| News topics |
|
Политика.Митинги. Пикеты. Партии [902]
|
|
Мысли. Думы.Мнения, обсуждения, реплика, предложения [263]
|
|
Суд-закон.МВД.Криминал [1283]
|
|
Право, закон [323]
|
|
Экономика и СЭР [840]
|
|
Власть Правительство Ил Тумэн [1208]
|
|
Мэрия, районы, муниципалитеты [400]
|
|
Мега пректы, планы , схемы ,программы. ВОСТО [215]
|
|
Сельское хозяйство,Продовольствие. Охота и рыбалка [559]
|
|
Энергетика, связь, строительство.транспорт, дороги [156]
|
|
Коррупция [862]
|
|
Банк Деньги Кредиты Ипотека Бизнес и торговля. Предпринимательство [294]
|
|
Социалка, пенсия, жилье [277]
|
|
ЖКХ, строительство [133]
|
|
Образование и наука. Школа. Детсад [215]
|
|
Люди. Человек. Народ. Общество [226]
|
|
АЛРОСА, Алмаз. Золото. Драгмет. [672]
|
|
Алмазы Анабара [161]
http://alanab.ykt.ru//
|
|
Земля. Недра [240]
|
|
Экология. Природа. Стихия.Огонь.Вода [380]
|
|
СМИ, Сайты, Форумы. Газеты ТВ [158]
|
|
Промышленность [43]
|
|
Нефтегаз [285]
|
|
Нац. вопрос [285]
|
|
Соцпроф, Совет МО, Общ. организации [65]
|
|
Дьикти. О невероятном [183]
|
|
Выборы [661]
|
|
Айыы үөрэҕэ [125]
|
|
Хоһооннор [5]
|
|
Ырыа-тойук [23]
|
|
Ыһыах, олоҥхо [108]
|
|
Култуура, итэҕэл, искусство [369]
|
|
История, философия [245]
|
|
Тюрки [76]
|
|
Саха [165]
|
|
литература [45]
|
|
здоровье [469]
|
|
Юмор, сатира, критика [14]
|
|
Реклама [7]
|
|
Спорт [123]
|
|
В мире [86]
|
|
Слухи [25]
|
|
Эрнст Березкин [88]
|
|
Моё дело [109]
|
|
Геннадий Федоров [11]
|
|
BingHan [4]
|
|
|
Main » 2025 » Сэтинньи » 14 » Эбириэй кылгас устуоруйатын маннык суруйуохха сөп:
Эбириэй кылгас устуоруйатын маннык суруйуохха сөп: | 21:14 |
Эбириэй кылгас устуоруйатын маннык суруйуохха сөп:
[13:26, 12.11.2025] Таҥ Бүө: -Талмуд итэҕэл туһунан кэпсиир кинигэ. Тора итэҕэл туһунан сүрүн өйдөбүлү биэрэр.
-Иудаизм мистиическэй өтто каббала днэр.
-Моше Синай хайатыгар тахсан таҥараттан 10 тылы ылар. Ити кэми таҥараны кытта дуогабардаһыы дииллэр. Ити кэмтэн еврейдэр бэйэлэрин таҥара талбыт дьонунан билинэллэр.
-Тора 313 тыллаах. Олортон 248 олоххо хайдах туттар туһунан, 248 бобуулар. Ити тыллары туһаналлар. 295.
-Үтүө суол цадик дэнэр. Аан дойду 36 цадикка туттарыллан турар.
-Дьэбириэй Эргэ Кэс тылга олоҕурар. Ол үксэ Танахха суруллан турар.
Библия—биһиги ээрэбит иннинэ 13 үҋэттэн биһиги ээрэбит 2 үйэтигэр дылы оҥоһуллар. Бастаак Эргэ Кэс Тыл оҥоһүллар. Кини 39 кинигэттэн турар. Онтон эбириэй танаҕар 22 кинигэттэн турар. Онтон Саҥа Кэс Тыл христианствоҕа сыһыаннаах.
-Талмуд биһиги ээрэбит иннинэ төрдүс үйэттэн биҕиги ээрэбит 5-с үйэтигэр диэри салҕаммыта. Талмуд олус буккурдаах, олус улахан.
-Израил иһит: Тойон таҥара соҕотох. Бу тылы эбириэйдэр сарсыарда уонна киһиэ саҥараллар.
-Мидраш—үһүйээннэр.
-Эбириэй таҥара үс сирэйдээҕин итэҕэйбэт.
-Таҥара уонна киһи икки тардыгар көмөлөһөөччү суох.
-Христианнар дьадаҥы буолары хайгыыллар, онтон эбириэйдэр дьадаҥы буолар хайҕаммат, баай буолар сириллибэт.
: Маймонид 12-с үйэҕэ олорбута. Кини итэҕэл 13 тосхолун суруйбута:
1. Таҥара биир.
2. Аата биир.
3. Матырыйаалынай буолбатах.
4. Кини аата саҕаланыы уонна бүтэһӣк.
5. Киниэхэ үҥүллүөхтээх.
6. Бороруоктар тыллара дьиҥнээх.
7. Моисей—бастакы бороруок.
8. Моисей Тораны биэрбитэ.
9. Тора уларыйбат.
10. Таҥара олоҕу оҥорор.
12. Мэссийэни кэтэһэбин.
13. Өлбүттэр тиллиэхтэрэ.
: Бырааһынньыктар:
-Саҥа дьыл.
-Искупление.
-балаахха.
-Ханука.
-Буостаныы.
-Пурим.
-Баасха.
-Ираиль көҥүлүн кунэ.
-Иерусалим кунэ.
-Шавуот.
-Буостаныы.
-Саҥа дьылга бэлэмнэнии.
-Адам уонна Ева төрөөбүт күннэрэ Таҥара дьуулун кэминэн биллэр. Бу күн дьылҕа кинигэтэ суруйллар.
-Ууга бэйэ аньыытын быраҕыы.
-Аан дойду баайын-дуолун 8-10 бырыһыана эбириэйдэр бас билэллэр.
-Хас биир эбириэй цадакка баайын-дуолун 20 бырыһыанын биэрэр.
Эбириэйдэри үүрүү:
-1182. Парижтан үүрүү.
-1248. Германияттан иккис үүрүү.
-1290. Англияттан үүрүү.
-1306. Францияттан үүрүү.
-1348. Германияттэн үһүс үүрүү.
-1350. Крымтан үүрүү.
-1348. Вегрияттан үүрүү.
-1394. Прованстан үүрүү.
-1420. Францияттан иккис үүрүү.
-1421. Австрияттан үүрүу.
-1445. Литваттан үүрүү.
-1490. Прованстан и…
Еврейдэр итэҕэллэрэ иудазм саха итэҕэлин биир төрдө буолар. Сахалар өссө былыргыттан дьылҕа маһын туру мас диир этилэр. Итини тора диэн кинигэ аатыттан таһаараллар. Оттон каббалаҕа кетер диэн сифорит баар. Ити кэтэр диэҥҥэ маарынныыр. Венес диэн суолталаах. Еврейдер ытык мастарын ойуутун киэҥник тутталлар. Онтон сахаҕа ити ытык мас Аал Луук мас дэнэр. Бу олох былыргыттан айылҕаны тыыннаан өйдөөһүнтэн тахсар буолуохтаах. Онтон таҥарата аатын яхва диэн этэллэр. Ити былыргы саха таҥарытын сах диэни маарынныыр.
Адам Кадмон—бастакы киһи. Еврей иэҕэлитигэр баар. Каббала мистикэтин төрдө буолар.
: 1349 сыллаахха Страсбург куоракка Сибэтиэй Валентин күнүгэр 2000 еврейи чумааны тарҕатыыга буруйдаан уматаллар. 439.
1348-1349 сыллаахха Кельнтан Австрияҕа диэри олорбут еврейдэри чумааны тарҕатыыга буруйдаан барыларын уматаллар. 439.
Бу кэнниттэн быһыы тарҕанан уонна ыраастык тутуу олохсуйан чумаа аҕыйаан, сүтэн барар.
[
Эбириэй омуга уһун кэмнэ төрөөбүт дойдутун сутэрбитэ, аан дойду устун ыһыллан олорбута. Ол гынан баран иудаизм итэҕэллээх буолан атын омуктарга суураллан хаалбатаҕа. Ол оннугар төрөөбут дойдутун булбута уонна омук быһыытынан аан дойду атын сайдыылаах омуктарын курдук сайдан иһэр. Онон кинилэр күүстэрин билиэхтээхпит.
Эбириэй кылгас устуоруйатын маннык суруйуохха сөп:
-Авраам, Ицхак, Яаков--төрүттэр.
-Египеттан үүрүллүү.
-Хасменейскай саарыстабаҕа олоруу.
-Рим импиэрийэтигэр олоруу.
Эбириэй итэҕэлэ арабатарга тарҕаммыта. Ислам киириитигэр көмөлөспүтэ.
Эбириэйдэр оччо биллибэт өттүлэрэ
Соҕуруу Арабияҕа Йемен сиригэр иккис-үһүс үйэҕэ Химияр эбириэйдээрэ олорбуттара. Кинилэр төрүттэрин итиэҕэлин илдьэ сылдьаллара. Кылгас кэмҥэ христиансво киирэ сылдыьбыта. Йемеҥҥэ эбириэйдэр түөлбэннэрэ 20-с үйэҕэ диэри баара. Кинилэр тустарынан ахтыбаттар.
Хотугу Африка сиригэр эбирийэдэр олоро сылдьыбыттара. Кинилэр биир ыраахтааҕылар сарыысса Дахия эль Кахина биллэр.
Хазардар 4-с үйэттэн биллэллэр. Кинилэр гуннартан тахсаллар. Уон үһүс үйэ диэки улахан судаарыстыбаны тэринэллэр. Кинилэр түүр уонна болгар төрүттээхтэр. Ырахтааҕылара хаган дэнэрэ. Хазария мусульманнар атаакаларын тохтоппута. Византия хоту кыраныыссата куттала суох буолбута. Киин куората Итиль (Волга) төрдүгэр баара. Куорат балааккалартан уонна мас дьиэлэртэн турара. Кинилэргэ маҥнай итэҕэллэр күрэхтэһиилэрэ буолбута. Онно эбириэй итэҕэлин талбыттара. Эбириэйдэр көһөн кэлиилэрэ элбээбитэ. Хазардар эбириэй итэҕэлигэр 740 сыллаахха киирбиттэрэ дииллэр. Кинилэргэ олоччолорго үс итэҕэл баара: мусульманство христианство уонна эбириэй итэҕэлэ. 965 сыллаахха кинээс Светослав хазар куоратыгар саба түһэн ылар. Онус үйэ иккис аҥаарыгар Хазария мөлтөөн барар. 1016 сыллаахха Византия уонна нуучча сэриитэ Хазарияҕа сэриилээн киирэр. 1071 сыллаахха туроктар сэриилэрэ Византия сэриитин хотор. Онтон Киев Руһа ыһыллар. Ол гынан баран Хазария кыайан өрүттүбэтэҕэ. 11-с үйэҕэ хазар туһунан сурук суох киэриэтэ. 13-с үйэгэ Чыҥыс Хаан сэриитэ киирэн дойдулар устуоруйаларын тосту уларытар. Ити саҕана эбириэйдэр Хаӡарияттан Украинаҕа, Польшаҕа, Литваҕа киирэллэр. Ираильга хазар эбирийэдэрин туһунан ахтыбаттар.
Сэбиэскэй сойууска 1937 сылтан хазардар тустарынан суруйуу бобуллар.
Илиҥҥи Европаҕа эбириэйдэрэ
Артур Кестлер суруйар: «Илиҥни Европа эбириэйдэрэ Волгаттан, Кавказтан кэлбиттэрэ диир. Кинилэр гуннары, уйгурдары, венгердери кытта олорбуттара. Кинилэр Хазар эбириэйдэрэ диилэр. Илиҥҥи эбириэйдэр тыллара идиш славян төрүттээх, немец тыла булкаастаах. Кинилэр 20-с үйэ саҕалныытыгар эбириэй тыллаахтар 80 бырыһыапннарын ылаллара.
Сүрүн эбириэйдэр
Иккис хараамы алдьатыы кэнниттэн Римнэр 70 сыллаахха эбириэйдэри үүрэллэр Төрдүс уйэттэн ыла эбириэйдэри үүрүу туһунан өйдөөһун баар буолар. Ити кэмҥэ Европаҕа христиансвто киирэр. Эбирийдэр аньыыны оҥороннор эрэйи көрүлэрин туһунан кэпсээн үөскүүр. Биһиги ээрэбит 5-с үйэтиттэн Маккавейдар бастаанньалаын кэнниттэн биһиги ээрэбит иккис үйэтигэр диэри эбириэйдэр тустарынан суруйуу суох кэриэтэ. Иккис үйэттэн ыла Хасмонейдар судаарыстыбалара үөскүүр. Бу дойду эбириэй итэҕэлээх этэ.
Сэрэбиэйинэн аҕа буолар—субуотаны ытыктыыр.
Кинилэр мэлииппэлэрэ былыттан халлааҥҥа тахсар.
Сибииньэни киһи этин курдук көрөн сиэбэттэр.
Төрүттэрбит үгэстэрэ диэн сэптэрин төбөтүн тиритин быһаллар.
Кыра эрдэхтэриттэн Рим үгэһин сирэллэр.
Ааҕаллар, ытыктыыллар бэйэлэрин иудаҕа итэҕэллэрин,
Моисей суругар баар дьиктилэри.
Ити итэҕэли батыһыр эрэ киһи суол ыйар,
Сэбин тириитин быстарбыт киһи эрэ дьүүктэҕэ ыйар.
Манна кинилэр аҕалара буруйдаах.
Хас субуота аайыы сынньанан сытыахтаах.
Ювенал суруйуута.
Римнэр эбириэй итэҕэлээх дьону улаханнык сүөлүргүу көрөллөрө. Ол саҕана Римҥэ прозелиттар диэн эбириэй итэҕэлин тутуһа сылдьар дьон элбэхтэрэ. Онтон Рим христиансавоны билинэр. Ити кэмтэн эбирий итэҕэлээхтэри кыһарыйыы өссө улаатар.
Сионизм
Эбириэйдэр ийэ дойдулаах буоларга дьулуһуулара сионизм диэнэр.
Натан Бирнбаум «Сионизм» диэн тылы туттар.
Сионизм 19-с үйэ иккис аҥаарыгар Киин уонна Илин Европаҕа үөскүүр.
Теодор Герцль сионизм хамсааһынын үөскэтэр.
Макс Нордау сионистическай хамсааһын теориятын суруйар.
1897 сыллаахха сионистар бастакы сийиэстэрэ буолар.
Исраэль Белкинд Палестинаҕа кэлбит эбириэйдэрэн баар бастакылара буолар. Кини олохтоох дьону культурациялыыр туһунан этэр.
1905 смыллаахха Бер Борохов эмиэ Палестинаҕа кииннэнээччи эбириэй этэ. Кини « Поалей цион» диэн тэрилтэни тэрийэр. Итинтэн тахсыбыт дьон—Давид-Бен-Гурион уонна Ицхак бен-Цви Нью-Йорка олорон «Израиль дойду уруккута уонна билиҥҥитэ» диэн кинигэ суруйаллар. Кинилэр онно палестинецтэр былыргы иудиттэр буолаллар диэн этэллэр.
1914-1918 сылларга сионизм бэрт кыратык биллэрэ.
1929 сыллаахха Кевроҥҥа дьону кэйгэлээһин буолар.
1929 сылтан Иерусалимҥа «Сион» диэн сурунаал тахсар.
1934 сылтан Белоруссия эбириэйин «Мин олоҕум кинигэтэ» диэн үлэтэ тахсар.Кини «Эрец-Исраэльга олоруохтаахпыт» диир.
1936 сыллаахха И. Баер Берлиҥҥэ «Диаспора» диэн кинигэтин суруйар. Онно «Эрец-Исраиль» биһиги сирбит» диир.
1936 сыллаахха палестинецтар бастаанньалара буолар. Арабтары ассимиляциялааһын идийэтэ сүтэр.
Динур Укаинаҕа төрүүр Кини 1938 сыллаахтан эбириэй усуоруйатын суруйар. Кинит суруйуулара саамай сөптөөхтөр диэн ааҕылаллар. Кини «Эргэ Кэс тылы» суруйааччылары бастакы устуоруктарынан ааҕар.
1947 сыллавахха ООН икки судаарыстыбаны—эбириэйдэр уонна арабтар судаарысталарын тэрийэргэ куоластыыр.
1948 сыллаахха Израиль үөскүүр. Төрүт Сокуоҥҥа норуоттарга барытыгар көҥүлү биэрэрэ суруллар.
1950-с сылларга Давид Бен-Гурион (Израль маҥнайгы премьер-миниистирэ) дьиэтигэр нэдиэлэ аайы Библияны үөрээччилэр мусталлара. Онно академиктар уонна бэлиитиктэр мусталлара.
Американец Уильям Ф. Олбрайт 1920-с сыллартан Бибилияҕа этиллэр түбэлтэлэр буолбуттарын дакаастыыр археологическай хаһыылары ыытар. Кини чуолкай чинчийэр бырагырааманы оҥорор. Кэлин ону Израиль археологтара батыһаллар.
1987 сылтан ахеологическай хаһыылар Бибилияҕа этиллибит элбэх түгэннэри утараллара биллэр.
Бигэртиллибэттэр:
-Египпеттэн көһүү.
-Синай кумах куйаарыгар 40 сыл сылдьыы.
-Ханааны сэриилээн ылыы.
-Уо. д. а.
Библия биһиги ээрэбит иннинэ 13-с үйэҕэ суруллубут. Үгүс түбэлтэлэр өйтөн айыылар буолаллар.
1987 сылаахха бастакы интифада буолар. 2000 сыллаахха иккис интифада буолар.
Эбириэй устуоруйата
Биһиги ээрэбит биир үйэтин бүтүүтугэр Ион Флабий « Иудийдар былыргылара» диэни суруйуар. Кини Римҥа олорбута. Элбэх түбэлтэлэри Библияттан устан ылар.
1653-1725 сылларга олорбут Жан Банаж «Иудей итэҕэлэ Иисус Христостан билиҥҥи кэмҥэ дылы устуоруйута» диэни суруйар. Кини бэйэтэ эбириэй буолбатах этэ. Таҥараһыт гугенот этэ. Кини Флабий суруйуутун хатылаабыта.
1820 сыллаахха немец эбириэйэ Исаак Маркус Йост «Маккавей кэминээҕи Исраэлиттар биһиги күммүтүгэр дылы устуоруйалара» диэни суруйар. Кини онно Иудей диэн тылы абааһы көрөллөрүн иһин эбириэйдэри исраэлит диэн ааттыыр.
18- с үйэ ҕэ Германияҕа эбириэйдэри үөрэтэр куруһуок тэриллэр. Сотору ити куруһуок «Эбириэйдэри үөрэтэр наука» диэн ааттаммыта. Ити кэлиҥҥи кэмҥэ «Израил Муудараһа» диэн туһаайыы үөскүүрүгэр көмөлөспүтэ.
19-с үйэ 50-с сылларыгар Генрих грец «Эбириэйдэр устуоруйулара былыргы кэмтэн биһиги күннэрбиигэр дылы» үлэтэ тахсар. Ити кинигэ улахан сабыдыалы оҥорбута.
Кини эбириэйдэри норуот мессийэ диэн ааттыыр. Инниктин киһи-аймаҕы быһыахтара лиир.
Германия усуоуруктар эбириэйдэр тустарынан көккүөрдэрэ:
1879 сыллаахха Генрих фон Трейчке «Биһһиги эбирийэдэрбит туһунан» диэн суруйуута тахсыбата. Кини эбириэйдэр бэйэлэрин билиниилэрин утары суруйбута.
-Кинини утары Генрих Грец турар.
-Бу мөккүөргэ элбэх киһи хабыллыбыта.
-Эбириэйдэри утары хамсааһын улаатаары гыммытыгар 1880 сыллаахха 75 киһи илии баттааһыннаах сурук тахсыбыта.
Бу кэмҥэ эбириэй устуоруйатын туһунан хас да кинигэ суруллар.
Балартан Сала Барон «Эбириэйдэр социальнай уонна итэҕэлинэн устуоруйалара» диэни суруйар. Кини эбириэй диаспораларын суруйар. Кини эбириэйдэри ханна баҕарар дэгититэр сайдаллар диир.
Омугумсуйууну устуоруйа күөртүүр.
19-с үйэттэн ыла устуоруктар эбириэй норуота диэни оҥорон та һаараллар.
19-с үйэҕэ омугумсуйуу кыһыл көмүс бириэмэтэ буолбута. Бэйэлэрин устуоруйаларын былыргы Грецияттан эбэтэр былырга Римтан таһаараллара.
Онтон эбириэйдэр устуоруйалара «Эргэ Кэс тылтан» саҕаламмыта
Аныгы эбириэй итэҕэлэ
П. Люкомсон, М. Арамович. Бизнес по-еврейски. Золтые правила и секреты успеха. Ротов н. Д.: Феникс, Краснодар: Неоглори, 2008. кинигэ туһаныллар сирэйэ эрэ ыйыллар.
1. Бэйэҥ бырааттарыҥ (биир санаалаах дьонуҥ) баайа-дуола бэйэҥ баайыҥ-дуолуҥ курдук күндү буоллун.
2. Уоруллубуту атыылаама.
3. Үтүө дьыалыны оҥор.
4. Дэлэй буолартан сүрэҕэлдьээмэ.
5. Албыннаама
6. Үөрүүнэн биэр.
7. Киһи «Аччыкпын» диир буолаҕына аһат.
8. Биэриэмэни таах сүтэримэ.
9. Куһаҕан ыалтан тэйиччи тутун.
10. Тугу да этэр кыаҕыҥ суох буоллаҕына, тугу да саҥарыма.
11. Кыыһыраргын тутун. Табыгаһа суох быһыыга-майгыга эрэ кыыһыр.
12. Киһи бары дьайыытын үтүө өттүнэн толкуйдаа.
13. Сүппүтү төнүннэр.
14. Чүмэчи умайарын тухары (көннөрүөххэ сөп).
15. Атын киһи санаатын уорума.
16. Киһихэ аһымал биэримии—улуу аһымал.
17. Кыһалҕалаах кэмигэр харчыны биэр.
18. Атын киһини мэлдьи эҕэрдэлээ.
19. Мөкү тылы этимэ.
20. Цдаканы (баайыҥ уон гыммыт биирин) аһымалга биэр.
21. Истибиккин кэпсиигин дуу, суох дуу?
22. Дьиҥи көмүскээһин.
23. Хас биирдии киһи махталы ылар кыахтаах.
24. Кэпсэтэр киһиҥ олоҕун туһунан саатар биир баһы бил.
25. Хантан билиини ылбыккын ый.
26. Баай диэн кимий?
27. Албынтан туора тур.
28. Бырыаһыаны ылыма. У. Шекспир «Венеция атыыһыта» диэн оонньуутугар эбириэйдэри бырыһыаны ылыыга буруйдуур.
29. Атын дьон эйиэхэ албыны эппэтиннэр.
30. Дьонтон кыалыбаты эрэйимэ.
31. Өстөөхтөргүн холуннарыма.
32. Бириэмэни уорааччы харчыны уорбукка тэҥнэһэр.
33. Бэйэҥ уҥуоҕуҥ суругун ааҕарыҥ буоллар. Альфрейд Нобел бэйэтин некрологын хаһыаттан ааҕар. Онно суруйбуттар «Саамай кылгас кэм иһигэр элбэх киһини өлөрөр» диэн. Кини оннук аатырыан баҕарбатаҕа. Ол иһин сотору буолан баран Нобель бириэмийэтин айбыта.
34. Үлэһиттэргэ кэмигэр хамнастарын төлөө.
35. Үлэһит наймыламмыт киһитигэр эбээһинэһин толоруохтаах.
36. Утары этиини, сөбүлээбэт да буоллаххына, иһит.
37. Тугу саныыргын барытын этиэхтээх буолбатаххын.
38. Үлэһиттэргэр убаастабыллаахтык сыһыаннас.
39. Босхо эбиэт диэн суох.
40. Тиийэр гына биэриэххин баҕарар буоллаххына, арыт элбэҕи биэрэҕин.
41. Үлиир үлэҥ духуобунай дуо? Барытав духуобунай.
42. Аччыгы аһатар эрэ кыра.
43. Наймыласпыт киһиҥ хайдах олорорун бил.
44. Өлөр күҥҥэ диэри (үлэлээ).
45. Өһүрэ сылдьыма.
46. Бэйэни сиэртибэлэнии кирбиитэ.
47. Кэл. Түүнү ыспыккын хомуй (Куһаҕан санааны тарҕатыы түүнү сыпыкка тэҥ—хомуйар кыаллыбат).
48. Наада буолаҕына, туораан биэр (Сатаан быһаарыа суох буолахына).
49. Ким эмэ эйигин өлөрүөн баҕарар буоллаҕына, кинини урут өлөр.
50. Кэлиэх буоллаххына, (эрдэ кэл).
51. Бэйэни таптааһын (төрүт).
52. Олус дэлэгэй буолуо суохтааххын.
53. Бэйэҕин талыы киһинэн ааҕыма.
54. Былааһы тутан олорор буоллаххына, дьон сыыһатын бырастыы гын.
55. Сиэри атын киһи суотугар оҥорума (киһини өйдөө).
56. «Миэхэ наада» диэн этэргэ үөрэн.
57. Ким хаана ордук кыһылый? (уруттуу сатаама).
58. Эн андаҕарыҥ буолбахха, тылыҥ эбээһинэстээтин.
59. Атын киһини хоруотаама.
60. Бүтэһин уоруу саамай улахана (элбэх киһиттэн уоруу).
61. Кырдьыга суох куотуһуу (инникилии сатаама).
60. Бэйэҥ олоххун былааннаа.
Маркс «Харчы—дэбириэй таҥара» диэн эппитэ.
Эбириэй бастакынан таҥараны өрө тутар. Онтон харчы сириэстибэ эрэ. 94.
Эбириэй харчыны сатаан оҥорор» (Борс Дерезовскай).
Эбириэй бастаан таҥараны кытта кэпсэтэрин ордорор.85-89.
Эбириэйдэр Иисус Христоһу таҥараны утарааччы быһыытынан ааҕаллар. Кинилэр Иисуһу Мария уонна Пандир диэн Рим саллаатын уола дииллэр. Онтон евангалияҕа этиллэр Иуда Иисусуһу уурааһына олох да ахтыллыбат. Иуда Искариот Иисус өлбүтүн кэннэ сытьар сириттэн атын сиргэ илдьэн көмпүт. Ити курдук Иисус сүтэн хаалар. Ону кини тиллибитин туһунан кэпсииллэр. Кэлин көмпүт сирин көрдөрөр.103-106.
19-с үйэҕэ Лондоҥҥа эбириэйдэри харистианствоҕо киллэрэр уопсастыба тэриллэр. 10 сыл устатыгар 30 мөлүйүөн стерлинганы ороскуоттууллар. Бэрт аҕыйах эрэ киһи христианствоҕа киирэр. Сотору үлэлэрин тохтотоллор. 106.
Эбриэйдэр таҥараҕа үҥэллэригэр баайынан-дуолунан хааччыйарыгар баҕараллар. 110.
Байыы—таҥараҕа үҥүү уонна сыламтата суох үлэ. 112.
Байыы—тургутуу. 124.
Дьадайыы—тургутуу. 124.
Дохуоттан 10 бырыһыанны кыайбаты цдадахха биэрии аньыынан ааҕыллар. 232.
«Тарас Бульба» кинигэҕэ Янкель диэн эбириэй тулалыыр дьонон барытын харчытын бырыһыаннаан ылар (эбириэй утары суруйуу). 283.
А. М. Пасынков эбириэйдэри ростовщик эрэ курдук көрөр уонна бүтүн киһи-аймаҕы утары туруорар. 294.
Эбириэйдэри үүрүү:
-Парижтан үүрүү.
-Германияттан иккис үүрүү.
-Англияттан үүрүү.
-Фрацияттан үүрүү.
-Германияттан үһүс үүрүү.
-Крымтан иккис үүрүү.
-Венгрияттан үүрүү.
-Прованстан үүрүү.
-Францияттан иккис үүрүү.
-Австрияттан үүрүү.
-Литваттан үүрүү.
-Прованстан иккис үүрүү.
-Испанияттан үүрүү.
-Краковтан үүрүү.
-Литваттан иккис үүрүү.
-Португалияттан үүрүү. 299-300.
1207 сыллаахха эбириэй Симон Рубенс биэксэли айар. 302.
Эбириэйдэри бастакы погромнааһын 1113 сыллаахха Киевка буолбута. 208.
Эбириэйдэр килиэп оҥорботтор,
Эбириэйдэр лааппыга олороллор,
Эбириэйдэр эрдэ тараҕай буолаллар,
Эбириэйдэр уоран тахсаллар,
Эбириэйдэр—сытыы дьоннор.
Киниэлэр куһаҕан саллааттар
Уйбаан окуоппаҕа сытан сэриилэһэр,
Абрам маҕаһыыҥҥа атыылыыр.
Мин итини оҕо эрдэхпиттэн истэбин,
Сотору кырдьан хаалыам,
«Эбириэй, эбириэй» диэн хаһыыттан
Хана да куоппаппын,
Тугу да атыылаабакка,
Тугу да уорбакка эрэ
Ити кырыыстаах арааса аатын
Сарааса курдук сүгэбин.
Борис Слуцкай.
Эбириэй атын омуктар олохторугар уонна итэҕэллэригэр орооспот. Ол оннугар бэйэтин барааттарын эбириэйдэр тустарыгар кыһанар. 360.
Харчыны оҥорор сааттаах дьыала буолбатах. 365.
Манна эбириэйдэри утарыы кинилэр түргэнник байалларыгар олоҕурара этиллэр. Ааптар итинник санааны утарар. Эбириэй сиэр-магы өттүнэн үрдүгүн көрдөрө сатыыр.
Эбириэй тыыннаах буоларын төрдө:
-Аһымал сайдыыта.
-613 кэс тыллаах Танах.
-Иуда итэҕэлэ.
Кинилэр инникин мөлтүүллэрин төрдө:
-Бэйэлэрин талыллыбыт норуоппут дииллэрэ.
-Израиль саамай төрдүнэн эбириэй эрэ буолар дииллэрэ.
Түмүк
Эбириэй устуорйутыгар икки тугэн баар. Бииринэн, биһиги ылыммат өттүбүт. Ол аата бэйэни ханнык да омуктан ордуктук ааҕыныы. Бу туһаайыы киниэр «Биһиги Таҥараны кытта дуогабардаах дьоммут»--дииллэригэр сытар. Ити төрүккэ олоҕуран араб дойдуларын кытта өстөһөллөр. Онтон биһигини тардар өттө: кинилэр ан дойдуга таҥараны билинэр омукка киирэллэр. Итинтикэлэрэ элбэх үйэлэр тухары сутэн хаалбаттарыгар көмөлөспүтэ. Уонна инниктин да суолталаах буолуо.
Эбириэй эбириэй буолуутун төрдө 613 бырааббылаҕа сытар. Бу быраабылан кыра эрдэхтэн үөрэтэллэр. Дьоҥно сыһыаҥҥа төрүт оҥостоллор.
|
|
Category: Култуура, итэҕэл, искусство |
Views: 40 |
Added by: uhhan1
|
|
|
| Ааҕыылар |
Баар бары (online): 13 Ыалдьыттар (гостей): 13 Кыттааччылар (пользователей): 0 |
|
