“2012 – 2020 сылларга тыа хаһаайыстыбатын сайдыыта уонна тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын, сырьетын уонна аһын-үөлүн ырыынактарын сүрүннээһин” тус сыаллаах тосхол дьаһалларын олоххо киллэриини үбүлээһин боппуруоһун  дьүүллэһиигэ депутаттар Петр Аммосов, Василий Тимофеев, Юрий Григорьев, Марфа Филиппова, Иван Шамаев, вице-спикер Виктор Губарев көмөлөһөөччүтэ Андрей Варламов кытыннылар.

 

Мунньах саҕаланыытыгар Петр Аммосов быйыл бэс ыйын 27 күнүгэр тыа хаһаайыстыбаларын тэрилтэлэрэ сүөһү турар хотоннорун тутууга көрсүбүт ороскуоттарын судаарыстыба толуйуутун тематыгар ыытыллыбыт “төгүрүк остуол” түмүгүнэн өрөспүүбүлүкэ Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлигэр Галина Данчикова аатыгар алтынньы 8 күнүгэр туруорсуу сурук бэлэмнэниллибитин, онно тыа хаһаайыстыбатын тэрилтэлэрин ити иэстэрин кэлэр сыл бүддьүөтүгэр учуоттуулларыгар этиллибитин санатта. “Иэс кээмэйэ кырата суох --  615 мөл. солкуобай. Ол иһин эһиги көрүүгүт хайдаҕын билиэҕи баҕарыллар. Өрөспүүбүлүкэ Ил Дарханын Е.А.Борисов аатыгар сурук барыла уонна куоппуйата Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлигэр бэлэм”, -- диэн Петр Аммосов холбоһуктаах мунньах кыттыылаахтарын кэпсэтиигэ ыҥырда.

 

Өрөспүүбүлүкэ судаарыстыбаннай бүддьүөтүттэн “2012 – 2020 сылларга тыа хаһаайыстыбатын сайдыыта уонна тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын, сырьетын уонна аһын-үөлүн ырыынактарын сүрүннээһин” судаарыстыбаннай тосхолу үбүлээһиҥҥэ 2015 сылга 7,5млрд. солкуобай, 2016 сылга – 6,5млрд. солкуобай, 2017 сылга – 6,3 млрд. солкуобай, оттон инвестиционнай тосхолго -- 815 мөл. солкуобай үбүлээһин көрүллэрэ сабаҕаланар.

 

Депутаттар өрөспүүбүлүкэ үрдүкү салайааччыларыгар аадырыстаабыт туруорсууларыгар кэлэр сыл уонна 2016-2017 с.с. судаарыстыбаннай бүддьүөккэ “2012 – 2020 сылларга тыа хаһаайыстыбатын сайдыыта уонна тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын, сырьетын уонна аһын-үөлүн ырыынактарын сүрүннээһин”, “2012-2016 сылларга Саха Өрөспүүбүлүкэтин нэһилиэнньэтин олоҕор-дьаһаҕар куттал суох буолуутун хааччыйыы” тус сыаллаах тосхоллору үбүлээһин кээмэйдэрэ кыччаабытын, “2012 – 2020 сылларга тыа хаһаайыстыбатын сайдыыта уонна тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын, сырьетын уонна аһын-үөлүн ырыынактарын сүрүннээһин” тус сыаллаах судаарыстыбаннай тосхол дьаһалларын олоххо киллэриини үбүлээһин ааһан эрэр сыл кээмэйиттэн 900 596 тыһ. солкуобайынан эбэтэр 10,5%-нан сарбыллыбытын ыйан туран, тыа хаһаайыстыбатын эйгэтигэр үбүлээһин боппуруостарыгар кэлэр сыл бүддьүөтүгэр кэккэ этиилэри учуоттуулларыгар быһаарыы ылыннылар. Ол курдук Холбоһуктаах мунньахха ити бары боппуруостары дьүүллэһиигэ Петр Аммосов, Василий Тимофеев, Юрий Григорьев, Марфа Филиппова, Иван Шамаев, вице-спикер Виктор Губарев көмөлөһөөччүтэ Андрей Варламов кыттаннар, кэккэ боппуруостары туруорсар этиилэри ылыннылар:

 

 - 2015 сыллааҕы уонна 2016-2017 с.с. судаарыстыбаннай бүддьүөккэ “2012 – 2020 сылларга тыа хаһаайыстыбатын сайдыыта уонна тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын, сырьетын уонна аһын-үөлүн ырыынактарын сүрүннээһин” өрөспүүбүлүкэ тус сыаллаах тосхолун үбүлээһин кээмэйин 2014 сыллаҕы кээмэйинэн оннунан хаалларыыны;

 - бэс ыйын 27 күнүгэр тыа хаһаайыстыбаларын тэрилтэлэрэ хотоннору тутууга көрсүбүт ороскуоттарын судаарыстыба толуйуутун тематыгар парламеҥҥа ыытыллыбыт “төгүрүк остуол” сүбэлэринэн дьаһаллары ылыныыны, ити иэс 615 мөл. солкуобайга тэҥнэһэр сууматын судаарыстыбаннай бүддьүөттэн толуйууну;  

- тыа хаһаайыстыбатын производствотыгар баар ыарахаттары туоратар туһугар өрөспүүбүлүкэ АПК-тын сайыннарыы стратегиятын оҥорорго; 4). - тыа хаһаайыстыбатын үлэһиттэрэ үрдүк хамнастаналларын хааччыйар таһаарыылаах үлэнэн дьарыктаныыга тардыһар дьаһалларын ылынары;

 - ылбыт кирэдьииттэрин бырыһыанын толуйары мэктиэлээн туран, тыа хаһаайыстыбатын табаарын оҥорооччулара чэпчэтиилээх кирэдьиити туһанар тиһиктэрин олоххо киллэриини;

 - 2015-2017 с.с. СӨ Аска-үөлгэ балансатын оҥорон бигэргэтэргэ, онно олоҕуран   “2012 – 2020 сылларга тыа хаһаайыстыбатын сайдыыта уонна тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын, сырьетын уонна аһын-үөлүн ырыынактарын сүрүннээһин” өрөспүүбүлүкэ тус сыаллаах тосхолуугар олохтоох производство оҥорон таһаарар бородууксуйатын кээмэйин улаатыннарыыны;

 - АПК материальнай-техническэй базатын бөҕөргөтүүгэ бүддьүөттэн үбү көрүү, ыһыы сирин кэҥэтии, сүөһү ахсаанын элбэтии, астыыр салаа технологиятын өттүгэр тупсарыы чааһыгар туһааннаах уларытыылары киллэриини.

 

Норуот депутата Петр Аммосов тыа хаһаайыстыбатын тэрилтэлэригэр 2002 сылтан 2013 сылга диэри мунньуллубут кредиккэ иэстэрин сотон, судаарыстыба бэйэтин иэһин ахсааныгар киллэриини хайаан да күүскэ туруорсар наадатын өссө төгүл тоһоҕолоон бэлиэтээтэ. Үүтү сыанатын ааҕан таһаарыы методикатын тула туспа кэпсэтии таҕыста. Ол курдук ситэриилээх былааска түѳрт вариант ырытылла сылдьарыттан икки варианы таланнар, ѳрѳспүүбүлүкэ Баһылыгын кѳрүүтүгэр киллэриэхтээхтэр. Депутаттар ити варианнары эрдэ ылан билсэн, 2015 сыллааҕы бүддьүөккэ уонна “Тыа хаһаайыстыбатын сайдыытын туһунан” өрөспүүбүлүкэ сокуонун барылыгар ити туһунан дьүүллэһиигэ эрдэттэн бэлэмнэнэр наадатын туһунан кэпсэттилэр. Итиэннэ улуустар Мунньахтара, дьаһалталара бу боппуруоска бэйэлэрин этиилэрин парламент истиитигэр киллэрэллэрэ хайаан да наадатын бэлиэтээтилэр. Тоҕо диэтэххэ, ити методикалартан хайата ылыллар да, онно олоҕуран улуустарга муниципальнай тэриллиилэр үүт сыанатыгар бэйэлэрин механизмнарын оҥорор боломуочуйаны сүгүѳхтэрэ. 

 

Мунньахха үүт сыанатын методикатын, ол механизмын оҥоруу боппуруостарыгар Василий Тимофеев анаан-минээн дьарыктанарыгар, өскөтө үүт субсидиятын 1 лиитэрэтин сыанатын 70 солкуобайга диэри үрдэттэххэ, бүддьүөккэ эбии төһө үп көрүллүөн сөбүн ааҕан-суоттаан көрөрүгэр итиэннэ туһааннаах этиини бэлэмнииригэр этилиннэ. Депутаттар инникитин сэтинньи 26 күнүгэр диэри  “2012 – 2020 сылларга тыа хаһаайыстыбатын сайдыыта уонна тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын, сырьетын уонна аһын-үөлүн ырыынактарын сүрүннээһин” тус сыаллаах тосхол дьаһалларын олоххо киллэриини үбүлээһин боппуруостарын өрөспүүбүлүкэ Ил Дарханыгар уонна Бырабыыталыстыбаҕа туруорсууну  өссө хаста да түмсэн дьүүллэһэргэ быһаарыы ылыннылар.