| News topics |
|
Политика.Митинги. Пикеты. Партии [900]
|
|
Мысли. Думы.Мнения, обсуждения, реплика, предложения [263]
|
|
Суд-закон.МВД.Криминал [1282]
|
|
Право, закон [323]
|
|
Экономика и СЭР [840]
|
|
Власть Правительство Ил Тумэн [1208]
|
|
Мэрия, районы, муниципалитеты [400]
|
|
Мега пректы, планы , схемы ,программы. ВОСТО [215]
|
|
Сельское хозяйство,Продовольствие. Охота и рыбалка [558]
|
|
Энергетика, связь, строительство.транспорт, дороги [156]
|
|
Коррупция [862]
|
|
Банк Деньги Кредиты Ипотека Бизнес и торговля. Предпринимательство [294]
|
|
Социалка, пенсия, жилье [277]
|
|
ЖКХ, строительство [133]
|
|
Образование и наука. Школа. Детсад [215]
|
|
Люди. Человек. Народ. Общество [226]
|
|
АЛРОСА, Алмаз. Золото. Драгмет. [672]
|
|
Алмазы Анабара [161]
http://alanab.ykt.ru//
|
|
Земля. Недра [240]
|
|
Экология. Природа. Стихия.Огонь.Вода [380]
|
|
СМИ, Сайты, Форумы. Газеты ТВ [158]
|
|
Промышленность [43]
|
|
Нефтегаз [284]
|
|
Нац. вопрос [284]
|
|
Соцпроф, Совет МО, Общ. организации [65]
|
|
Дьикти. О невероятном [183]
|
|
Выборы [661]
|
|
Айыы үөрэҕэ [123]
|
|
Хоһооннор [5]
|
|
Ырыа-тойук [23]
|
|
Ыһыах, олоҥхо [107]
|
|
Култуура, итэҕэл, искусство [368]
|
|
История, философия [244]
|
|
Тюрки [76]
|
|
Саха [164]
|
|
литература [42]
|
|
здоровье [469]
|
|
Юмор, сатира, критика [14]
|
|
Реклама [7]
|
|
Спорт [123]
|
|
В мире [86]
|
|
Слухи [25]
|
|
Эрнст Березкин [88]
|
|
Моё дело [109]
|
|
Геннадий Федоров [11]
|
|
BingHan [4]
|
|
|
Main » 2023 » Кулун тутар » 23 » Санааны салайар тыллар.
Санааны салайар тыллар. | 19:32 |
| Айыы үөрэҕин тыллара
Санааны салайар тыллар.
Киһи күн устататыгар араас түгэҥҥэ киирэн тахсар. Киһи сөбүлээбэт эбэтэр сөбүлүүр түгэнигэр анал тылы саҥаран, бэйэтин санаатын салайан туругун сөптөөх өттүгэр уларытар кыахтаах: сүрү сатаан туһанар; сүрү мээнэ сүтэрбэт; сүрү чопчу сорукка туттар.
1. Дом - киһини итэҕэл өйдөбүллэрин илдьэ сылдьарга салайар. Алгыһы, санааны түмүктээн бигэргэтэргэ этиллэр.
2. Дьээ - санаа күүһүн түмэргэ киһи бэйэтэ бэйэтин соруйар тыла. Кэпсиэх, кэпсэтиэх иннинэ туһаныллар.
3. Туску - киһиэхэ үчүгэйи баҕаран, киһи кэнниттэн этиллэр тыл. Тыл иһиллэрэ ирдэммэт, киһиэхэ тускуну туһаайыы бэйэҕэ үчүгэйи баҕарбыт тэҥэ.
4. Саҥ - киһи икки дьарыктан хайатын бастатан толорорун мунаахсыйдаҕына "Саҥ" диэн баран кылгас кэмҥэ тугу да санаабат. Ол кэннэ мунаахсыйыыта сүппүт буолуохтаах.
5. Уруй - санаабыт санааны толоруллуохтаах кэмигэр булгуччу толорор туһугар этиллэр.
6. Ах - туһата суоҕу толкуйдууру тохтотор иһин туттуллар. Ити санааны санаан баран "Ах" диэн кэбиһиллэр. Оччоҕо ити саныыртан ах барыллар. Салгыы санаммат.
7. Алыас - ыраастанар тыл. Киһи куттанарыгар түбэстэҕинэ, ол көрбүтэ иҥмэтин диэн саҥарар (саныыр) тыла.
8. Кый - киһиэхэ бэйэтигэр куһаҕан санаа киирдэҕинэ, ким эрэ куһаҕаны саҥардаҕына тэйитэргэ туттуллар.
9. Нэм - ыксаллаах түгэҥҥэ киһи "Нэм" диир уонна дириҥник тыынар. Оччоҕо ыксаабыта ааһар, хараҕа сырдыыр.
10. Нум - бэйэни утуйарга соруйууга туһаныллар. Уу мустарын көрүллэр уонна "Нум" дииллэр. Утуктаабыты аһарарга уу парын көрүллэр.
11. Лах - киһи бэйэтин өйүгэр үтүө өйдөбүлү хаалларыан баҕардаҕына бу тылы саҥаран өйүгэр олордон кэбиһэр.
12. Айхал - тыл "Айыы, кэл" диэн. Үөрүү кэмигэр киһи бу тылы эттэҕинэ, айыылар чугаһыыллар уонна үөрүүтүн толору оҥороллор.
"Айыы үөрэҕин төрүтэ" кинигэттэн, автор Тэрис.
|
|
Category: Айыы үөрэҕэ |
Views: 1304 |
Added by: uhhan1
|
|
|
| Ааҕыылар |
Баар бары (online): 4 Ыалдьыттар (гостей): 4 Кыттааччылар (пользователей): 0 |
|
