Бу сир талбата (меню)
News topics
Политика.Митинги. Пикеты. Партии [900]
Мысли. Думы.Мнения, обсуждения, реплика, предложения [263]
Суд-закон.МВД.Криминал [1280]
Право, закон [323]
Экономика и СЭР [839]
Власть Правительство Ил Тумэн [1207]
Мэрия, районы, муниципалитеты [400]
Мега пректы, планы , схемы ,программы. ВОСТО [215]
Сельское хозяйство,Продовольствие. Охота и рыбалка [555]
Энергетика, связь, строительство.транспорт, дороги [155]
Коррупция [862]
Банк Деньги Кредиты Ипотека Бизнес и торговля. Предпринимательство [291]
Социалка, пенсия, жилье [277]
ЖКХ, строительство [132]
Образование и наука. Школа. Детсад [215]
Люди. Человек. Народ. Общество [224]
АЛРОСА, Алмаз. Золото. Драгмет. [670]
Алмазы Анабара [161]
http://alanab.ykt.ru//
Земля. Недра [240]
Экология. Природа. Стихия.Огонь.Вода [377]
СМИ, Сайты, Форумы. Газеты ТВ [158]
Промышленность [43]
Нефтегаз [284]
Нац. вопрос [284]
Соцпроф, Совет МО, Общ. организации [65]
Дьикти. О невероятном [183]
Выборы [661]
Айыы үөрэҕэ [93]
Хоһооннор [5]
Ырыа-тойук [23]
Ыһыах, олоҥхо [102]
Култуура, итэҕэл, искусство [365]
История, философия [239]
Тюрки [76]
Саха [153]
литература [42]
здоровье [465]
Юмор, сатира, критика [14]
Реклама [7]
Спорт [123]
В мире [86]
Слухи [25]
Эрнст Березкин [88]
Моё дело [109]
Геннадий Федоров [11]
BingHan [4]
Main » 2015 » Олунньу » 2 » «ГРАЖДАНСКАЙ ПЛАТФОРМА» САХА СИРИГЭР
«ГРАЖДАНСКАЙ ПЛАТФОРМА» САХА СИРИГЭР
14:59
         «ГРАЖДАНСКАЙ ПЛАТФОРМА» САХА СИРИГЭР
Тойон-хотун тумсун дуйдаан  
     Туґанары сатаабаппын,                                                     
           Эрбэх µіґэ эргичийэн                                             
                Эккэлииртэн сиргэнэбин.                                                                                                                                        Илья Зверев
        М.Прохоров  тэрийбит «Гражданскай платформа» политическай партията Арассыыйа±а 2012 сыл от ыйыгар, оттон Саха сиригэр бала±ан ыйын 27 кµнµгэр регистрацияламмыта. «Платформа» учредительнай сийиэґин ити сыл алтынньы 27 кµнµгэр тэрийэн ыыппыттара. Арассыыйа 51 субъегыттан 110 делегат уонна элбэх ахсааннаах М.Прохоровы ійііччµлэр кыттыбыттарын туґунан хаґыаттар суруйбуттара. Саха сириттэн Ил Тµмэн урукку дьокутаата Е.Сидорова делегат быґыытынан кыттыбыта кэрэхсэбиллээх. Елизавета Гаврильевна ити иннинэ «Платформа» Саха сиринээ±и салаатын салайааччытынан талыллыбыта.

Сийиэскэ А.Починок, А.Любимов, А.Пугачева, М.Барщевскай, Л.Ермольник, В.Рыжков, М.Прохоров уІа илиитэ –Р.Шайхутдинов курдук биллэр-кістір дьон кыттыбыттарын чорботон бэлиэтээбиттэрэ. А.Кудрин атын сиргэ сылдьар буолан кыайан кэлбэтэх, э±эрдэ ыыппыт. Сийиэскэ µгµс киґи тыл эппититтэн М.Прохоров киэнин чорботон бµтµн  Арассыыйа µрдµнэн киэІ дьµµлгэ таґаарбыттара, баайсыы тэрийбиттэрэ. Ити иннинээ±и сылларга Жириновскай, Матвиенко о.д.а. онноо±ор буолуо±у туойбуттарыгар кыґаллыбатах бэйэлэрэ то±о тууґугуран утардылар?

Арассыыйа±а уларыйыы тахсыа, бэрээдэк олохсуйуо, уоруу а±ыйыа, хоруупсуйа хонтуруолланыа диэн куттаннылар дуо? «Биир ньыгыл Арассыыйа» партия Арассыыйа бары норуоттарын «Платформаны» кэґэтэргэ ыІырар, сорудах биэртэлиир. «Ньыгыл» партия ірµіллэрэ уонна кинилэргэ бэрт буола сатааччылар «Платформаны» этэр тыл эгэлгэтинэн хоруотаан, тµґэрэн барбыттара. Госдума±а национальностар кэмитиэттэрин салайааччыта, «Ньыгыл» киґитэ Г. Сафаралиев 26 национальнай республикалар олохтоохторугар (баґылыктарыгар) «Платформаны» ійіібіттірµгэр ыІырар. Уонна: «26 регион хайаан да утарыа±а, хайы µйэ±э кинилэр «Платформаны» сытыы кириитикэ±э тардан эрэллэр»-диир.

 Биґиэхэ хайдах са±аламмытын ійдµµргµт буолуо:  баар-суох «патриоттарбыт», «Ньыгыллар» тустарынан этэ да барбаккын, М.Прохоров µрдµгэр тµспµттэрин.  Дьэ, бу М.Прохоров туох ааттаа±ы тыллаґан µгµс киґи µі±µµтµгэр тµбэспитэй? Саамай іґµргэппит тылларын туох баарынан, тылбаастаабакка а±алыым.   
          «Я хочу поставить вопрос на обсуждение: а так ли эффективно разделение нашей страны на национальные округа и национальные республики?
 Мы сами своими руками создали внутренние границы, национальные гетто, где местная коррумпированная власть угнетает и грабит наших людей, причем всех национальностей. Не лучше ли честно сказать, что данная сталинско-ленинская система уже больше не эффективна в условиях 21-го века.
Не лучше ли нам честно и открыто обсудить этот вопрос и перейти к изменению территории с точки зрения экономической целесообразности. Да, для этого придется менять Конституцию, да, нужны радикальные изменения межбюджетной системы с переносом основных средств и доходов в муниципальные образования».                                            
   М.Прохоров дьµµллэґэргэ ыІырар, сибилигин барытын уларытыахха да сабаас диэбэт, сµбэлэґэр.  Арассыыйа±а ону эрэ кэтэґэн олорбуттуу аІар кырыы «ата±астаата, алдьатар буолла, республикалары эґэр эбит», о.д.а. тыллаґыы кутулла тµґэр. Саха сирэ ол саба тµґµµлэргэ бастыІнар кэккэлэригэр буолбуппут.         

 Ол да буоллар «Ньыгыл» эттэ дии-дии биир µµтµнэн тыыныы буолбата±а: ким эрэ аґа±астык санаатын эппитэ, ким эрэ эппэккэ иґигэр иІэриммитэ буолуохтаах. Мин тус бэйэм олохтоох былаас дьонун баттыыр, халыыр, талбытынан дьаґайар» диэн ійдібµлµ биэрбитин оччолорго саамай сібµнэн аахпытым, билигин да оннук саныыбын.

Тугуй, биґиэхэ суут-сокуон баар, дьон оло±ун таґыма тэІ дуо, хоруупсуйа, норуот баайын уоруу, аймахтаґыы, оройуоннаґыы суох дуо,  дьокутааттар ый ахсын 200-300 тыґ.солк. пенсия ылалларын оІостубуттара сымыйа µґµ дуо?! Туґалаах баай норуот санаатын истибэккэ уІа-хаІас ыскайдаммыта сымыйа µґµі? АІаардастыы айбардыы олороллоро сымыйа дуо? Дэлэ±э да киин хаґыаттар «Якутия – в лидерах по коррумпированности министров» диэн суруйуохтара дуо?                          
                                      
  Ингушетия баґылыга Юнус-Бек Евкуров М.Прохоров инициативатыгар µчµгэй ірµт баарын ыйар. Ол гынан баран кини уларытыылара чиновникка µчµгэйи, оттон кіннірµ киґиэхэ куґа±аны а±алар буолла±ына утарарын этэр. Биґиэхэ итинниккэ майгынныыры хомуйуус Г.Артемьев уонна Ил Тµмэн дьокутаата В.Федоров эппиттэрин суруйбуттара. Оттон наука доктора, философ В.Михайлов саамай дириІ, сіптііх ырытыыны оІорон, М.Прохоров этиитин µгµс іттµн ылынан биґиги «патриоттарбыт» іттµлэриттэн уоттаах кириитикэ±э тардыллыбыта

 Мин Виктор Данилович ырытыытын аа±ан баран µксµгэр сібµлэспитим, киэІник кірін анаарар диэн атын буоларын итэ±эйбитим. Холобурга, маннык эппитин а±алыым. «Он предложил изменить формат государства по национально-территориальному признаку, который был эффективен в прошлом, а в настоящее время становится  тормозом для дальнейшего развития». 

«Вспомните, что говорили совсем недавно на выборах: «Если наш улус не даст максимум голосов за действующую партию или действующего президента, то нам субвенций и дотаций не видать». Вроде абсурд, но действует же! Вот наша ментальность! И Прохоров как умный человек видит это. И он говорит, пора пробуждать гражданское самосознание, призывает общество не делиться на кланы. Я согласен, что у нас должны быть совсем другие принципы самоорганизации общества».                              
       

Д.Глушко, о. д. а. «Платформаны» була сатаан бултаґаллара хантан кэлэрэ, тугунан тыыналлара кісті сылдьар. Кинилэр, холобур, М.Прохоров маннык этиилэрин дьоІІо иґитиннэрэн бэрт: «Мы должны обеспечить национальностям автономию. Дать им книги и литературу на своем языке. Обеспечить образование. Оказать поддержку религиозным учреждениям. И в то же время дать равную ответственность перед буквой закона, потому, что преступность, подлость и хамство не имеют национальности».  «Мы уже потеряли два государства на своей территории – царскую Россию из-за насильственной русификации окраин и Советский Союз из-за деления на национальные республики. Сегодня проблема встает в новом свете – мы сталкиваемся с изоляцией и экономической несостоятельностью регионов».

 Сакааґы толорон  «урусхаллыыр» ухханыгар 2011 сыллаахха Хаандыга±а горно-геологическай техникум тутуутугар, олохтоох кадрда ииттиниІ диэн М.Прохоров 40 мілµйµінµ ууран биэрбитин ахтыбаттар. Норуоттары суох оІоро сатыыр киґи итинник дьаґаныа дуо? Бэл ол техникумы Штыров туттарбытын курдук этэ сатыыр сирэй кірбіхтір бааллар…      
                                                     
 «Флатформа» 2-с сийиэґэ ыытыллыбытыгар А.Максимов кыттыыны ылбыта уонна били регионнары бідіІсµтэр («саха норуотун эґэр») ыстатыйаны уґултарбыта. Онон регионнарга «куттал» суоґуура тохтотуллубута. Итини билбэтэх-кірбітіх буолан сибилигээІІэ диэри сыґа-соґо сылдьан салгыбакка кириэтээґин ыытыллар. БідіІсµтµµ барыа±а диир да буоллахха, онто да суох киэІ, суола суох, баайа батарыллыбыт, тыатын сирэ эстибит Саха сирин хайа регион сібµлэґэн бэйэтигэр холбоноро буолла? Кэнэ±эс бэйэтин туспа тутан сайыннара, ірі тарда сатыыллара буолуо.   
       
Ити сийиэскэ 2012 сыллаах президент быыбарын туґунан тµмµк оІоґуллубута. Тіґі да «Платформаны» кэлтэйдии утарыы баарын µрдµнэн онноо±ор Саха сирин µгµс улуустарыгар М. Прохоров 3-с миэстэ±э тахсыбыта. Киниэхэ: Дьокуускай – 12%, Нерюнгри – 10%, Таатта улууґа – 9% биэрбиттэрэ. Оттон М.Прохоров Арассыыйа µрдµнэн 7.9% куолаґы ылбыта. АІар кырыы тэрээґиннээх туоратыыга сылдьар партия±а бу µчµгэй кірдірµµ уонна кини іссі инникилээ±ин туоґулуур. Кэнэ±эґин бу партияны тэрийбитин иґин М.Прохоровка дьон махтаныа.    
                   
Дьон бэккэ сібµлµµр артыыґа А.Новиков бокуонньук «Ньыгыллары» агитациялыыр ролигын кірбµппµт. Эмис ба±айы убаґа этин буґарынан баран, онтон сии-сии (биилкэ, салфетка суох!), сыа-арыы буолбут тарбахтарынан тэлэбиисэри холбуур, «Ньыгылы» хайгыыр, «Платформаны  «урусхаллыыр». Чанчарык кістµµ бэйэтин оруолун толорбута, кімі буолбута чуолкай. Ити быыбарга «Платформа±а» сµµсчэкэ куолас тиийбэтэх аатыран, барьеры ааспакка Ил ТµмэІІэ депутаттаммата±а. Атыннык эттэххэ, «Платформа» Саха сиринээ±и лидера А.Максимов парламеІІа суола быґыллыбыта.  
   
Ааспыт республика баґылыгын талар быыбары ылан кірµіххэ. Биллэрин курдук, бу дуоґунаска сµрµн конкурент Э.Березкин «Платформа» ійіін кандидатынан турбута. Э.Березкины ыраах ыыппат туґуттан эмиэ ити партиянан киирбиттэрэ. «Платформаны» «урусхаллыыр» идэтийбит дьону булуу-талыы буолбута. Биллэн турар, А.Новиков бокуонньук эмиэ туґаныллыбыта: бу сырыыга сотовай телефонунан уруккутун курдук  партияны аІаардастыы хоруотаан кэпсэтэрин эргитэ сылдьан кірдірбµттэрэ.

А.Новиков бокуонньук артыыс этэ, политик буолбата±а, куґа±аны оІоробун дии санаабатах буолуохтаах, харчы сыыґа тіліітµлэр да «бара турда±а». Оттон Арассыыйа±а уоруйахтар уонна сµµлµктэр партияларынан аатырбыт «Ньыгыл» оппоненнара, политиканан ір дьарыктанар дьоммут хайдах быґыыламмыттарай? «Ньыгыл» партияны кытта со±отох кµрэстэґэр кыахтаах «Платформаны» самнара сатыырга ким кинилэри 굴эйдэ дуу, боростуойдук атыылаґан ыллылар дуу? «Ньыгылга» кіміліспµт тута сіптііхтµк сыаналанарын биирдэ эрэ кірбітіхпµт буолуохтаах. «Ньыгылга» ньыла кітµµ ол иґин элбэх.

 Холобур, уопуттаах политик И.Шамаев кіннірµ эстрада артыыґыттан Новиковтан, эбэтэр µірэ±э суох Глушкоттан µрдµк кэрдиискэ турара міккµірэ суох. Кини республика баґылыгын быыбарыгар Э.Березкины, «Платформа» ійіібµтµнэн сылтанан, утарыытын хайдах сыаналыахха сібµй?  Кини номоххо киирбит музыкант А.Макаревиґы холдьо±он сурук суруйуутун?

А.Макаревич буруйа - кини «Платформа» чилиэнэ, «К нам в Холуево приедет Путин» диэн ырыаны ыллаабыт, Украинаны кімµскээбит, онно сэриини киллэрэри утарбыт. «На Украине фашистов и нацистов не больше чем у нас в России»-диэн тыллаґан Проханов, Лимонов курдук шовинистары кыйахаабыт. Ол иґин  Арассыыйа±а µі±µллµµ бі±і±і тиксибитэ да, иэс кµµппэт, аахсары кытта аахсар эрэт буолан биэрбитэ уонна маннык диэбитэ баар:
 
                                          «Господа холуи, приспособленцы и просто идиоты! Не смейте меня учить любить Родину! Научить любить нельзя. Заставить любить нельзя. Неужели это непонятно? Ту Россию, которую я любил и буду любить, меня учить любить не надо. А то чудовище, которое вы пытаетесь родить, калеча и уродуя мою страну, вы меня полюбить не заставите. И гореть вам в аду, клоуны».                          
  И.Шамаев суруга туґалаата±а буолуо: А.Макаревич ніІµі «Платформа» тоґун ылла±а, «Ньыгыллар» ірі тыыннахтара, Е.Борисовка чэпчээтэ±э. Былаас пикеттэри, миитиннэри тэрийэн мэґэй буолар Шамаевпыт, дьиІ иґэ, бэйэбит киґибит эбит диэтэ±э.

«Платформаны» кыайан-хотон А.Максимовы депутаттыырын тохтотон, хаайыыга уган, оттон Э.Березкин иккис турга тахсыбатын ситиґэн былаас кµннээн олорор.            
  И.Шамаев былааска кіміті ити иннинэ Арассыыйа президенин талыыга эмиэ кістµбµтэ. «Саха конгреґын» эспит, суруйалларын курдук, тулалыыр эйгэ±э, тыынар тыыннаахха буортулаах базальтынан республиканы сутуйа олорор Е.Жирковы кытта Путины ійіін «Харах Далыгар» тахса-тахса тµбµгµрбµттэрэ, онно эдэр ыччаты кытыннарбыттара, дьон ійµн-санаатын буккуйбуттара.

 Быыбар тµмµгµнэн Путин кыайбыт аатырбыта, президент дуоґунаґыгар олордуллубута. Бу строкалары суруйа олордохпуна  «ааспыт 2014 сылга ньиэп сыаната тµґэн Арассыыйа 200 млрд. доллары сµтэрбитин» Москва кэпсии олорор. Правительство бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы И.Шувалов: «Россию ждет более затяжной и сложный кризис»» - дии олорорун истиэххэ дьулаан. Регионнарга харчы кэлэрэ а±ыйыырын, программалары аччатар туґунан хобдох сонуннары кэпсииллэр. Биґиги сотору доширак атыылаґа уочаракка турарбыт дуу?...  
                                         
  И.Шамаев сµµрбэччэ сыл эриссэн дьокутаат буолла. Урут да, билигин да программата биирдэр. Урут да сіптііх агитация ыытыллара, ыйы ыйынан дьиэни-уоту быра±ан туран улуустары кэрийэрбит. Былаас быґаччы мэґэйдэґэрэ, ол иґин биирдэ да ааспата±а. Бу сырыыга туґатын, оІорбут µтµітµн сыаналаан µрдµкµ былаас мэґэйдиирин тохтотон кини норуот дьокутаата буолла.       
                   
  Сыа быыґыгар быччаххай кыбыллыбытыныы балаґыанньалаах да буоллар µгµс-элбэх боппуруостары туруорса сатыырын кірі-истэ олоробут.  2012 сыл сэтинньи 8 кµнµгэр спикер В.Басыгысов илии баттаабыт, ити сыл сэтинньи 27 кµнµгэр президент Е.Борисов бигэргэппит, «Ньыгыл» партия µтµітµнэн олоххо киирбит «Саха республикатын норуодунай дьокутаатын статуґугар кіннірµµ киллэрэр Сокуон» иккиґин дьµµллэнэрин уонна сотулларын ситиґэрэ эрэйиллэр.                                           
                 
Олох сотору «Ийэ Тыл» бырааґынньыгар µмµірµґµµ буолуо. Оттон сахабыт тыла сылтан сыл аанньа ахтыллыбат буолан иґэр. Дапсы уурайда±ына олох да сабыллар кутталлаах. «Платформа» арай быыґыыра дуу? (Бу партия±а Аскалон Павлов, Лэгэнтэй о.д.а. саха ча±ылхай уолаттара баалларын иґин эрэнэн этэбин). Саханы, кини тылын аанньа ахтыбат буолуу биир холобурун а±алабын.

Ааспыт сыл республика баґылыгын быыбарыгар «Быыбар сокуона», дьон кµµтэ, кэтэґэ сатаабытын µрдµнэн, сахалыы тылбаастанан кэмигэр тыа сиригэр тиэрдиллибэтэ±э. Онон норуот дьокутаата (µлэґитэ, хамначчыта) И.Шамаев ити боппуруоска официальнай ыйытык оІорон дьоІІо дьиІнээх тірµітµн быґааран тиэрдэриІ наада. Итини быыбардааччылар накаастарын курдук ылынаргын уонна толороргун кµµтэллэр.  
                               
           Иван БУРЦЕВ                       2015 с. олунньу 5 к.                                               
                 
                                     
 
 
  
 
Category: Мысли. Думы.Мнения, обсуждения, реплика, предложения | Views: 1634 | Added by: uhhan1
Total comments: 0
Only registered users can add comments.
[ Registration | Login ]
Сонуннар күннэринэн
«  Олунньу 2015  »
БнОпСэЧпБтСбБс
      1
2345678
9101112131415
16171819202122
232425262728
Көрдөө (поиск)
Атын сирдэр
Ааҕыылар

Баар бары (online): 112
Ыалдьыттар (гостей): 112
Кыттааччылар (пользователей): 0
Copyright Uhhan © 2024