Бу сир талбата (меню)
News topics
Политика.Митинги. Пикеты. Партии [900]
Мысли. Думы.Мнения, обсуждения, реплика, предложения [263]
Суд-закон.МВД.Криминал [1280]
Право, закон [323]
Экономика и СЭР [839]
Власть Правительство Ил Тумэн [1207]
Мэрия, районы, муниципалитеты [400]
Мега пректы, планы , схемы ,программы. ВОСТО [215]
Сельское хозяйство,Продовольствие. Охота и рыбалка [555]
Энергетика, связь, строительство.транспорт, дороги [155]
Коррупция [862]
Банк Деньги Кредиты Ипотека Бизнес и торговля. Предпринимательство [291]
Социалка, пенсия, жилье [277]
ЖКХ, строительство [132]
Образование и наука. Школа. Детсад [215]
Люди. Человек. Народ. Общество [225]
АЛРОСА, Алмаз. Золото. Драгмет. [670]
Алмазы Анабара [161]
http://alanab.ykt.ru//
Земля. Недра [240]
Экология. Природа. Стихия.Огонь.Вода [378]
СМИ, Сайты, Форумы. Газеты ТВ [158]
Промышленность [43]
Нефтегаз [284]
Нац. вопрос [284]
Соцпроф, Совет МО, Общ. организации [65]
Дьикти. О невероятном [183]
Выборы [661]
Айыы үөрэҕэ [93]
Хоһооннор [5]
Ырыа-тойук [23]
Ыһыах, олоҥхо [102]
Култуура, итэҕэл, искусство [365]
История, философия [239]
Тюрки [76]
Саха [153]
литература [42]
здоровье [465]
Юмор, сатира, критика [14]
Реклама [7]
Спорт [123]
В мире [86]
Слухи [25]
Эрнст Березкин [88]
Моё дело [109]
Геннадий Федоров [11]
BingHan [4]
Main » 2010 » Атырдьах ыйа » 14 » Арамаан Дь³гµ³рэп. Художественнай гимнастиканы сайыннарыахха
Арамаан Дь³гµ³рэп. Художественнай гимнастиканы сайыннарыахха
16:43
                               Художественнай гимнастиканы сайыннарыахха 
          
                                               Саха сиригэр спортка иккис сµрµн к³рµ² бы´ыытынан
                              художественнай гимнастиканы киллэриэххэ.
                                  САССР µтµ³лээх тренерэ, РФ физическэй
                               культура±а туйгуна, СР физическэй культура±а уонна
                               спортка µтµ³лээх µлэ´итэ А. А. Лугинов.

     Афанасий Афанасьевич этэринэн Саха сиригэр µрдµкµ кылаастаах спортсмены бэлэмнээ´и²²э о±о саадыттан са±алаан физическай культура±а уонна спортка эрчийиигэ µлэни са±алыыр уолдьаста. Бу проблеманы бы´аарыыга би´иги художественнай гимнастиканы ту´аныахтаахпыт диир. Художественнай гимнастика±а кыргыттары µс тµ³рт саастарыттан бэлэмнииллэр. Спорт бу к³рµ²э оскуола саастаах о±олорго эрэ аналлаах онон аан дойду улахан кµрэхтэ´иилэригэр тохсус онус кылаастан тахсаллар. О±о уон икки, уон µс саа´ыттан бу к³рµ²²э спорт маастарын нуорматын толорбутунан бараллар. Холобура би´иги Виолеттабыт уон µс саастаа±ар маастар нуорматын толорон баран уон тµ³рт саастаа±ар докуменын ылбыта. Онтон би´иги бокса±а, тустууга чэпчэки атлетика±а спорт онтон да атын к³рµ²нэригэр о±ону то±ус-уон икки саа´ыттан эрчийэбит. Ол о±олорбут саамай эрдэлээтэ±инэ уон сэттэ, уон а±ыс саастарыгар маастар буолаллар. Сорохтор отуттарын са±ана маастар нуорматын толорооччулар.
     О±о уон- уон икки саа´ыгар диэри художественнай гимнастика±а µрдµкµ сити´иитэ суох буолла±ына атын спорт к³рµ²нэригэр спортивнай гимнастика±а, цирка±а, µ²кµµгэ, тустууга спорт хайа ба±арар к³рµ²эр бэйэтин ба±атынан к³´³н хайы µйэ µрдµкµ мастерство±а бэлэмнэнии кэрдии´ин µчµгэйдик ааспыт о±о салгыы дьарыктаныан с³п. Ол аата спорт хайа ба±арар к³рµ²эр о±ону кыра саа´ыттан бэлэмнээ´и²²э сµрµн акылааты уурар спорт к³рµ²э, художественнай гимнастика буолар диэн А.Лугинов бы´аарар.
     Нерюнгрига к³²µл тустууга «Эрэл» экспериментальнай спорт оскуолатын туттаран µлэлээбит Афанасий Лугинов, о±ону алта саастарыттан эрчийбитэ. Алта-сэттэ саастарыттан дьарыктаммыт о±олого к³²µл тустууга Мельникова, Табаева, Шавлинская уолаттарга Коломиец о.д.а. билигин аан дойду чемпионнара, призердара баар буоллулар. Онон бу µлэ са²аны арыйыы буолбатах. Дьи²нээх олоххо, барыбыт харахпыт ортотугар А.А.Лугинов бэйэтин идеятынан дакаастаабыта. Оччолорго республиканскай о±о спортивнай оскуолатын директора Д.М.Данилов бу идеяны ³й³³н алта то±ус саастаах о±олор эрчиллиилэрин µ³рэх министерствотыгар бигэргэнэрин ситиспитэ.
    Бу программаны о²орбут А.А.Лугинов уонна В.В.Отделкин бµтµн Россиятаа±ы конкурска µлэ±э са²аны арыйыы бы´ыытынан дипломант буолбуттара. Иккиэн Москва±а Малаховтаа±ы физкультурнай институт аспирантура салаатын соискателэ буолбуттара. Ол Судаарыстыба тутула уларыйар будул±аннаах кэмигэр с³п тµбэ´эн кыайан ³й³мм³кк³ хаалбыта.  Дьэ, ол и´ин Афанасий Афансьевич Саха сиригэр атын спорт к³рµ²нэрин сайыннарыыга художественнай гимнастика о±ону улахан спортка µс-тµ³рт саа´ыттан бэлэмнииринэн сµрµн укулаатынан буолар диэн дакаастыыр.
    Бу ту´унан би´иги Москватаа±ы Олимпийскай эрэллэр киин оскуолаларын бµтэрбит икки судаарыстыба спордун маастара Виолетта Иванованы ту´анан µлэлиэххэ диирбитин спортивнай салайааччыларбыт: «Кыыспыт анал µ³рэ±ин бµтэрэ илик»- диэн матыыптаан художественнай гимнастиканы са²алыыттан тэрийэртэн сµрэ±элдьээн, куотунар, а´ара баран спортсменканы араастаан эккирэти´эн, холуннара, туората сатыыр, ДЮСШ-один директора П.Васильев курдук спортивнай чиновниктар баар буоллулар. Маннык дьону спортивнай µлэттэн муус ура±а´ынан µµрэр кэм кэлбэтэ дуо?
    Би´иги спорду сэ²ээрээччилэр билэрбитинэн республика±а бастакы нµ³мэрдээх спорт к³рµ²эр тренер Д.П.Коркин олох да анал физкультурнай µ³рэ±э суох этэ. Кини нуучча тылын учуутала. То±о эрэ кини Олимпиецтары уонна Олимпийскай стандартка эппиэттиир хас эмэ уонунан б³±³ст³рµ бэлэмнээбитин би´иги салалтабыт оччолорго да±аны араастаан тиэрэ таары ³йд³³±µмсµйэн сатаан ту´аммата±а. Хата Д.П.Коркин оскуолатын бµтэрбит о±олорго бол±омтото суох сы´ыанна´ан онноо±ор ССРС, аан дойду чемпиона буолбут о±олорго бол±омто уурбакка с³пт³³х µ³рэ±инэн, дьарыгынан, дьиэнэн уотунан хааччыйбакка бэйдиэ сырытыннаран т³тт³рµтµн эдэр дьону араас сыы´а, тµктэри суолга сирдээн киллэрбит тµбэлтэлэрэ баара. Эбиитин биллэрин курдук, ол талааннаах о±олорбутун араастаан тµ´эрии холуннарыы да баара. Ол тµмµгэр олоххо са²а µктэнэн эрэр улахан талааннар спортан туоратыллыбыттара. Санаалара оонньоон о´олго тµбэ´эн олохтон барыы тµбэлтэлэрэ кытары бааллара. Спорт историята маны мэлдьэспэт.
    Хата дьолго Роман Дмитриев, Павел Пигинин, Александр Иванов киин сирдэргэ бараннар улахан тренердэр харахтарын далыгар киирэн Олимпийскай µрдэлгэ тахсыбыттара. £сс³ хатылыыбын бу Олимпиецтарбытын кытта кырата тэ² кылаастаах тустууну к³рд³р³р кыахтаах хас эмэ уонунан уол орто маастар та´ымыгар таах хаалыталаабыттарын би´иги к³лµ³нэ тустууктар эрэ буолбакка спорду таптааччылар бары билэр суолбут.
     К³²µл тустуубут кµн бµгµн Д.П.Коркин ииппит о±олоро тренердэр В.П.Уваров, И.Н.Сивцев, С.П.Сивцев, Н.Н.Рожин, М.Н.Скрябин, В.Керемясов, Е.П Старостин, П.СИванов, А.А.Лугинов, И.С. Кочкин уо.д.а. µтµ³лэринэн кинилэр µрдµкµ та´ымнаах иитэр µ³рэтэр бэлэмнэниилэригэр оло±уран аан дойду та´ымыгар сити´иибит турар курдук. Бу уолаттарбыт уонна кинилэр кэннилэринээ±и к³лµ³нэ Д.П.Коркин µ³рэнээччилэрэ хайы µйэ саа´ырдылар. Ити µ³´ээ солуута суо±унан ³йд³³±µмсµйэр спортивнай салайааччыларбыт эдэр тренердэри иитиигэ с³пт³³х ки´ини уоскутар, чуолкай эппиэти биэрэр кыахтаахтар дуо? Эбэтэр кинилэр атын ханнык са²а арыйыылары µрдµкµ спорт сайдарыгар киллэрдилэр? Кистэлэ²²э туппатынар кэпсээтиннэр.
    Виолетта Иванова диэн кимий? мин араастаан суруйа кэпсии сатаатым. Кини аан дойдуга тэ²нээ±ин булбатах Ирина Винер оскуолатыгар бэйэтин саастыылаахтарыгар лиидэр, кыра саастаах кыргыттары кытары олус µчµгэйдик биир тылы булан тµмэр, µ³рэтэр дьо±урдаа±ын Олимпийскай эрэл оскуолатын тренердэрэ ³рµµ бэлиэтииллэр уонна киниттэн улахан тренер тахсыахтаа±ын ту´унан Москва±а куруук этэллэр. Виолетта кыра саа´ыттан бииргэ µ³рэнэн лиидэр бы´ыытынан оскуолатаа±ы сылларыгар бииргэ µ³рэммит кыргыттара ааспыт Пекиннээ±и Олимпиаданы кыайбыттара. Атыннык эттэххэ Россия Олимийскай сборнай хамаандатын капитана буолар кыахтаах, Тиихэй акыйаан регионнарын чемпионатыгар сахалартан бастакынан кыттан чемпионка буолбут, уонча дойдулар икки ардыларынаа±ы улахан турнирдары кыайбыт, аан дойду чемпионатын кыттыылаа±а, аан дойду та´ымыгар биллэр-к³ст³р б³д³² спортсменка. Саха кыы´а Саха ки´итэ санаан к³рб³т³х маннык µрдµкµ сити´иини ситиспитэ урукку ³ттµгэр суох этэ. Буолан баран художественнай гимнастика курдук уустук, ыарахан ол гынан баран соччонон кырасыабай ордук чуолаан европеецтар эрэ дьарыктанар аан дойдуга саамай пристижнэй спортарын к³рµ²эр. Аны спорт бу к³рµ²э кыыс о±ону кэрэ та´аалыыр, кырасыабай, чэгиэн чэбдик, доруобай о²орор аналлаах.
     Онноо±ор би´иги Дьокуускайбытыгар спорт бу к³рµ²эр нэ´иилэ маассабай спорт та´ымыгар дьарыктанар намы´ах та´ымнаах ДЮСШ-один тренердэрэ Ганиналаах эрчийэр кыргыттара µ²кµµлуу бардахтарына хариография±а солист той буолан ба´ыйар оруолу ылаллар.
   Арай «а´ара ³йд³³х» би´иги олохтоох спортивнай лиидэрдэрбит онон манан сылта±ыран тэрийэр µлэни ыытартан сµрэ±эдьээн, араас б³±µ сыы´ы була сатаан куолулууллар. Улахан профессионал дьон этиилэрин ту´аммакка сиргэ буорга тэпсэр би´иги спортивнай чиновниктарбытыгар ки´и ханнык сыанабылы биэриэн с³бµй? Маннык туох да дьо±ура, талаана суох ДЮСШ-один директора П.Васильев курдук дьонунан Дьокуускайга саамай тыын суолталаах улахан спорт оскуоланы салайтараллара а´ара тµктэри. Бу спорду салайар µ³´ээ²²и чиновниктар ортолоругар улахан сытыйыы барбытын дакаастыыр.
    Россия президенэ Дмитрий Медведев Пекиннээ±и Олимпиада кэнниттэн спортивнай µлэ±э профессионализмы кµµ´µрдэр ту´унан тыл эппитэ. Спортивнай Федерациялары чиновниктар буолбакка профессионаллар салайыахтаахтарын ту´унан ураах та´аарбыта.
    Мин спорт историятын суруйар, спорду кытары балачча э²эрдэспит саастаах ки´и к³рµµбэр эдэр тренердэр ортолоругар Д.П.Коркин курдук µлэлиир кыахтаах тренер баара чахчы к³стµбэт диэн бэлиэтиибин.
    Олох чахчы харахпар к³бµппµн баарынан этэбин. Билиитин-к³рµµтµн, маастарыстыбатын та´ымынан художественнай гимнастика±а бу Дальнай Востокка Виолетта Иванова µлэлиир та´ымыгар эппиэттэ´эр тренер чахчыта би´иэхэ суох. Ону билинэн Владивосток, Хабаровскай кµµстээх тренердэрэ Виолетта Ивановаттан анаан минээн маастар кылаас ылар µгэстээхтэр. Киин сирдэртэн, Мосваттан, кыраныысса та´ыттан Виолеттаны тренерскэй µлэ±э били²²ээ²²э диэри ы²ыра олороллор. Му² саатар: «кинилэр то±о би´иги кыыспытыгар ордук чуолаан наадыйдылар» - диэн ³йд³³н сыаналыыр чиновник к³стµмээри гынна.
     Виолетта Семеновна тренер бы´ыытынан дьо±урун хантан да, биир да солкуобай хамна´а суох, ааспыт кы´ын республика чемпионатыгар Дьокуускайга биир сыллаах µлэтинэн хайы-µйэ к³рд³р³н, дакаастаан турар. Арай маны «улуу ³йд³³х» би´иги дьоммут астымматтар. Хата туох баар ку´а±аммытын, ньо±ойбутун олоччутун кыыспытыгар кыахпыт кыайарынан к³рд³р³н, аны онон саатаан эрэбит. Дьэ, буолар да эбит.
    Билигин правительство бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Федосия Васильевна Габышева±а кэпсэтэ киирэргэ бэлэмнэнии бы´ыытынан СР Госкомспордун, мэрия чиновниктарын кытары кэпсэтиилэри САССР µтµ³лээх тренерэ А.А.Лугиновтуун ыыта сылдьабыт. ¥рдµкµ сололоох республикабыт спортивнай салайааччыларын кытары кэпсэтиилэр балачча сэргэхтик са±аланнылар.
    Маны та´ынан Виолетта Семеновна Афанасий Афанасьевичтыын ДЮСШ-пять, СВФУ тустууга саалатын уонна птицефабрика урукку кулуубун уо.д.а. обьектары Дьокуускайга кэрийэн к³рµтэлээтилэр. Салайааччылары кытары к³рсµтэлээтилэр. К³рбµт обьектарыгар уонна спорду салайааччылар, спорт ветераннара, тренердэр, спортсменнар этиилэригэр оло±уран с³пт³³х чуолкайдаа´ыннары, бэлиэтээ´иннэри, аналистары о²оро сылдьаллар.   
    Билигин кэнэ±эски саха дьахтарын доруобуйатын, кэрэ к³стµµтµн тупсарар инниттэн СР правительтвотын солбуйааччы бэрэссэдээтэлэ Ф.В.Габышева этии киллэриитинэн художественнай гимнастика±а автономнай учрежденияны тэрийэр ту´унан кэпсэтии барар. Бу автономнай учреждения биллиилээх улахан спортивнай тэрийээччи А.А.Лугинов дакаастыырынан µс сµ´µ³хтээн µлэлиэхтээх.
    Бастакыта: Кыра детсат о±олорун спортивнай базаларын ту´анан, спортка маассаба´ы улаатыннарар инниттэн художественнай гимнастика±а тренердэр дьарыктаныыларын хааччыйыахха. Детсат о±олорун кытары А.А.Лугинов бииргэ µлэлээбит уоппуттаах.
    Икки´инэн оскуола саастаах о±олордуун спортзаалга уонна выезтарга сылдьар анал тренердэр уонна хариографтар дьарыктаныылара. Кыра саастарыттан дьарыктаммыт спортсменнары µрдµкµ кылаас кыргыттарын аан дойду та´ымнаах улахан кµрэхтэ´иилэргэ та´аарыы. Ол инниттэн Москваттан Виолетта Иванованан кэпсэтиннэрэн µрдµкµ маастарыстыба±а µлэлиир кыахтаах µс-тµ³рт кыы´ы дуогабарда´ан эбии а±алыахха.
    ¥сµ´µнэн СВФУ базатыгар физкультура институтун и´инэн художественнай гимнастика кафедратын арыйыы боппуруо´а туруохтаах. 
    Билигин би´иги республикабытыгар µс сµµстэн тахса к³²µл тустуу тренердэрэ айымньылаахтык µлэлииллэр. Ол тµмµгэр олус µчµгэй бы´ыылаах та´аалаах, кµµстээх к³рµ²нээх ки´и астына к³р³р Саха уоланнара би´иги о±олорбут, сиэннэрбит ортолоругар дэлэйдилэр. Бу эт хаан ³ттµнэн сайдыылаах аныгы ыччаппытын к³р³рг³ да±аны чахчы астык буолла. Художествннай гимнастика эмиэ Саха кыргыттарын ортолоругар бука олус µчµгэйдик бэйэтин оруолун толоруо этэ.
    Би´иги т³р³ппµттэр уонна э´ээлэр, эбээлэр хара сарсыардаттан ыкса киэ´ээ±э диэри хантан да хамна´а суох, спортзаалтан тахсыбакка, уоппуска сынньала² кµнµ аахсыбакка µлэлиир Виолетта Иванованы ту´анан кинини µчµгэйдик тэрийэн, хамнастаан, эбии тренердэри, хариографтары туруоран, кини Саха кыргыттарын дьо´уннаах ааттарын аан дойду эйгэтигэр µрдµктµк та´аарбыт µтµ³тµн учуоттаан, бэйэбит о±обут буоларынан дьиэлээн уоттаан туран итинник µс сµ´µ³хтээх хайысханан т³р³ппµт кыргыттарбытын, сиэннэрбитин эрчийэрбит то±о сатамматый? Олус сатаныа этэ диэн Афанасий Афансьевич Виолетта Семеновналыын о²орор программатын би´ириибит. Сахалар чэгиэн доруобай, кэрэ бы´ыылаах та´аалаах кырасыабай, билиилээх, к³рµµлээх, улахан сайдыылаах дьахтары иитэр ту´угар спорт бу к³рµ²µн сайыннарыах тустаахпыт. Нация доруобуйата дьахтар доруобуйатыттан тутулуктаах. Маны врачтар, физкультурнай µлэ´иттэр олус µчµгэйдик билэр суоллара.
    Былыргы Саха мындыр о±онньотторо ки´и кыа±ын, кµµ´µн, доруобуйатын туругун бы´аарарга ийэ уу´унан, дьахтар т³рµттэринэн к³р³н сыаналыыллара. Бу науканан с³пт³³±³ дакаастанан турар. Саха омук чэгиэн б³±³ буоларын ту´угар ³сс³ биир кµµстээх хардыыны о²орор кыахтаах спорт к³рµ²µн киэ² эйгэ±э сайыннарар инниттэн бука бары ылсы´ыа±ы².
    Украина±а Харьков куоракка «Красота спасет мир», «Юные грации» -диэн дойдулар икки ардыларынаа±ы художественнай гимнастика±а биэс, алта саастаах кыргыттартан са±алаан кµрэхтэ´иилэр ыытыллаллар.
     Олимпийскай оонньууларга киирэ илик эрээри художественнай гимнастика уолаттарга эмиэ тэтимнээхтик сайдар. Онон атын спорт тренердэрэ спорт бу к³рµ²µн бэйэлэрин µлэлэригэр ту´анар ту´угар художественнай гимнастика сайдарыгар ба±алара улаханын бэлиэтии к³рдµбµт.
     Норуот ортотугар Виолетта Иванова µтµ³ аатын рейтинэ бакаа сµрдээх µрдµк. Кини аатын билбэт саханы да±аны, нууччаны да±аны билигитэ к³рс³ иликпин. Кэпсэтэн к³рд³хх³ бука бары Виолетта ча±ылхай сити´иилэриттэн сирэйдиин харахтыын сэргэхсийэллэр, бары о±олорун уонна сиэннэрин Виолетта Иванова±а µ³рэттэрэ биэриэхтэрин ба±араллар. Онно с³пт³³х эрчиллэр саала, к³м³лт³ исписэлиистэр уонна Афанасий Афанасьевич туруорсарын курдук µчµгэй µлэлиир программа наада.
     Икки ты´ыынча уон икки сыллаа±ы спортивнай форуму к³рс³ Афанасий Афанасьевич правительство бэссэдээтэлин солбуйааччы Ф.В.Габышева этиитигэр оло±уран художественнай гимнастика±а µчµгэй толору базалаах, интернаттаах, Саха оло²хотун геройа «Туйаарыма куо»-диэн ааттаах, Элиэнэ ³рµс µрдµгэр Нам К³б³к³нµгэр сайы²²ы сынньала² лаа±ырдаах, сылы эргиччи µлэлиир автономнай учрежденияны художественнай гимнастика±а арыйарга программа о²орор. Автономнай учреждения±а бастакы сорук бы´ыытынан художественнай гимнастика ирдэбиллэригэр эппиэттиир спортивнай  саала, интернат уонна идэтийбит исписэлиистэр наада буолуохтара.
    Маны кыайа туттахпытына Саха Республикатын киинэ Дьокуускай куорат чахчы спортивнай куорат аатын ылар кыахтаныа.
    Афанасий Афанасьевич бу о²орор программатын ³сс³ µчµгэйдик дири²ник чочуйарын наадатыгар тренер Виолетта Семеновналыын анал спортивнай журналистардаах, эрчийэр µс басты² кыргыттарын илдьэ бала±ан ыйын уон то±у´уттан сµµрбэ алтатыгар диэри Москва±а ыытыллар художественнай гимнастика отутус аан дойдутаа±ы чемпионатыгар сылдьан кэлэллэрэ буоллар ³сс³ ордук ту´алаах буолуо эбит.
   Саа´ын тухары спортивнай µлэ±э µлэлээбит, энтизуаст пенсионер А.А.Лугинов бу программаны о²ороору ыйы бы´а кµнµн чаа´ын аахсыбакка  Саха дьахтарын инники кэскилин ту´угар биир солкуобай хамна´а суох сµµрдэ к³тт³.
                                                                               Арамаан Дь³гµ³рэп
.
   
    
     
Views: 1510 | Added by: uhhan2
Total comments: 2
2 Даа ¥¢´  
О±о кыратыттан спордунан дьарыктанна±ына хайа да ³ттµнэн бэрт б³±³ буолла±а. А.Лугиновы хайгыахха эрэ наада.

1 Лю-лю-ся  
Уус уран гимнастика саха±а наада эбит. Э´иги туох диигит?

Only registered users can add comments.
[ Registration | Login ]
Сонуннар күннэринэн
«  Атырдьах ыйа 2010  »
БнОпСэЧпБтСбБс
      1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031
Көрдөө (поиск)
Атын сирдэр
Ааҕыылар

Баар бары (online): 11
Ыалдьыттар (гостей): 11
Кыттааччылар (пользователей): 0
Copyright Uhhan © 2024