайка
потерянных людей достигает таких размеров,
что захватывает города и страны и подчиняет
своей власти народ, тогда открыто получает название
государства".
Блаженный Августин (+ 430 н.э.) Бу тыһыынчанан сыллар усталарыгар иҥсэ-обот, госудаарыстыба диэн өйдөбүлү кытары сыһыаннаан дьон өйдөбүлэ төһө уларыйбытын бу, христианскай философияны терүттээбит киһи тылларыттан сыаналаа! Общество бу ыарыытын сымнатар, бохсор соҕотох күүһүнэн, норуокка гражданскай өй-санаа сайдыыта, сүрүн маасса интэриэһинэн былааспыт салайтаран үлэлиир балаһыанньата тулҕадыйбаттык олохтонуута .
Биһиги сахабыт сирэ демократическэй парламенскай республика дуу, архаичнай монархическай судаарыстыба дуу? Мунаарарга төрүөттэр элбэхтэр.
«Гора родила мышь» диэбиккэ дылы икки сылтан ордук кэтэһиннэрбит сокуоммут бырайыагын ааҕан баран кэлэйэн сиргэ силлиирбэр эрэ тиийдим. Правительствобыт председателин солбуйааччыта П.Н.Алексеев көҥөнөн-көҥөнөн икки сылы быһа төрөппүт сокуона сымнатан эттэххэ улахан оккуран «о5о» буолла. Бу курдук сокуон ханан да сайдыыны мэктиэлиир кыаҕа суох.
Олунньу 4 күнүгэр 2014 сыл Ил Дархаммыт өрөспүүбүлүкэ парламенын иннигэр «…И всерьез рассчитывать на успех можно лишь в том случае, если власть сумеет создать условия для самореализации граждан, сформировав комфортную для этого среду … повышения мотивации каждого члена общества, к более качественному и производительному труду, нацеленного на повышение конкурентоспособности и ответственности за конечный результат» диэбитэ истэргэ үчүгэйэ сүрдээх этэ эрэ диирбитигэр тиийэбит. Былаас үлэһит киһи нус-хас үлэлииригэр «комфортнай усулуобуйаны» тэрийдэ дуо? СүөЬү ,сир боростуой үлэһитин, үлэтин түмүгэ, кинини кэнэҕэски өртүгэр тахсыылаахтык үлэлииригэр көҕүлүүр дуо? Хомойуох иһин суох! Ол оннооҕор сокуон бырыйыагар да киирбэтэх, төттөрүтүн хас ыстатыйа аайы «түһээн түүлүгэр да баттаппат» правительство быһаарар, көрөр диэн буолбут.
Бас-баттах барбыт чиновник хонтуруолуттан босхолонор чинчи көстүбэт. Московскай уобалас Общественнай палататын экономикаҕа, инвестицияҕа, энергетикаҕа, транспортка, ОДЬКХ-5а кэмитиэтин бэрэсэдээтэлэ Иван Стариков этэрин курдук дьаЬанар тоҕо табыллыбатый: «…необходимо отказаться от дальнейшего построения вертикали власти. Это абсолютно неэффективная архаичная модель. Сейчас нужно делегировать полномочия вниз: субъектам, муниципалитетам, отраслевым союзам. Эти предложения необходимо очень остро ставить перед властью, так как ответы на вопросы, а также механизмы их решения бизнес выработает гораздо тоньше, чем чиновник, сидящий в кабинете».
Сокуоммут бырайыагын хара саҕаланыаҕыттан «…стат.1…создания условий…» диэн кэлтэйдии баһылаан олорор балаһыанньаларын былаас тоһоҕолоон бэлиэтээбитин курдук суруллубута да киһини дьиксиннэрэр. Демократическэй обществоҕа олоробут диибит. Эрдэ тоҕо эрэ саҕаланыытыгар син цивилизованнай дойдуларга курдук «…закон регулирует отношения…» диэн тэн бырааптаах субъектар сыһыаннаһыыларын билинии баар буолуохтааҕын курдук суруллубута ээ. Демократия (от геч. Demos-народ, kratos- власть) норут былааһа, бу төрүт сокуоммугар эмиэ сурулла сылдьар. Боростуой үүтү, эти оҥорооччу уонна да атын , бу тыа хаһаайыстыбатын сайдыытын сокуонугар ханан эмэ да кыттыгастаах, сыһыаннаах субъектар, былаас эмиэ, тэҥ уонна кеҥул принциптэригэр эрэ олоҕуран сыһыаннаһыахтаахпыт.
БыЬаччыта кыттыгас (партнерская) сыЬыан баар буолуутун сокуон хааччыйыыта ыраа5ынан кыаллыбатах. Араас таһымҥа полномочияны куускэ биэрииттэн былаас туттуммут. Ол оннугар «Опорнай» хаһаайыстыбалары быһаарыыттан саҕалаан сүрүн үбү-харчыны быһаарар боппуруостарга тиийэ чиновник оруола күүскэ үрдэтиллибит. Маннык көстүүлэри Э.Б.Березкин сөпкө «…коррупционно составляющее…» диэн ааттыыр. Сыллата таҥнары түһүүбүт сүрүн биричиинэтэ баҕар манна сытара буолаарай?
11-с статья этэринэн. «Маайа, Бүөтүр» кыттыһан тэриммит, үөһээттэн «минимальнай заготовительнай сыана» соҥнонуллубут кээпэрэтиибэ «сайдыыга» тиэрдэрин, табаары оҥорооччу «комфортнайдык» улэлиирин хааччыйарын улуханнык саарбахтаатым. Норуот депутаттара Василий Тимофеев, Иван Шамаев Ил Тумэн сиэссийэтигэр туруорсубуттарын курдук бу ахтыллар сүһүөххэ олох чуолкай, ГП.ПП проегар курдук, государство көмөтүн аадырыһыгар быһаччы, төһөнү тириэрдэр механизмнар, чиновникка хааччахтар баар буолуохтаахтар. Холобура оннооҕор ВТО курдук кытаанах ирдэбиллээх тэрээһиҥҥэ, быһаччы (прямые выплаты) төлөбүрдэр төбөҕө, сир иэнигэр диэн (желтая корзина) табаары онорооччуга быһаччы төлөбүрдэр көрүллэллэр. Сокуоммут проегар ЕвроСОЮЗ, уоппутун туһанан ороскуот 60% итэҕэһэ суоҕу «базовай дотация» диэн ааттаан төбөҕө, сир иэнигэр эбэтэр оҥорон таһаарыы алын сүһүөх кээмэйигэр, санаатах аайы уларыйбат кээмэйинэн быһаччы биэриэххэ.
Онтон хаалбыт 40%-ын сылын аайы (Белоруссия квартал аайы онорор) сыана араастаһыытын көннөрөргө (паритет цен) расчеттаан «минимальнай заготовительнай сыаналары» былаас дьэ рекомендациялаатын, хааччыйдын. Маныаха майгылыыр механизмы финнэр тутталларын туЬунан специалистар суруйаллар. Мин саныырбар Ил Тумэн депутата Владимир Федоров эмиэ олохтооххо сэрэхэдьийэн «… сокуон проега РФ сокуонун утарбат дуо?» диэн ыйыппыт.
Бырайыак 11 стат. 4 пууна РФ №193(от 08.12.1995г) сокуонун 7-с стат. 3;4 пууннарын кэһэр, государственнай да муниципальнай да былаастар кооператив хаһаайыстыбаннай үлэтигэр орооһуо суохтаахтар. Маны таһынан бырайыакка этиллэр «поселенческэй кооперативы» да регитрациялааһын быһаччы да буолбатар (косвенно) эмиэ кооператив, сокуонунан кемускэнэр, демократическэй тутулун куруубайдык кэһэр. Прокуратура билигин көрбөтөҕө буолан баран кэнники эмиэ «өйдөнөн» үгүс ыарахаттары үескэтиэн сөп балаһаынньата оннооҕор мин көрүүбэр элбэх. Практика көрдөрөрүнэн, биир-икки сылга сүөһү төбөтүгэр көмө көрүллүбүтүгэр, эрэйэ суох дьоҥҥо тириэрдэр механизмы кыайан оҥорбокко төһөлөөх эрэйи дьон көрсүбүтэй?
Манан мин ити сүүһүнэн үлэһиттээх, миллиард аҥаара ороскуоттаах министерство бу икки сылтан ордук кэмҥэ тугу көрөн олордо, тоҕо боростуой сүөсүһүт, табаһыт, механизатор кыһалҕаларыгар кыһамматтарый диэн ыйытыахпын баҕарабын. Киһи да кыһыйар ээ, быһаччы эбээһинэстэрин, үлэлэрин толорбокко олорон хамнастарын,ороскуоттарын кээмэйэ сыл аайы улаата турарыттан.
Үөрэхтээҕимсийэн «глобализация» үйэтигэр олоробут диэччибит. Онон мировой стандартары, ирдэбиллэри эмиэ тутуһарбытыгэр тиийэбит. Биир мунньахха Михаил Санников «…Тоҕо көмүсчүттэр, алмаасчыттар айдаарбаттарый?
Тоҕо диэтэххэ кинилэр сыаналара мировой сыанаҕа привязкаланар. Эрдэттэн төһө ороскуотунан, төһө барсы ылалларын билэллэр, инникигэ эрэллээхтэр» диэн этэн турар. Бу этиигэ салҕаан Көстөкүүн Макаарап этиитин аҕалыым «… Германияҕа мин племянницаларым олороллор. Онно күүлэйдии бара сылдьан, кэккэлэһэ олорор Вензел диэн фермер ыалларыттан, үүтүн хайдах сыаналаан туттарарын ыйыталаһабын. Ону үүппүн билиҥҥи солярка сыанатыгар үскэ, эппин тоҕуска төгүллээн туттарабын диэбит». Сыал, сорук чуолкай, этэргэ дылы «точка опоры» баар! 1947 сыллаахха Женева5а 133 судаарыстыба кыттыгастаах ГАТТ (генеральное агенство по тарифам и торговле) диэн норуоттар икки ардыларарынаа5ы тэрилтэ тэриллибитэ.
Бу тэрилтэ рекомендациялыырынан хайа баҕарар оҥоһуллубут табаар нормальнай сыаната (цена а не стоимость) кини оҥоһулларыгар таһаарыллыбыт бары ороскуоттарын, батарыытын(торговые операции) уонна сөптөөх барсы биэриэхтээх расчетун киллэрэн туран оҥоһуллуохтаах диэн. 2014 сыл саҕаланыытыгар буолбут республика тыатын хаһаайыстыбатын табаары оҥорооччуларын форумугар Горнай оройуонун баһылага Никита Никитич үүт тутуллар сыанатын нэһилиэнньэ аҥаардас атыылаһар дьоҕурунан (спрос) кээмэйдээн эрэ этэ сатаабыта киһини дьиксиннэрэр.
Бүтүн цивилизованнай аан дойду «спрос» уонна «предложения» икки ардыгар тахсар «конфликтнай» кеөстүүлэри судаарыстыба өттүттэн күүскэ орооһо, быһаарса олороллор. Ол да иһин бу салааҕа судаарыстыба көмөтө байыаннай кистэлэҥнээҕэр күүскэ араҥаччыланарын, туһааннаах специалистар чорботон бэлиэтиир буоллулар.
РФ экспернай институтун генеральнай директорын солбуйааччы Андрей Нещадин «Общей основой ценеобразавания АПК зарубежных стран является приведения соответствие закупочных цен на с/х продукцию общественно необходимым затратам на его производство и реализацию» диэн бэлиэтиир. Биһиги «рыночниктарбыт» курдук аҥардас «спрос» эрэ «сыананы» быһаарыахтааҕын курдук, кураанах куолунан эрэ дьарыктамматтар.
АХШ тыа хаһаайыстыбатын көмүскүүр лобби ахсаан уонна күүс өттүнэн ПЕНТАГОН эрэ структуратыгар баһыйтарар. Ол да иһин тыаларын хаһаайыстыбатын сайдыытыгар продукция биир единицатыгар таһаардахха хайа баҕарар салааттан 30% элбэх көмө бу салааҕа көрүллэр диэн специалистар бэлиэтииллэр. Биһиги тыабыт сирин ким көмүскүүрүй? Сокуон бырайыагар тыа хаһаайыстыбатын сайдыытыгар күүстээх экономическэй төрүттэргэ олоҕурбут биир эмит «защищеннай» статья, сыыппара баар дуо? Суох. Ол оннугар хайа баҕарар кэмҥэ уларытылларга бэлэм, уопсай тылынан этиллибит «…возмещения части затрат…» диэн, хайдах баҕарар эргитэ сылдьан быһаарыахха сөптөөх өйдөбүлү, син биир аҕалан суруйа тураллар.
Мун саатар РФ №53-ФЗ(от 2 декабря 1994г) сокуон бэлиэтиирин курдук «…обеспечивающий расширенное вопроизводство…» диэн суруллубута буоллар табаары оҥорооччу хайа эмэ өттүнэн көмүскэллээх курдук сананыа эбитэ буолуо. Проекка сүрүн кыттааччы табаары оҥорооччу үлэҕэ мотивациятын көтөҕөр, кини дохуотун мэктиэлиир этиилэр суохтарын тэҥэ. Сайдыылаах дойдулар политикаларын сүрүн хайысхата дьон дохуоттаах буолуутугар, үлэҕэ мотивациялара күүһүрүүтүгэр туһуланар. Канада 1991 сыллааха оннооҕор «Защита доходности фермерских хозяйств» диэн специальнай сокуону ылынан турар.
Бу дойдуга ассоциациялар нөҥүө субсидиялар, дотациялар табаары оҥорооччуга бараллар, министерство кредиккэ грантиялара бэриллэллэр. Уонна кинилэр отраслевой политика хайысхатын быһаарар, парламеҥҥа, правительствоҕа сөптөөх быһаарыныы ылылларын туруорсар (лоббируйдуур) эбиттэр.
Биһиги сойуустарбытыгар, ассоциацияларбытыгар итинник киэн полномочия оннооҕор проегынан да бэриллибэт, төттөрүтүн «оппозизия» аатыран системалаах сойуолаһыыга түбэһиэн сеп. Түмүктээн эттэхпинэ, мин санаабар сокуон проега билиҥҥи кэм ирдэбилигэр ырааҕынан эпиэттээбэт, «сайдыыны» мэктиэлээбэт.
Р.С.Барашков СР норуотун хаһаайыстыбатын
үтүөлээх үлэһитэ. Дьокуускай.к
|
|
Category: Мысли. Думы.Мнения, обсуждения, реплика, предложения |
Views: 1511 |
Added by: uhhan1
|
|
|
| Ааҕыылар |
Баар бары (online): 14 Ыалдьыттар (гостей): 14 Кыттааччылар (пользователей): 0 |
|
