Бу сир талбата (меню)
Сонуннар (новости)
Политика.Митинги. Пикеты. Партии [900]
Мысли. Думы.Мнения, обсуждения, реплика, предложения [263]
Суд-закон.МВД.Криминал [1280]
Право, закон [323]
Экономика и СЭР [839]
Власть Правительство Ил Тумэн [1207]
Мэрия, районы, муниципалитеты [400]
Мега пректы, планы , схемы ,программы. ВОСТО [215]
Сельское хозяйство,Продовольствие. Охота и рыбалка [555]
Энергетика, связь, строительство.транспорт, дороги [155]
Коррупция [862]
Банк Деньги Кредиты Ипотека Бизнес и торговля. Предпринимательство [291]
Социалка, пенсия, жилье [277]
ЖКХ, строительство [132]
Образование и наука. Школа. Детсад [215]
Люди. Человек. Народ. Общество [224]
АЛРОСА, Алмаз. Золото. Драгмет. [670]
Алмазы Анабара [161]
http://alanab.ykt.ru//
Земля. Недра [240]
Экология. Природа. Стихия.Огонь.Вода [377]
СМИ, Сайты, Форумы. Газеты ТВ [158]
Промышленность [43]
Нефтегаз [284]
Нац. вопрос [284]
Соцпроф, Совет МО, Общ. организации [65]
Дьикти. О невероятном [183]
Выборы [661]
Айыы үөрэҕэ [93]
Хоһооннор [5]
Ырыа-тойук [23]
Ыһыах, олоҥхо [102]
Култуура, итэҕэл, искусство [365]
История, философия [239]
Тюрки [76]
Саха [153]
литература [42]
здоровье [465]
Юмор, сатира, критика [14]
Реклама [7]
Спорт [123]
В мире [86]
Слухи [25]
Эрнст Березкин [88]
Моё дело [109]
Геннадий Федоров [11]
BingHan [4]
Сүрүн сирэй (На Главную) » Саха
Былыр өбүгэлэрбит уһун үйэлээх этилэр.


Тоҕо диэтэххэ, барыта дьиҥнээх Ийэ айылҕа биэрбит отунан-маһынан аһыыллара. Аллараа суруллубут ас ырысыабын көрдөххө, олох судургутук да астыыллар эбит.
 Билиҥҥи курдук кыайа-хото арыыга ыһаарылаабаттар.

Онон саха омук буоларбыт быһыытынан, эппитигэр-хааммытыгар өбүгэлэрбит төрүт астара доруобуйабытыгар, ис турукпутугар туһата улахан. Кэлии аһынан наһаа үлүһүйбэккэ, саха төрүт аһынан аһаан үйэбитин уһатыаҕыҥ.

ХОЙДУБУТ ҮҮТ

Буор көһүйэҕэ эбэтэр чугуун иһиккэ ыаммытынан үүтү оргуталлар. Ол үүттэрин оһох холумтаныгар таһааран баран, кыратык сойуталлар. Ити кэннэ 3 киилэ үүккэ 300 кыраам кэриҥэ сүөгэйи улахан мас хамыйаҕынан кутан, муос ытыгынан ытыйаллар. Үүттэрэ ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 569 көрүүлээх | Дата: 2024-10-15 | Комментарии (0)

ИЙЭ ТЫЛ - 2024
ийэ тылы хараанныыр үлэни сүрүннүүр түмсүүлэр
УЛАХАН ТҮҺҮЛГЭЛЭРЭ (форум)
Кулун тутар 5 күнэ
.

ТҮҺҮЛГЭЛЭРИНЭН МУННЬАХТАР (секцияларынан мунньахтар)
Саҕаланыыта – 10 чаастан.
Бэлиэтэнии – 9 чаастан.
1. Дьокуускай куорат саха уһуйааннарын уонна оскуолаларын төрөппүттэрин Сүбэтин үлэтэ – Саха гимназиятын аактабай саалата, П.Алексеев уул., 49 ("Ийэ тыл кэскилэ", Никитина В.Н.).
2. «Төрүт тыл» логопед түмсүүтэ – Ойуунускай уул.37, РЛИ аактабай саалата (Артемьева С.В.).
3. «Ааҕар Саха сирэ» – Саха театрын «Алампа саалата» (Карманова С.Е.). Киириитэ «Тамерлан» өттүнээҕи аанынан.
4. «С ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 3787 көрүүлээх | Дата: 2024-03-04 | Комментарии (0)

 Доктор  биологических  наук  Вера  Фефелова:
   Предками  якутов  были  арийцы.

   Сенсационную  теорию  о  происхождении  якутов
- их  арийском  происхождении  доказала  доктор  биологических  наук  Вера  Фефелова,  которая  занимается  этим  вопросом  более  20 лет.

   В  конференц - зале  Якутского  научного  центра  СО  РАН  состоялась  презентация  ее  книги
"Предками  якутов  были  арийцы".

   Вера  Фефелова  совместно  с  сотр ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1439 көрүүлээх | Дата: 2023-03-26 | Комментарии (0)

ИНТЕРЕСНЫЙ МАТЕРИАЛ ПРО САХА,
ИЗДАННЫЙ В 1899 ГОДУ В МОСКВЕ

Дикарь по жизни, дикарь по вере и обычаям, якут перенимает у всех все то, что он считает полезным; подражает всему, что ему нравится; но он никогда не обезличивает самого себя, не теряется среди других племен, не сливается даже и с русскими, а как был, так и остается якутом. Мало того, численность его племени растет и растет; и где только не встречается якут, – он и на Амуре, и у гиляков на Охотском море, и у тунгусов на их тайге, и среди самоедов на тундре, – он всюду свой. Живя с самоедами, он превращается как бы в самоеда, но не коснеет в этом превращении, а по изворотливости своего ума, становится выше окружающих и остается все ж таки тем же якутом.
Тому назад сто лет ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1222 көрүүлээх | Дата: 2023-02-10 | Комментарии (0)

Корякин П.И.
Изменения внешних границ Якутской АССР в 1923-1950 гг.
(территориальные споры с соседними регионами)

В первые годы советской власти вопрос о границах Якутской области вставал довольно часто. Так, в ноябре 1920 г. на заседании Политбюро ЦК партии наряду с другими обсуждался вопрос о дальневосточных делах, в частности, о границе Якутской области. В том же году Омским Сибревкомом было принято решение о превращении Якутской области в район Иркутской губернии, но с предоставлением ей губернской самостоятельности. Это решение было встречено непониманием со стороны представителей властей Иркутской губернии, разумность такого переустройства ставилась под сомнение. На этот счет выдвигались объективные суждения. Якутская область настолько отдале ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1120 көрүүлээх | Дата: 2023-02-10 | Комментарии (0)

Константин КРИВОШАПКИН:  Сахалары төрүт аспыт эрэ быыһыаҕа

https://aartyk.ru/obshhestvo/konstantin-krivoshapkin-sahalary-toryt-aspyt-ere-byyhyaga/ ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1037 көрүүлээх | Дата: 2023-02-10 | Комментарии (0)

ХОМУҺУННААХ  ХОМУСЧУТУ  ӨЙҮӨХХЭ!
 
Аатырбыт “Алгыс” ансаамбылбыт тэриллэн аан дойдуга аатын ааттаппыта 60 сылын туолла. Итини көрсө Иван Егорович Алексеев – Хомус Уйбаан үтүөкэннээх кинигэтэ таҕыста. Аҥаардас аатын да ылан көрүҥ  - “Куйаартан кутуллар дорҕооннор”.  Хомус барахсан уһун сылларга тимирэ- тимирэ күөрэйэн, умулла-умулла уһуктан билигин Аан дойду шедеврин быһыытынан билиниллэн эрэллээх илиилэргэ тиксибит курдук. Итиннэ саамай үтүө өҥөлөөх Хомус Уйбаан буоларын Саха сиригэр бары билэлэр.               
           Ансаамбыл 60 сыллаах үбүлүөйүгэр бэлэмнэнии тэрээһиннээхтик бара ту ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1706 көрүүлээх | Дата: 2022-12-14 | Комментарии (0)

Көйгөлөммүт саха тыла

    Куорат олоҕо        14.11.2022 16:50    121
Саха уутуйан олорор улуустарыгар төрөөбүт тылы үөрэтиигэ, эйгэни тэрийиигэ кыһалҕа баар буоллаҕына, бырамыысыланнай оройуоннарга, ыраах хотугу улуустарга балаһыанньа хайдаҕый? “Атын дойдуга олорор курдукпут” дииллэр онно олорор саха дьоно.

Нерюнгри оройуона: чинчийии түмүгэ

2016 сыл туругунан, Нерюнгрига 57791 киһи олорор. 92%-на –нууччалар, 5%-на – сахалар.

Нина Иванова, билим дуоктара, социолингвист-учуонай, ГЧИ:

– М.К. Аммосов аатынан ХИФУ “Арктика тылларын эко­логията” норуоттар икки ардыларынааҕы билим- ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 2062 көрүүлээх | Дата: 2022-11-15 | Комментарии (0)

Улуу дьаархаттар.
Тумус М.
Дьаархан (Нөөрүктээйи, Наахара). (Ярханцы, руск. Хан-Ярлык, тюрк.)
Дьаархан Бүлүү сүнньүн биир сүрүн бииһин ууһа. Улуу дьаархаттар.


Муус буһук саҕана Билиҥҥи Намана, Ботомоойу, Кэмпэндээйи, Тоҥуо үрэхтэрин бастарыгар Намнары, Бордоҥнору, Ньурбаҕачыналары уонна Үөдүгэйдэри кытары ыаллыы олорбуттар. Онно нэһилиэктэрин онно элбэх. Киһи уҥуохтарын мэҥэ таастарыгар барыта Дьаархан нэһилиэгэ диэн суруктар бааллар.

Бүлүү бүтэйэн турбута уурайан, өрүс буолан, уута сүүрэн, үрэхтэр үөскээн түһэн барбытыгар биис уустара ууларын батыһан Кэмпэндээйи, Ботомоойу, Тоҥуо үрэхтэринэн аллараа өрүс аралын булан, уу кытыытынан тарҕанан олорон кэбиспиттэр.
Бүлүү сүнньүгэ ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 2638 көрүүлээх | Дата: 2022-01-24 | Комментарии (0)

 ОЙУУН КӨРҮҮЛЭНИИТЭ
Иннокентий Егоров
Бу дьикти суругу мин аҕам саха тылын учуутала, элбэх сэһэни, номоҕу билэр Павлов Прокопий Алексеевич кумааҕыларын быыһыттан булбутум. Испирдиэн Ойуун эппит тыллара диэн суруллубут этэ. Кимиэхэ да көрдөрүөхпүн баҕарбатаҕым эрээри суруйан эрэбин.
Күн тахсар сирин диэки
Көнөтүк көрдөхпүнэ,
Улуу омук удьуора,
Түҥ омук тобоҕо
Сүдү элбэх сүтүктэнэн,
Сөһүргэстээн, ытаан – соҥоон,
Сүһүөҕэр дьэ туран,
Сүдү үөрэҕи сөргүтэн,
Сүүс киһи өйүнүүн өрөлөһөр
Сөл албаһы тарҕатар эбит.
Ытыс чарапчыланан
Ыраах илини
Ынааран көрдөхпүнэ,
Кыта кыйма норуот
Кымырдаҕастыы кыймаҥнаан,
Кыаҕыран, күүһүрэн эрэр эбит.
Үрүлүйбүт үйэлэр
... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 2400 көрүүлээх | Дата: 2022-01-17 | Комментарии (0)

«Тыгын Дархан» киинэни Лондоҥҥа көрдөрүөхтэрэ

19.11.2021 12:41 0
«Тыгын Дархан» киинэни Лондоҥҥа көрдөрүөхтэрэ

Сэтинньи 29 күнүгэр Василий Яковлев-Далан арамаанынан уһуллубут «Тыгын Дархан» киинэ Лондон Cin ... Салгыыта (далее) »

Категория: Саха | 1980 көрүүлээх | Дата: 2021-11-21 | Комментарии (0)

Тоҕо сахалар 90% олорор улуустарын кииннэригэр - Ньурбаҕа Орто Халымаҕа эҥин 50-100% диэри нууччалыы үөрэтии баарын?

Куйаар ситимэ күүскэ,түргэнник сайда турар-орто хаччылаах,үлэлээх дьон сиэпкэ уктуллар сэлэспэ диэн тэрил тэнийэн абыраата даҕаны алдьатта даҕаны.

Ол туһунан бээһээ суруйбутум эрээри бүгүн эмиэ хатылыам. Улахан,саастаах дьону сэлэспэ-өйдөөх сэлэспэ-абыраата-үтүүбэ, бассааба,гуугула эҥин. Оттон кыра оҕолору алдьатан эрэр-төрөппүттэрин,эбээлэрин эһээлэрин кытта бодоруһуохтарын,бодьуустаһыахтарын оннугар сэлэспэ туттаран кэбиһэллэр-оччоҕо оҕолоро адаҕа, туорай буолбат-сүрэҕэлдьээһин хотор.

Түмүгэр оҕолорбут сахаттан тэйэн атын омукка кубулуйаллар. Быйыл күһүн,сайын Ньурбаҕа 1 дьикти айдаан тахсыбытыгар ону чопчулуур ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 2083 көрүүлээх | Дата: 2021-11-17 | Комментарии (0)

Саха или якут? Как будут учитывать национальность во Всероссийской переписи населения

 
14:50, 06 октября
Категория: Саха | 2239 көрүүлээх | Дата: 2021-10-06 | Комментарии (0)

Так выглядели ранние саха

Известный этнограф, антрополог, доктор исторических наук, профессор Розалия Бравина на своей странице в ФБ сделала интереснейшую публикацию.Ученый привела изображения молодого якута. Это — реконструкция облика погибшего воина из якутского захоронения Атласовское 1, которое датируется XIV — XV вв. Воссоздание воплощено Денисом Петровым.
... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1101 көрүүлээх | Дата: 2021-04-26 | Комментарии (0)

Дьаархан (Нөөрүктээйи, Наахара). (Ярханцы, руск. Хан-Ярлык, тюрк.)
Дьаархан Бүлүү сүнньүн биир сүрүн бииһин ууһа. Улуу дьаархаттар.
Муус буһук саҕана Билиҥҥи Намана, Ботомоойу, Кэмпэндээйи, Тоҥуо үрэхтэрин бастарыгар Намнары, Бордоҥнору, Ньурбаҕачыналары уонна Үөдүгэйдэри кытары ыаллыы олорбуттар. Онно нэһилиэктэрин онно элбэх. Киһи уҥуохтарын мэҥэ таастарыгар барыта Дьаархан нэһилиэгэ диэн суруктар бааллар.
Бүлүү бүтэйэн турбута уурайан, өрүс буолан, уута сүүрэн, үрэхтэр үөскээн түһэн барбытыгар биис уустара ууларын батыһан Кэмпэндээйи, Ботомоойу, Тоҥуо үрэхтэринэн аллараа өрүс аралын булан, уу кытыытынан тарҕанан олорон кэбиспиттэр. ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 849 көрүүлээх | Дата: 2021-04-16 | Комментарии (0)

Улла Йохансен Тэрис Айыы балаҕаныгар ыалдьыттааһына.
 
 Бу дьыл Муус устар  27 (2012с) күнүгэр Тэрис Айыы балаҕаныгар Улла Йохансены кытта көрсүһүү буолла. Саха Орнаменнарын үөрэппит профессор, этнограф Улла Йохансены кытта көрсө элбэх киһи кэлбит, саҥа кинигэтин бары атыыластыбыт. Маннык үчүгэй оҥоһуулаах кинигэни  “Орнаментальное искусство якутов” диэн, нуччалыы-сахалыы тылынан  Музей  музыки и фольклора народов Якутии бэчээккэ таһаартарбыттар. ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 655 көрүүлээх | Дата: 2021-03-26 | Комментарии (0)

ӨБҮГЭҤ ҮГЭҺИН ЫТЫКТАА!

Былыргы саха норуота олоҕор дириҥник киирбит, атын омуктар олус биҺирээбит үгэстэрэ бааллар. Ол үгэстэри биҺиэхэ ким да атын сиртэн аҕалан олохтооботоҕо, норуот былыр былыргыттан бэйэтэ үөскэппит, бэйэтин кытта бииргэ илдьэ испит культурата.
Ол үгэстэр умнуллубаттарын уонна салгыы сайдалларын туһугар мин кэнчээри ыччаттарга анаан, кинилэри санатыахпын баҕарабын. Ону ылыннаҕына ыччат төрөөбүт норуотун ордук ытыктыаҕа, кини тyhyгapтуох баар өйүн-санаатын барытын биэриэҕэ дии саныыбын.

Ыалдьытымсах үгэс.
Былыргы саха ыала, бэйэтэ төҺө да тиийиммэттик олордор, сылдьар ыалдьытын, хоноҺотун, кини кимиттэн тутулуга суох, туох ханнык иннинэ аҺатан-маанылаан таһаарар үгэстээҕэ. Оттон ыалдьыта хоно кэлбит буоллаҕына, ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 695 көрүүлээх | Дата: 2021-03-26 | Комментарии (0)

Саха балаҕана: тутуутугар уонна ис барааныгар итэҕэл көстүүтэ

 25. 03. 2021Саха омук төрүт дьиэтэ – балаҕан. Биһиги өбүгэлэрбит балаҕаҥҥа кыстаан, сайылаан, киһи буолан кэллэхтэрэ. Ол тухары балаҕан тутуутугар улахан уларыйыы киирбитэ биллибэт. ХХ үйэ ортотугар диэри өбүгэлии быһыытын сүтэрбэккэ тиийбитэ. Онон билиҥҥи саха балаҕан хайдах көрүҥнээҕин билэр. Оттон өбүгэ күннээҕи олоҕор олорор дьиэтин – балаҕанын кытта ситимнээх туох сиэр-туом көстүүлэрэ баалларын киһи эрэ барыта билбэт. Ол иһин бу соччо улаханнык кэпсэммэтэх тиэмэни ырытан көрүөхпүт.  ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 877 көрүүлээх | Дата: 2021-03-26 | Комментарии (0)


    Уопсастыба Кыым  http://kyym.ru/sonunnar/obshchestvo/5979-tatyana-o-o-ostookh-de-iejge-tymnyy-naada
    03.12.2020 16:30
“Биһигини, дьэһиэйдэри, өрүү сөҕөллөр — Саха сириттэн туспа олорон, хайдах Красноярскай кыраайга, ону ааһан Эбэҥки национальнай оройуонугар баар буолан баран, сахабытын ыһыктыбакка сылдьарбытын!”, – диэн кэпсээнин Дьэһиэй бөһүөлэгин баһылыга Татьяна Ануфриевна Осогосток саҕалыыр. “Мин олох аҕыйах саҥалаах киһибин, өр сэлэһэрбин сөбүлээбэпп ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1059 көрүүлээх | Дата: 2020-12-03 | Комментарии (0)

Уһук Илиҥҥэ олохтоох сахалар...
Кыым.ру

Киэҥник ырытан, иҥэн-тоҥон хаһыспакка, официальнай сыыппаралары эридьиэстээбэккэ эрэ, Уһук Илин диэки сахалар суолларын хайан бара сылдьыбыт дьонтон ыйыталастыбыт. “Амыр, Приморье, Хабаровскай диэки уруккуттан олохтоох, билиҥҥэ диэри сахалыы кэпсэтэ-саҥара олорор дьон бааллар дуо?” – диэн.

Хамсык, кэлии-барыы кэмчитийбит кэмэ буолан, төлөпүөнүнэн кэпсэтэргэ бу дьоммут төһө эмэ элбэҕи кэпсиэхтээхтэрэ кэпсэммэккэ хаалбыта өйдөнөр. Чэ, онон, туох баарынан...

Иван Шамаев, уопсастыбанньык, ахсаан билимин дуоктара:

– Мин бастаан 1 ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 924 көрүүлээх | Дата: 2020-09-09 | Комментарии (0)

Былыргы күннүктэн

 Таатта улууһун Дьүлэй нэһилиэгин сис баайдара кэпсээҥҥэ киирбит Муҥутаан ойуун удьуордара Большаковтар буолаллар. Кинилэр ыччаттара Арамаан Боссокуоп (1862-1896 сс.) оччотооҕунан балайда ааҕар-суруйар үөрэхтээх эбит. Кини бэйэтэ да, аҕата да нэһилиэк кинээһэ буола сылдьыбыт биллэр-көстөр дьон. Арамаан букатын эдэригэр, хас да сылы быһа чурапчылары кытта оттуур сири былдьаһан сууттаһа сылдьан дьон илиититтэн өлбүт.

    Бу Арамаан Боссокуоп үөрэхтээҕэ өтөн, тугу билбитин, истибитин кумааҕыга суруйан иһэр идэлээх эбит. Мин кини 1892 сыллаахха суруйбут бэлиэтээһиннэриттэн киһи кэрэхсиир өттүлэрин быһа тардан ааҕааччыларга билиһиннэриэхпин баҕарабын. Бу былыргы суругу орфографиятын көннөрө түһэн, ис хоһоону ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 867 көрүүлээх | Дата: 2020-08-17 | Комментарии (0)

Саха тылын сайдар туруга.

Тэрис. 1. Саха тылын билиҥҥи туруга хайдаҕый?

Олоххо-дьаһахха, дьиэҕэ-уокка саха тыла киэҥник туһаныллар. Иһитиннэрии-биллэрии эйгэтигэр кини эмиэ син туһаныллар, ол гынан баран улахан суолталаах ырытыылары, анаарыылары үксүн биһиги нуучча тылынан ылабыт. Онон үгүс иһитиннэриилэр-биллэриилэр кылгастык билиһиннэрэр эрэ суолталаах сахалыы бэриллэллэр. Онон иһитиннэрии-биллэрии эйгэтигэр саха тыла толору суолталаахтык туһаныллар буолбатах. Дьыала-куолу эйгэтигэр саха тыла үксүгэр туһаныллыбат, туһаныллар буоллаҕына, өйдөтөр, билиһиннэ ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 853 көрүүлээх | Дата: 2020-08-11 | Комментарии (0)

НЬЫЫКАН О5ОННЬОР ТУЬУНАН ЕССЕ БИИР КЭПСЭЭН

Мин идэбинэн биолог буоларым быьыытынан, ааспыт уйэ 80-с сылларын ортотуттан сыл аайы кэриэтэ Алдан оройуонун араас сирдэригэр экспедиция5а сылдьабын. Ол сылдьаммын, биллэн турар, баьаам элбэх киьини биллэ5им-керде5ум дии. Олор быыстарыгар сурдээх интэриэьинэй, ча5ылхай дьону кытта билсэн-керсен, айах атан кэпсэтэн-ипсэтэн сылдьыбытым. Олортон биирдэринэн Стручков Ньукулай - Ньултус о5онньор этэ.

Кини кыра унуохтаах, кердеххе хачаайы гынан баран, сурдээх тургэн туттуулаах-хаптыылаах, сытыыкан-мындыр ейдеех- санаалаах, утуекэннээх кэпсээнньит, сири-сибиири кэрийэн бараабыт о5онньор этэ. Дьонугар-сэргэтигэр албан ааттаах табаьыт, сорсуннаах-байанайдаах хоьуун булчут быьыытынан биллэр эбит этэ. Кырдьы ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1551 көрүүлээх | Дата: 2020-02-04 | Комментарии (0)

ТЕРМИНЫ РОДСТВА У ЯКУТОВ
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬
♥Кэргэн (Ыал) - семья
Аҕа - отец
Ийэ - мать
Убай - старший брат (совершеннолетний)
Эдьий - старшая сестра (совершеннолетняя)
Балыс - младшая сестра
(совершеннолетняя)
Ини - старший брат
Бии - младший брат
Балты - младшая сестра
Эһэ - дедушка
Эбэ - бабушка
Абаҕа - старший брат отца
Сиэн - внук
Хос сиэн - правнук
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬
♥Аҕа өттунэн уруулар ааттара -
Родственники по отцовской линии
Аҕа - отец
Аҕанан уруу - родственник по отцу
Аҕа ууhа - отцовский род
Бастакы аҕа - предок
Аҕанан эhэ - дедушка по отцу
Аҕанан эбэ - бабушка по отцу
Иитэх аҕ ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1816 көрүүлээх | Дата: 2020-01-30 | Комментарии (0)

Родословие народов Республики Саха (Якутия) - Төрүччү төлкөтө форум
Родословие народов Республики Саха (Якутия) - Төрүччү төлкөтө

В Якутске состоится форум «Родословие народов Республики Саха (Якутия) - Төрүччү төлкөтө». ... Салгыыта (далее) »

Категория: Саха | 1092 көрүүлээх | Дата: 2019-12-18 | Комментарии (0)

Бу күннэргэ үлэбитинэн анаан-минээн Таатта Баайаҕатыгар баран Б.Ф. Неустроев-Мандар Уус кыһатыгар сылдьан кэллиб ... Салгыыта (далее) »

Категория: Саха | 1046 көрүүлээх | Дата: 2019-08-23 | Комментарии (0)

                            Симэх-киэргэл туһунан.

Саха таҥаһын биир уратытынан кини киэргэллэрэ-симэхтэрэ буолар. Ханнык баҕарар омук киэргэллэрин курдук саха киэргэллэрэ хас даҕаны суолталаахтар.

1. Симэхтэр итэ5эли кытта ситимнээхтэр. Саха киһитэ Аан дойдуну анааран керер философията таҥаска уонна симэхтэргэ көстөр.

2. Куһаҕан тыынтан, туора харахтартан харыстыыр аналлаахтар. Симэхтэр абааһылары үргүтэр аналлаахтар, ол иһин кылыгырас тыастаахтар.

3. Баайы-дуолу көрдөрөр аналлаахтар. Төһө элбэх көмүс алтан киэргэллинэн сүктэр кыыс симэнэр, соччонон кини аҕ ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 2384 көрүүлээх | Дата: 2019-08-16 | Комментарии (0)

Саха туос ыаьа

Урут хара ыаьы дьиэ кэргэн аайы оностон о5о, дьахтар ыстыыр угэьэ баара. Билигин санаатахха, амтана учугэйэ, ыстанара уьуна, тииьи ыраастыыра, бе5ергетере билигин ыстыыр эрэьиинэлэригэр холооно суох ордук эбит.
Ыас ерерге эдэр хатын туоьун ордороллор. Сана кыстаммыт туос арананан араарарга чэпчэки, куурбут, курсуйбут туос араналара кытаанахтык сыстыьан хаалаллар, онон араналыырга ыарахан буолар. Ыас ерерге туос манан уонна саьархай еттулэрэ барбаттар, ол иьин туос ортоку араналарын теье кыалларынан чараас гына сараланар уонна бытархай гына кыптыыйынан кырыйыллар. Чугуун эбэтэр туой куескэ уган, кыратык сиигирэр эрэ гына маьынан булкуйа-булкуйа уба5ас суегэйинэн ибиириллэр.

Ити кэнниттэн куеьу оьоххо ууран маьынан быыст ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1160 көрүүлээх | Дата: 2019-05-29 | Комментарии (0)

Сүбэ
Бары маны тутуннаргыт даҕаны,сороҕор умнан-тэмнэн кэбиспит буолуоххутун сөп.

1. Өрө үллүбүт яичницаны сиэххитин баҕардаххытына, ыстакаан аҥара сымыыкка 1 остолобуой уу кутан баран,ыга булкуйан баран ыһаарылааҥ.

2. Арыы бырдаҥалаабатын наадатыгар хобордооххо бастаан туус таммалыталлар,онтон дьэ арыытын кутуллар.

3. Бэрэски,булочка өр курсуйбатын наадатыгар,блины ураты сымнаҕас буоллун диэн бурдукка 3/1крахмал кутуллар.

4. Сымыыты түргэнник үлүннэрэргэ үрүҥүн(белогун) морозильникка сойута түһэн баран,оттон араҥаһын хос температуратуратыгар чаас аҥара туруоран ититэн баран ытыйыллар.

5. Тиэстэ охсорго кон ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1014 көрүүлээх | Дата: 2019-04-27 | Комментарии (0)

Сүбэ
НОРУОТ ЭМЧИТЭ, ЭБЭЭ ӨЛӨӨНӨ, САНААЛАРА, СҮБЭЛЭРЭ
Айылҕабыт бэйэтэ дьиктилээх, күүстээх

Эмиэ сандал сааспыт сылаас салгынынан сайа тыынан сатыылаата. Эмиэ ийэ айылҕабыт унньуктаах уhун утуйар уутуттан уhуктан тыыллан-халлан чэлгийэр чөлүгэр түhэн эрэр. Сотору оттуун-мастыын силигилии ситэн күөх дуйга куустарыа турдаҕа. Сааскы кэм саха барахсаҥҥа олус да күүтүүлээх күндү буолаахтаатаҕа. Мин саллар сааhым тухары оту-маhы туhанан эмтээн кэллим. Ол былаhын тухары айылҕа сүдү күүhүн сөҕөрүм сөҕүрүйбэт. Биhиги Сахабыт сирин айылҕата олус дьикти кэрэ уонна эмтээх.

Мин отоhуттаан эмтиир киhи санаан көрдөхпүнэ, биhиги бэйэбит айылҕабытыттан, тулалыыр эйгэбититтэн, ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1291 көрүүлээх | Дата: 2019-04-26 | Комментарии (0)

СҮБЭ
Дойдубут отун туһата
02.04.2018 18:13
Хайа да киһиэхэ төрөөбүт дойдутун сирэ-уота, ото-маһа күндү уонна туһалаах. Киэҥ алаастардаах, нэлэмэн сыһыылардаах, өҥ хочолордоох, үрдүк хайалардаах Сахабыт сирин быттыгар-хонноҕор төһөлөөх от-мас эгэлгэтэ үүнэрэ буолуой?! Чурапчы улууһун дьахталларын сүбэтэ нэһилиэнньэҕэ бэйэ дойдутун отуттан чэй иһиини тэнитиигэ үлэни ыыппыта хас да сыл буолла. Тэрээһиннэргэ нэһилиэк аайы тэриллибит дьахталлар сүбэлэрин чилиэннэрэ чэй арааһын тардан, ыалдьыттары айах тутан көрсүүлэрэ үтүө үгэскэ кубулуйбут. Бу дьыала тэнийэн, ыал ийэлэрэ, эбэлэрэ кэлии чэйинэн үлүһүйбэккэ, бэйэ сиригэр-уотугар үүммүт оту хомуйан хаһаанар, чэй оҥо ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1075 көрүүлээх | Дата: 2019-04-26 | Комментарии (0)

 

Улуу Өксөкүлээх кыччыгый саха омугу “Муус Кудулу байҕал хоонньугар хорҕойон сайдар кэскиллээх” диэн сылыктаабыта. Бу өтө көрүү улам туолан и ... Салгыыта (далее) »

Категория: Саха | 1235 көрүүлээх | Дата: 2019-04-03 | Комментарии (0)

Свыше 400 человек вышли на шествие в национальных костюмах

Свыше 400 человек вышли на шествие в национальных костюмах

5 марта в Якутске на проспекте Ленина прошло шествие в национальных костюмах — якутских и коренных малочисленных народов Севера. ... Салгыыта (далее) »

Категория: Саха | 1268 көрүүлээх | Дата: 2019-03-05 | Комментарии (0)

Язык – уникальная ценность и неотъемлемый признак нации.

Язык – уникальная ценность и неотъемлемый признак нации. Каждый народ имеет суверенное право сохранить свою самобытную культуру, традиции, язык. Будучи народным депутатом Верховного Совета Республики Саха (Якутия) 12 созыва (1990-1993г.г.), руководителем юридической группы 165 народных депутатов, я непосредственно принимал участие в подготовке проекта Закона Республики Саха (Якутия) о языках в Республике Саха (Якутия). Закон о языках в Республике Саха (Якутия) был принят 16 октября 1992 года №1170-XII. В Закон дополнения и изменения внесены решением Верховного Суда Республики Саха (Якутия) от 14 сентября 2000 года №3-34/2000 и Законом от 04 октября 2002 года 51-З №439-II. Законом установлены ... Салгыыта (далее) »

Категория: Саха | 1173 көрүүлээх | Дата: 2019-03-05 | Комментарии (0)

III Саха кэнгириэһин бырагарааммата

Дьокуускай куорат Олунньу ый 15 күнэ (бээтинсэ)

III Саха кэнгириэһин пленарнай мунньаҕа
Буолар сирэ: «Даймонд» банкет саалата, Богдан Чижик аат. уул.29, 2 этээс (Тиийэр автобустар 1, 6, 15, 19, 35, 111 - "Авиагруппа" тохтобул)

8.30 – 09.00 Бэлиэтэнии
9.00 – 18.00 Пленарнай мунньах

Олунньу ый 16 күнэ (субуота)

10.00 –16.00 Секцияларынан үлэ

1 секция «Үгэс, сиэр-туом, духуобунас»
Салайааччылар: Шамаев И.И., Шишигина Ф.В., Луковцев В.Н.

2 секция «Иитии, үөрэхтээһин, д ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1426 көрүүлээх | Дата: 2019-02-14 | Комментарии (0)

Конгресс Саха призван объединить народ и будет проведен в указанные ранее сроки

(Пресс-релиз Организационного комитета общего собрания (съезда) РОО «Конгресс Саха»)

27 октября 2018 г. на собрании общественности республики было принято решение о созыве общего собрания (съезда) Региональной общественной организации «Конгресс Саха (Саха Кэнгириэһэ)», для подготовки и проведения которого был утвержден состав организационного комитета (Оргкомитет) из 39 членов. Оргкомитетом проведена огромная организационная работа в улусах и городах республики, на проведенных в улусах и городах собраниях общественности избрано более 3 ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1437 көрүүлээх | Дата: 2019-02-14 | Комментарии (0)

 Төрүт олохтоох диэн кимий?
[САХААДА]Уххан.
1993 c. 4. ы. 21 к.
Төрүт олохтоохтор (коренное население) дэнээччилэр биир кыһалҕаҕа баттатан:  киһи, омук, төрүт олохтоох быһыытынан бырааптарын күөмчүлэтэн олороллорун  өйдөөн, Аан дойду үрдүнэн сүбэлэрин-соргуларын түмэн, көҥүл уонна быраап  сөптөөх чахчытыгар олоҕуран, бэйэлэрин өбүгэлэрин ытык сирдэригэр  дьиннээх хаһаайын бу ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1893 көрүүлээх | Дата: 2019-01-31 | Комментарии (0)

Доброго дня, мои ФБ друзья. Выставляю знаменитую беседу Льва Гумилева и Августа Мурана...
Очень интересно и ностальгически затрагивает глубинные струны души каждого саха...

Август Муран: Лев Николаевич, в Якутии хорошо, известны ваши книги «Древние тюрки», «Хунну», «Открытие Хазарии», «Этногенез и биосфера Земли». Недавно в №№ 3, 4 «Невы» за 1988 г. я прочитал вашу статью «Апокрифический диалог» — о татаро-монгольском нашествии.
Л. Гумилев: А было ли нашествие? Отряд в 30 тысяч всадников прошел через Рязань и ушёл.
А. М.: А как могли 30 тысяч воинов покорить Русь?
Л. Г.: Не могли. На Руси было полмиллиона ополченцев, и 100 тысяч профессиональных воинов ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1278 көрүүлээх | Дата: 2018-12-17 | Комментарии (0)

В.Л. Серошевский о родовом строе якутов. Часть 2.

"Если якут убивает скотину, то внутренности он делит на порции разной величины и достоинства и раздает соседям, которые, узнавши о таком событии, обыкновенно по очереди посещают его. Самое меньшее - он должен накормить мясом посетителей". Обычай этот существует всюду, и никто не смеет нарушить его. Помню, как были разгневаны мои соседи в Бэс-Аан над Алданом, как они долго жаловались на богача Семена, называя его чуть не вором за то, что тот тайком, ночью убил своего собственного быка и съел, не поделившись с ними.

"Достаточно, убивши скотину, обойти кого-либо из соседей подарком, чтобы приобрести себе врага". Умышленный обход равносилен вызову; с него обычно начинается от ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1429 көрүүлээх | Дата: 2018-11-12 | Комментарии (0)

Саха омук Конгреһын тэрийэр комитет састааба

Көҕүлүүр бөлөх

1 Антонов Анатолий Степанович 8924 763 79 39
2 Антонов Феликс Александрович 8914 266 79 89
3 Артемьев Георгий Михайлович
4 Барамыгин Николай Андреевич 8924 175 68 99
5 Бурцев Иван Семенович 8962 732 20 60
6 Борисова Анастасия Анатольевна 8924 872 36 17
7 Васильев Эрэл Леонидович 8914 109 20 08
8 Васильев Иннокентий Афанасьевич – Лэгэнтэй
8914 103 50 96
9 Габышев Айхал Иванович 8914 275 75 75
10 Герасимова Нина Моисеевна 8914 261 91 20
11 Гуляев Михаил Дмитриевич 8914 274 08 88
12 Данилов Василий Трифонович 8914 228 08 99
13 Дмитриев Дмитрий Афанасьевич 8914 231 39 13
14 Егоров ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1396 көрүүлээх | Дата: 2018-11-12 | Комментарии (0)

http://m.nazaccent.ru/content/28609-v-tatarstane-tatarskij-yazyk-kak-rodnoj.html?fbclid=IwAR2qZLleuu_WFs6lj4lt0AtdyAEUWEjeyhUl2q4GKBwpno3pq7ub6pPYxkw
В Татарстане татарский язык как родной выбрали 68% школьников
9 ноября 2018
В Татарстане татарский язык как родной выбрали 68% школьников
Татарский язык в качестве родного в 2018-2019 учебном году будут изучать 68% школьников Татарстана. Русский как родной выбрали 30% учеников.

"На 1% меньше выбрали татарский язык и на 1% больше выбрали русский язык, — передает Idel.Реалии слова замминистра образования и нау ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1193 көрүүлээх | Дата: 2018-11-12 | Комментарии (0)

Ийэ тылым абылаҥа

Былыр, СГУ нуучча тылын салаатыгар 5-с кууруска, сыл бастакы аҥаарыгар, педпрактиканы Ньурба оройуонун Маар аҕыс кылаастаах оскуолатыгар барбыттааҕым, ол олоҕум биир бэлиэ кэрчигэ эбитин сэбиэскэй олох эстибитин кэннэ долоҕойдоппутум.



Маар Ньурбаттан төһө ырааҕын билбэтим, тэйиччи быһыылааҕа: Чаппанда, Дьаархан, Марха диэннэри нөҥүөлээн тиийбитим. Бөһүөлэккэ аҕыс кылаастаах оскуолаттан ураты СПТУ баара, онон сэргэх дойдуну булбутум. Оскуола дириэктэрин дьиэтин ыйыппыппар: “Ол хара сарайдаах дьиэ”, – диэн, тохтообут сирбиттэн ырааҕа суох, ойдом турар үрдүк кырыысалаах дьиэни ыйдылар. Олбуорга киирбитим, ханна да сарай көстүбэт, киирэр аан улаҕаа диэки эбит. Ол диэки барбытым да сарайы эмиэ кө ... Салгыыта (далее) »
Категория: Саха | 1219 көрүүлээх | Дата: 2018-10-18 | Комментарии (0)

Official visit to Geneva:Expert Mechanism on the Rights of Indigenous Peoples 2018

Официальный визит в Женеву:

Экспертный механизм по правам коренных народов 2018 года

С 7 июля руководитель Общественной организации «Якутия – Наше Мнение» со Специальным консультативным статусом при Экономическом и Социальном Совете ООН Степан Петров находится в городе Женева (Швейцария) с официальным визитом в ООН.

Степан Петров принимает участие в 11-й сессии Экспертного механизма по п ... Салгыыта (далее) »

Категория: Саха | 1213 көрүүлээх | Дата: 2018-07-10 | Комментарии (0)

Первый опыт создания якутского алфавита и самая старинная книга на якутском языке

Мы, благодарные потомки, имеем возможность в 2019 году отметить 200-летие “Сокращённого катехизиса…” на якутском языке, уникального памятника культурного наследия не только Якутии, но и всей России, также 200-летие первого якутского алфавита.
Высоко уважение якутского народа к грамотности, знаниям. И это имеет древние, фольклорные корни.
... Салгыыта (далее) »

Категория: Саха | 1593 көрүүлээх | Дата: 2018-06-21 | Комментарии (0)

ИА SakhaNews. На днях в Нерюнгри, в историческом музее Александра Кошукова, появился редчайший фотоальбом, который рассказывает об истории возникновения первого на территории Якутии государственного образования - Якутской Автономной Советской Социалистической Республики.

Напомним, 27 апреля республика отмечает две знаменательные исторические даты. В 1922 году в этот день специальным Декретом ВЦИК была образована ЯАССР, а ровно 70 лет спустя, в 1992 году, принята Конституция (Основной Закон) Республики Саха (Якутия).

ПЕРВЫЕ ШАГИ ... Салгыыта (далее) »

Категория: Саха | 1417 көрүүлээх | Дата: 2018-04-27 | Комментарии (0)

1 2 3 4 »
Сонуннар күннэринэн
«  Сэтинньи 2024  »
БнОпСэЧпБтСбБс
    123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930
Көрдөө (поиск)
Атын сирдэр
Ааҕыылар

Баар бары (online): 11
Ыалдьыттар (гостей): 11
Кыттааччылар (пользователей): 0
Copyright Uhhan © 2024