| News topics |
|
Политика.Митинги. Пикеты. Партии
[900]
|
|
Мысли. Думы.Мнения, обсуждения, реплика, предложения
[263]
|
|
Суд-закон.МВД.Криминал
[1280]
|
|
Право, закон
[323]
|
|
Экономика и СЭР
[839]
|
|
Власть Правительство Ил Тумэн
[1207]
|
|
Мэрия, районы, муниципалитеты
[400]
|
|
Мега пректы, планы , схемы ,программы. ВОСТО
[215]
|
|
Сельское хозяйство,Продовольствие. Охота и рыбалка
[555]
|
|
Энергетика, связь, строительство.транспорт, дороги
[155]
|
|
Коррупция
[862]
|
|
Банк Деньги Кредиты Ипотека Бизнес и торговля. Предпринимательство
[291]
|
|
Социалка, пенсия, жилье
[277]
|
|
ЖКХ, строительство
[132]
|
|
Образование и наука. Школа. Детсад
[215]
|
|
Люди. Человек. Народ. Общество
[223]
|
|
АЛРОСА, Алмаз. Золото. Драгмет.
[670]
|
|
Алмазы Анабара
[161]
http://alanab.ykt.ru//
|
|
Земля. Недра
[240]
|
|
Экология. Природа. Стихия.Огонь.Вода
[376]
|
|
СМИ, Сайты, Форумы. Газеты ТВ
[158]
|
|
Промышленность
[43]
|
|
Нефтегаз
[284]
|
|
Нац. вопрос
[284]
|
|
Соцпроф, Совет МО, Общ. организации
[65]
|
|
Дьикти. О невероятном
[183]
|
|
Выборы
[661]
|
|
Айыы үөрэҕэ
[93]
|
|
Хоһооннор
[5]
|
|
Ырыа-тойук
[23]
|
|
Ыһыах, олоҥхо
[102]
|
|
Култуура, итэҕэл, искусство
[365]
|
|
История, философия
[239]
|
|
Тюрки
[76]
|
|
Саха
[153]
|
|
литература
[41]
|
|
здоровье
[465]
|
|
Юмор, сатира, критика
[14]
|
|
Реклама
[7]
|
|
Спорт
[122]
|
|
В мире
[86]
|
|
Слухи
[25]
|
|
Эрнст Березкин
[88]
|
|
Моё дело
[109]
|
|
Геннадий Федоров
[11]
|
|
BingHan
[4]
|
|
|
Main » 2012 » Муус устар » 9 » Арассыыйа ВТО-±а киирбитинэн, саха тыатын «табаарынай бородууксуйатынан» эргинэн «чэчирии сайдыахпыт» диир салайааччылары биир бэйэм олох эр
Арассыыйа ВТО-±а киирбитинэн, саха тыатын «табаарынай бородууксуйатынан» эргинэн «чэчирии сайдыахпыт» диир салайааччылары биир бэйэм олох эр | 09:16 |
Уһуктуу дүҥүрүн лүҥсүүрдээҥ…
04.04.2012
Биґиги, «сахалар ойуун аймахатара» буоларбытын улуу білµґµік убайдарбыт – Кулакуоскайдаах Ойуунускай (дэлэ±э да биирэ «Ойуун тµµлэ», биирэ «Кыґыл ойуун» диэн сµµнэкэ, иччилээх-илбистээх айымньылары айан кэриэс хаалларыахтара дуо?!.), онноо±ор суруйар ааттарын (ити Былатыан Силэпсиэп), нууччалыы эттэххэ, «ойуун философиятыгар» туґулуохтара дуо.
Дьэ, ол иґин, били, «миигинниин биэс хааґах» диэбиккэ дылы, 1990 сыллаахха, сахалар омук быґыытынан бэйэ бодобутун булуна сатыыр (хаґыс-хаґыс тігµлµн эбитэ буолла) кэммитигэр суруйбут «Уґуктуу» диэн хоґоонум устуруокатынан бµгµІІµ суруйуубун тібіліітµм – сахалар омук быґыытынан ійбµт-санаабыт кµµкэрбэккэ уґуктарыгар, инники суолбут ыІырар ыллыктарын кірдіґірµгэр «Алтан Сэргэ» биир бэлиэ эркээйи буолуо±ар эрэнэн, дµІµр кэриэтэ арахпакка лµІсµйэн «дьоммут-сэргэбит «ээл-дээл» сыґыаныттан уґугуннарарыгар» ба±аран. Сіп ини…
Аны, аа±ааччы «бу да киґи эмиэ то±о ойууннары ыатарда, улуу убайдарбытын а±ынна» диэ±ин сіп. Онно хардам биир: биґиги, сахалар олус кэнэммит, іс киирбэхпит, тойон-хотун этиититтэн атыны билиммэт-ылыммат буола сылдьарбыт сµрэ бэрт. Хайа муІун, до±оттоор, сайдыылаах -ис µйэ±э кэлэн олоробут. Бµгµн Киґи Аймах хайдах-туох олорорун, тугу саныырын-ба±арарын, ійі-санаата ханнык сыаннастары ордорорун биґиги эмиэ билиэх, кыттыґыах кэриІнээхпит. Онноо±ор, биир µйэ анараа іртµгэр «Саха интэлигиэнсийэтигэр суругар» Кулакуоскай убайбыт дьонун-сэргэтин (биллэн турар, оччолорго «интэлигиэнсийэ±э» диэн туґаайыылаах) «тµлµк ууттан уґуктарга», сайдыы суолларын кірдµµргэ ыІырбыт ээ – бµгµІІµ сахалар то±о ону ійдµі суох тустаахпытый, хас биирдиибит тібітµн кµµскэ µлэлэтэн, саатар «µчµгэйи-куґа±аны» араарыа суохтаахпытый?
Ама да буолтун иґин, «хотон-хаґаа бµтµнµн, булууска сытар хаґаас идэґэ баарын» иґин, кэнчээрибит хайдах-туох олоххо тиксиэ±ин, дойдубутун-сирбитин ким, ханнык былаас дьаґайыа±ын билэ-кірі, ол «былаас дьонун» бэйэбит сіпкі тала µірэнэрбит уолдьаспата дуо? Кулун тутар 4-гэр «талан» дуомнаабыппыт дии – хата Кавказ іріспµµбµлµкэлэрин куота кіппµппµт, µрдµкµ былааска «хаптаІныы µірµйэхпитинэн». Биир бэйэм, дьонум-сэргэм итинник «истигэн» буола сылдьарыттан хараастабын, уонна, били Уйбаан Самаайаптыы эттэххэ, кыбыстабын. Итинник «сомо±олоґо» сырыттахпытына хаґан да «саха урааІхайдар» дэтиэхпит суо±а, кэнчээри ыччаппыт биґигини кэлэйэн ахтыа±а – «кулуттуу ійдііх ібµгэлэрбит муІнаахтар» диэн. Тіґі µчµгэйий? Суох.
Чэ, аны кµннээ±и тµбµктэргэ, саханы «саха» дэппит сыспай сиэллээхпит, хоро±ор муостаахпыт туґунан куолулаґа тµґµіххэ.
Мин да киґи тіріін, саха аатыран, холкуос-сопхуос оробуочайынан эдэр сааґым уонча сылын аґарбыт, кэлиІІи сµµрбэччэ сыл суруналыыс быґыытынан тыа хаґаайыстыбатын кірбµт-билбит, элбэх тыа сирин дьонун кытта алтыспыт буоламмын, син сµіґµ-ас иитиллэр кыґал±атын удума±алатабын.
«Кыым» хаґыат 12-ис №-гэр «тыа хаґаайыстыбатын сайыннарыыга санааларбыттан» диэн 1991-2006 с.с. «Кириэстээх» ПК дириэктэринэн µлэлээбит Горн Платонов суруйуутун аахтым.
Толору балаґа±а суруллубуту эридьиэстии сатаабакка, сорох тµгэннэригэр тохтоон ааґыам.
Холобур, Горн Платонов «Барыларыгар тэІ кімі оІоґуллуохтаах диэни, тіттірµ барыы дии саныыбын» диир. Кини этэринэн, «субсидия тµмµктээх кээмэйин бигэргэтиигэ быґаарар оруолу хаґаайыстыба сыллаа±ы рентабельноґа ыллын. Ортотунан, хаґаайыстыба 30% рентабельностаах буолара ситиґиллиэхтээх» диир. Оттон іріспµµбµлµкэ тыатын хаґаайыстыбатын µбµлээґини элбэтиигэ маннык этиллэрдээх: - Јріспµµбµлµкэ сиригэр-уотугар µлэлиир бырамыысалынай тэрилтэлэр ылбыт ыраас барыыстарын 2%-ын «тутан ылан» бµддьµітµ таґынан пуонда±а мунньуохха (быґа холуйан, 5-8 млрд. солк. киириэн сіп).
Арассыыйа бµддьµітµттэн ійібµл сылга билигин а±ыйах сµµс мілµйµін буолла±ына, 2-3 млрд. буоларын ситиґиэххэ, уо.д.а. µбµ эбии булар-тардар суоллары ыйар.
Суруйуутун тµмµктµµрµгэр Г. Платонов бэрисидьиэн Барыыґапка туґаайан «сіптііх бэлитиичэскэй быґаарыы ылынан уталытыллыбат, хамсатыылаах дьаґаллары ыларыгар ба±арабын», – диэбит.
Суруйара сіп курдук эрээри, А±а баґылык Барыыґап этэр «Кэпэрээссийэни сайыннарар, билиІІи ирдэбиллэргэ эппиэттиир толору мэхэньисээссийэлээх хотоннору тутан, табаарынай оІорон таґаарыныы тэрийиэххэ сир µлэтин саІа таґымІа таґаарыахха, µрдµк хамнастаах элбэх µлэ миэстэлэрин тэрийэн, ыччаты, дьиэ кэргэттэри, истэсэлиистэри тыа сиригэр олохсутуохха…» диэн курдук µрдµттэн кµдээринэ ба±а санааны «саха норуота сµргэбит кіті±µллэн туран, µіґэ-биґирии истибиппит» диэн «киирии тыллаа±а» самсатар.
«Табаарынай бородууксуйа» оІорон, со±урууттан кэлэр чэпчэки сыаналаах эт-µµт аґылыктары кытта кµрэс былдьаспыта буолбакка, били 2001-2002 с.с. іріспµµбµлµкэ бэрэсидьиэнигэр хандьытаат Сідµіт Тумууґап курдук судургу, ійдінµмтµі исхиэмэнэн µбµлээґини (субсидияны) тыырыы саамай кідьµµстээх буолуо±ун, 19 улууска уутуйан олохсуйбут саха дьоно Тумууґапка куоластаан санааларын биллэрбиттэрэ ээ – «тыа киґитигэр, тыа ыалыгар сµіґµ-сылгы тібітµнэн субсидия быґаччы тиийиэхтээх» диэни.
Дьэ, ол кэнниттэн ыаллар бэйэлэрэ кээпэрэтиипкэ кыттыґан дуу, холкуос тэрийэн дуу µптэрин-астарын дьаґаналлара бэйэлэрин тус кіІµллэрэ буолуохтаа±а. Оттон билигин. Сыччах, µйэлэргэ илдьэ кэлбит ібµгэбит тірµт дьарыгын – сµіґµ-сылгы иитиитинэн дьарыгырар тыа ыалын субсидиянан ійііґµн – бу судаарыстыба быґаччы эбээґинэґэ, ону ааґан, иэґэ да диэхпин ба±арабын (оччолоох буолуох сирбит-уоппут баайыттан киирэр барыс бµµс бµтµннµµ сытыйа топпут олигархтар уонна судаарыстыба хааґыналарын байыттыллар ини).
Онноо±ор, µі±µллэр Эмиэрикэ судаарыстыбата сирдээх-уоттаах индеецтэригэр, эскимостарыгар рента тілібµрэ оІорон «иитиэхтиир» эбээт. Биґиэхэ, саатар сµіґµ-ас ииттэн тыыннаах хаалар туґугар кµннэтэ, тыйыс айыл±абытын кытта «эриґэр» саха ыалыгар судаарыстыба «субсидия о±ото» дук гыныахтаа±ын утарса сылдьар тото-уойбут салайааччыларбыт – чунуобунньук аймах наар хатаахайдыы, «бэлэми кэрбээччилэр» курдук кірдірі-кэпсии сатыыллара олус сааттаах, сиэргэ баппат тµктэри быґыы буолар – ол ханнык бырамыысалынас дьонун «аґатаары-сиэтээри табаарынай тойоттордоох дьоммутуй?! Саха сирин тыата, тыа ыала эґиннэ да, омук быґыытынан симэлийиигэ барарбытын ійдіібіттірі то±о сµрэй?.., Арассыыйа ВТО-±а киирбитинэн, саха тыатын «табаарынай бородууксуйатынан» эргинэн «чэчирии сайдыахпыт» диир салайааччылары биир бэйэм олох эрэммэппин
Саха биир іркін ійдіі±і – білµґµігэ Борис Попов бокуонньук итинник дьоннору санаан «топпут кулахы курдук тоотоІноґон иґэллэрин кірдіхпµнэ, «тэґэ» баттаан кэбиґиэхпин ба±арабын» диэн абарарын биллэрэн саха араадьыйатыгар биир кэпсэтиигэ эппиттээх. Кырдьык, топпут саха тойоно – сахаттан ураты саха быґыылаах… Киґи эрэ кыґыйар, «тэґэ» баттаан кэбиґиэн ба±арар дьонноро диэтэ±иІ – кэлэйбит иґин, киммит истиэ баарай.
Кылгас суруйуубун тµмµктµµрбэр, іссі биирдэ, «АС» аа±ааччыларын олоххо сэргэх кірµµлээх, ким эрэ (ордук тойон аймах) тугу эппитин-тыыммытын ій дуораанын курдук хатылыы сылдьыбакка, «мин эмиэ киґибин, бэйэм ійдµµр ійдііхпµн, туспа санаалаахпын» диэнинэн салайтаран толкуйлуу, сиэр-майгы этэринэн олоро µірэнэбит, «бэлиитикэ (ол аата бµгµІІµ олохпут бары тас кістµµлэрэ) эридьиэстэрин да ійдµµ-истэ µірэниэ±иІ дуу» диэтэ±им буоллун. Оннук.
Источник:
Макар Мыла, YktNews
|
|
Views: 1378 |
Added by: uhhan2
|
|
|
| Ааҕыылар |
Баар бары (online): 1 Ыалдьыттар (гостей): 1 Кыттааччылар (пользователей): 0 |
|
