https://e.nlrs.ru/open/77509 Саха биис уустара - 6 Июня 2025

Саха биис уустара

Дьокуускай 2007

Киирии тыл.

Кинигэ сурулунна. Саха биис уустарыгар аналлаах бастакы үлэ.

Тута сэрэтэбит. Бу наука буолбатах. Аныгы билиини кытары туох да кыттыгаһа суох.

Бу саха сахарал билиитэ, (сакральные знания, sacral). Саханы саха гыммыт сахарал билиитэ аныгы наука үөскүөн иннигэр баар этэ. Ол билии тобоҕо.

Ардыгар сахарал билиитин сорох домноро дьону-сэргэни араартыы сатыыр, хайытар, сорохтору түһэрэр курдук майгылаахтар. Уонна баран оннук буолбатах. Сахарал таҥара, айылҕа айыллыытын бастакы уонна төрүт майгытын ыйар. Киһи баҕарарын хоту буолбат. Сахарал билиитэ тулхадыйбат.

Олоҥхо этэринэн Үс Саха отут үстүү биис ууһуттан турар. (33 * 3=99.)

Хас биирдии саха арааһыгар 33-түү биис ууһа баар.

Үс сахаҕа 99 биис ууһа баар. Сир ийэ хотугу эҥээригэр 104 омук бииһин ууһа олорор, дииллэр билиҥҥи кэмҥэ. Ааҕан таһаардахха, син майгылыыр курдук.

Биис уустар - уустук тиэмэ. Буккуура элбэх.

Бу кинигэҕэ урааҥхай-саха бииһин уустара киирдилэр. Өлүөнэ өрүс түбэтигэр бааллара. Атыттар киирбэтилэр. “Тыал буолбуттар”, (Унесенные ветром, руск. “бырахтар”, (варяг, руск.), манна киирбэтилэр. Туспа үлэ наада.

Бу, биис уустарын саба быраҕан суруйуу. Нэһилиэктэр, улуустар истэригэр киирдэххэ уратылаһыы кыра-сыысхал баар буолуо. Сүнньүнэн сөбө наада. Биис уустар сүрүннэрэ сурулунна.

Өлүөнэ өрүс Өлөөн (Арҕаа Хаҥалас, Бүлүү эҥээриттэн төрүттээх биис уустара сурулуннулар.)

Хотулар суруллубатылар. Туспа үлэ наада.

Соҕуруу, илин аартык айахтарынан Өлүөнэ түбэтигэр киирбит биистэр ахтыллан эрэ аастылар. Туспа үлэ наада. Биһиги наадабыт суох курдук.

Ааҕа олордоххо сорох сиргэ хатыланыы баар курдук. Ол ман

Остуоруйа киһи сөбүлүүрүн, сөбүлээбэтин билиммэт. Онтон тутуллубат, тулхадыйбат майгы.