| News topics |
|
Политика.Митинги. Пикеты. Партии
[900]
|
|
Мысли. Думы.Мнения, обсуждения, реплика, предложения
[261]
|
|
Суд-закон.МВД.Криминал
[1279]
|
|
Право, закон
[323]
|
|
Экономика и СЭР
[839]
|
|
Власть Правительство Ил Тумэн
[1207]
|
|
Мэрия, районы, муниципалитеты
[398]
|
|
Мега пректы, планы , схемы ,программы. ВОСТО
[215]
|
|
Сельское хозяйство,Продовольствие. Охота и рыбалка
[553]
|
|
Энергетика, связь, строительство.транспорт, дороги
[154]
|
|
Коррупция
[862]
|
|
Банк Деньги Кредиты Ипотека Бизнес и торговля. Предпринимательство
[291]
|
|
Социалка, пенсия, жилье
[276]
|
|
ЖКХ, строительство
[132]
|
|
Образование и наука. Школа. Детсад
[215]
|
|
Люди. Человек. Народ. Общество
[221]
|
|
АЛРОСА, Алмаз. Золото. Драгмет.
[669]
|
|
Алмазы Анабара
[161]
http://alanab.ykt.ru//
|
|
Земля. Недра
[240]
|
|
Экология. Природа. Стихия.Огонь.Вода
[375]
|
|
СМИ, Сайты, Форумы. Газеты ТВ
[154]
|
|
Промышленность
[43]
|
|
Нефтегаз
[284]
|
|
Нац. вопрос
[284]
|
|
Соцпроф, Совет МО, Общ. организации
[65]
|
|
Дьикти. О невероятном
[183]
|
|
Выборы
[661]
|
|
Айыы үөрэҕэ
[92]
|
|
Хоһооннор
[5]
|
|
Ырыа-тойук
[22]
|
|
Ыһыах, олоҥхо
[102]
|
|
Култуура, итэҕэл, искусство
[365]
|
|
История, философия
[237]
|
|
Тюрки
[76]
|
|
Саха
[152]
|
|
литература
[41]
|
|
здоровье
[463]
|
|
Юмор, сатира, критика
[14]
|
|
Реклама
[7]
|
|
Спорт
[121]
|
|
В мире
[86]
|
|
Слухи
[25]
|
|
Эрнст Березкин
[88]
|
|
Моё дело
[109]
|
|
Геннадий Федоров
[11]
|
|
BingHan
[4]
|
|
|
Main » 2013 » Ыам ыйа » 18 » Илин э²ээр сытар биэс улуус, ону тэ²э Томпо улуу´а, Уус Майа, Уус Ньара бары сайдыы кэлимигэр киириэхтэрин наада.
Илин э²ээр сытар биэс улуус, ону тэ²э Томпо улуу´а, Уус Майа, Уус Ньара бары сайдыы кэлимигэр киириэхтэрин наада. | 09:43 |
Тумулук туттуох
Мэ²элэр Родионнара уонна Саха сирин сарсы²²ыта
Кµ´µн буолуохтаах быыбар сµпсµлгэнэ номнуо са±аланна. Сорох-сорохтор былырыы²²ы быыбартан ³сс³ да босхолоно иликтэр.
«Дойду Ситимэ» республиканскай общественнай тµмсµµ салайааччыта Родион Иннокентьевич ФЕДОРОВ ааспыт быыбарга Аллараа Бэстээх ба´ылыгын дуо´уна´ын и´ин киирсиигэ кыттыбыта. Кыранан куолас тиийбэккэ, бэстээхтэр урукку ба´ылыктара Георгий БОР кыайан тахсыбыта. Кыайтарар хайа да тµгэ²²э кы´ыылаах эрээри, сылы бы´а суутта´арынан сылыктаатахха, Родион Иннокентьевич кырдьыктаах дьыала и´ин µ²сµ´эрин ол эрэ инниттэн да итэ±эйиэххэ с³п.
- Ааспыт икки быыбардарга киирсиилэр республиканы бµтµннµµтµн аймаабыттара диэххэ с³п. Ол араллаана билигин да аа´а илик бы´ыылаах дии?
- Муус устар ыйга Россия Конституционнай суутун уураа±а та±ыста. Билигин хайа ба±арар быыбардааччы, хас биирдии ки´и быыбар тµмµгµн кытары с³бµлэспэт, быыбары ыытыыга кэ´ии тахсыбыт буолла±ына, µ²сµ´µ³н, суукка биэриэн син. Бу иннигэр сокуон хааччахтыыра. Урут хандьыдаат бэйэтэ эрэ суутта´ыан син этэ. Мэ²э Ха²аласка икки быыбарга кыттыбытым. Ол кэннэ бэйэбэр тµмµк о²о´уннум. Быыбарга кыттар ки´и былааннаах, программалаах, кыайыам диэн киирсэр буолла±а. Били²²и былаас демократическай бириинсиптэри кэ´эн туран быыбары ыытара ки´ини сонньутар. Хас хандьыдаакка туох баар усулуобуйа тэ²²э бэриллиэхтээх этэ буолла±а.
Аллараа Бэстээх ба´ылыгын быыбара сокуоннайа суох ааспытын ту´унан сайабылыанньаны Мэ²э Ха²алас суутугар киллэрэн турабын. Ол ма²найгы сайабылыанньабар быыбар сурунаалын а±алтаран, онно суруллубуту µ³рэтээ´ин ту´унан ирдэспитим. Кэмниэ-кэнэ±эс сурунаалы к³рбµппµт. 54 кэ´ии, сыысхал баара биллэн, онно оло±уран иккис сайабылыанньаны Мэ²э Ха²алас улуу´ун суутугар киллэрбитим. Предварительнай слушание буолан ааспыта. Бу ыйга сууппут сал±аныахтаах.
- Биир быыбар и´иттэн тахса илик эбиккин. Оттон субу са²а быыбар ынан кэллэ дии. Дьону²-сэргэ² сэмээр эйигиттэн араа´а тугу бы´аарынаргын кµµтэ саныыра буолуо.
- Суутум дьыалатын барытын ти´э±эр тиэрдэн баран, дьэ, Ил Тµмэн дуу, атын дуу быыбарга киирсэргэ холонуохпун с³п этэ. Бэс ыйын 4 кµнµттэн, сокуон бы´ыытынан, быыбарга хандьыдааттары туруоруу са±аланар. Субу кэллэ±э дии. Онуоха диэри суут уураа±а тахсыа диэн эрэнэбин. Биирэ биирин кытта ситимнээх буолан, суут тµмµгµн кэтэ´эрбэр тиийэбин. Ма²найгы быыбар тµмµгµн к³р³н, дьыаланы ти´э±эр диэри тиэрдэн баран, былааннаныам этэ.
- Дьон син биир Родион Иннокентьевич бу да быыбартан туора туруо суо±а диэн саба±алаан эрдэ±э. Улуускар бэйэ² халба²наабат электораттаах буолла±ы². Ону кытары сэргэ утарсааччылары² да бааллара биллэр. Ол дьону² тиистэрин-уостарын о²остон эрдэхтэрэ… Ааспыт быыбардар алыс кирдээхтик барбыттара, араас тыл-³с баара. Холобур, эйигин дойдутуттан тэйбит курдук санааны со²нуу сатаабыттара дии. Мин к³р³рбµнэн, эн са±а т³р³³бµт улуу´ун ту´угар ыалдьар ки´и а±ыйахха дылы. Мэ²э Ха²алас улуу´ун бµгµ²²µтµн-сарсы²²ытын хайдах к³р³±µн?
- Ханнык ба±арар ки´и бэйэтин т³р³³бµт дойдутугар ытык иэ´ин толорор µрдµк эбээ´инэстээх. Бу сылларга былааннанан, ис сµрэхпиттэн, ис санаабыттан ба±аран туран улуус ба´ылыгын быыбарыгар кыттыбытым. Биэс сыл устата улуус сайдыытыгар олук ууруом этэ дии санаабытым. Былаан былаанынан, быыбар аата быыбар. Кыайтарыы биир, бэйэм чиэспин к³мµскэниэхтээх буолла±ым. Кыра территориялаах гынан баран, элбэх ахсааннаах нэ´илиэнньэлээх тыа улуустартан биирдэстэрэ – Мэ²э Ха²алас. Сайдыытын ту´унан санааларбын этиим. Сайдыы, номох буолбут тимир суолбут Аллараа Бэстээххэ, дьэ, кэллэ.
Са²а сы´ыаннар олохтонон эрэллэр, са²а хамсаа´ыннар са±аланан эрэллэр. Бэйэм µлэлээбит та´ыммынан, уопуппунан, сааспынан да диэххэ с³п, сайдыылаах экономика ситимэ µ³скµµрµгэр кылааппын киллэриэхпин с³б³. К³дьµµстээхтик µлэлиэм этэ диэн а´а±астык этэбин. Со±отох ки´и кыайбат дьыалата. Профессионал-специалистартан бµтµн хамаанданы тэрийиэххэ с³п этэ. £р сылларга µрдµкµ саламта±а µлэлээбит уопутум ту´алыа, са²а суоллары тобуларга хайысха биэриэ этэ. Улуус у´улуччу сайдарын ту´угар улахан кэлим µлэ наада. Бу улуус транспортнай улахан узел буолуохтаах. Би´иги маны олох таба тайаныахтаахпыт.
Аллараа Бэстээ±и Дьокуускайга аргыс-куорат курдук к³р³р буоллахха, элбэх µлэ миэстэтин тэрийиэхпитин с³п. Бэстээххэ улахан уларыйыылар са±аланнылар. Улуус киинэ буолан, Майаттан ки´и б³±³ к³´³н кэлэр. Дьиэ-уот тутуута, коммунальнай, социальнай µгµс объектары тутуу балысханнык барыахтаах. Генеральнай былаан бы´ыытынан сайдыахтаа±а кµн бµгµн бы´аарыллыбыт, торумнаммыт буолуохтаах этэ. Федеральнай былаастан сири ылыыга улахан µлэ эрэйиллэр. Ыччаттарбытыгар оскуолаттан са±алаан профориентационнай µлэни кµµскэ ыытыах кэри²нээхпит. Олохтоох каадырдары били²²иттэн бэлэмниэхтээхпит. Элбэх бириэмэ халтай ааста. Тимир суол кэлэр дии-дии ´уу-´аа б³±³ буолбуппут да, олорон хаала сыстыбыт.
Билигин субу тирээн кэлбитигэр элбэх боппуруостар кыайан бы´аарыллыбакка хааллылар. Илин э²ээр ³рµс хочотугар сытар нэ´илиэктэрбитигэр сайдыы Аллараа Бэстээ±и кытта тэ²²э, биир кэлим, комплекснайдык барыан наада. Тыа сирин дьоно бэйэлэрин о²орон та´аарар бородууксуйаларын манна батаралларын сити´эр сорук турар. Атын кыраайдарга, уобаластарга курдук, тыа сиригэр государственнай боломуочуйаны ылан, дьи²нээхтик бэйэни бэйэ салайыныытын киллэриэхтээхпит. Хас биирдии нэ´илиэккэ, дьа´алта±а оннук боломуочуйаны бэрдэрэргэ дьулу´уохтаахпыт. Федеральнай сокуонунан ол к³²µллэнэр. Бэйэбит сокуону та´аарар уоргаммытынан ол бигэргэнэн, тµргэнник олоххо киириэн наада. Т³´³н³н тµргэнник ол олоххо киирэр да, оччонон нэ´илиэктэр сайдан барыахтара. Бэстээххэ переработкалыыр комбинат тутуллар. Бородуусуйаны та´арарга, батарарга ситими µ³скэтии тыын боппуруо´унан буолуо, ол ³ттµгэр µлэлэ´иэххэ наада этэ. Мэ²э Ха²алас эрэ кэлтэйдии сайыытын к³р³р кэрэгэй.
Илин э²ээр сытар биэс улуус, ону тэ²э Томпо улуу´а, Уус Майа, Уус Ньара бары сайдыы кэлимигэр киириэхтэрин наада. Киин куоракка барбакка да эрэ, Аллараа Бэстээххэ туох баар ³²³нµ барытын о²оруохха с³п. Мэ²э Ха²алас уонна Аллараа Бэстээх сайдар торумун республиканскай та´ымнаах анал программанан ыытыахха наада. Атын сэттэ улуу´у учуоттаан туран. Оннук сиэринэн µлэ-хамнас барда±ына, элбэ±и а±ыйах кэм и´игэр сити´иэхпит этэ. Сайдыы суолунар оччо±о эрэ туруохпут. Аан ма²найгынан суол о²о´уутун боппуруо´а туруохтаах. Сайдыы суола суох барбата биллэр. ¥рдµк кµµрµµлээх уот Нерюнгриттан кэллэ. Гааспыт эмиэ кэлбитэ. Гаас диэн бµгµн оттук эрэ буолбатах, бу – элбэх бородууксуйа, элбэх ³²³ о²о´уллуута. Гаас кэлэрэ тариф чэпчииригэр тиэрдэр. £сс³ т³гµл то´о±олоон этэбин – сэттэ улуус сайдыытыгар суол тэлэр биир кэлим программа ылынылларын сити´иэхтээхпит. Бырабыыталыстыба ылынар программалара биир кэлим методиканан о²о´уллаллар. £сс³ атын элбэх хайысханан к³р³н, µбµн-харчытын, инвестициятын эбии к³рµллµµтµн хабан, са²а уон сыллаах программа ылыллыан наада. Бары илин э²ээр уонна µ³´э ааттаабыт атын улуустары хабар гына торумнаныллыахтаах.
- Эн кэккэ сылларга «Дойду Ситимэ» диэн Мэ²э Ха²аластан т³рµттээхтэр тµмсµµлэрин салайан кэлли². Бу общественнай тэрилтэ республиканскай диэн ааттаах дии ³сс³. Э´иэнэ буолбутун и´ин, онтугут эмиэ ноолоох. «Дойду Ситимэ-2» диэн клоннанан хаалбыт дии.
- Владимир Петрович ЛАРИОНОВ – биллиилээх академикпыт, саха саарына ки´ибит сµµрбэ сыл анараа ³ттµгэр «Дойду Ситимэ» диэн бу улахан тµмсµµнµ тэрийэн турар. Куоракка олорор биир дойдулаахтарбыт кµµстэрин тµмэн, улуустарын кытта биир ситими олохтоору, к³м³-ньыма буолаары холбо´ук тэриннэхтэрэ. Элбэх хайысханан µлэлиир улахан тэрилтэ. Билигин стату´унан республиканскай диэн. Би´иги аныгы усулуобуйа±а тирэ±ирэн, устаабын кыратык уларыппыппыт. Атын улуустар тµмсµµлэрин кытта сибээ´и тутабыт, µлэлэ´эбит. Са²а сы´ыаннары хайдах µ³скэтэр ту´унан ³йбµтµн сынньабыт. Улууспутугар буолар улахан тэрээ´иннэргэ барытыгар кытта сатыыбыт. Оттон ити иккис «Дойду Ситимэ» тэриллиитин мин политика диэн ааттыыбын. £сс³ эбэн, политиканство диэн сыаналыахпын с³п. Бэйэтэ баай историялаах, халы² кэккэлээх баар тэрилтэни хо´улаа´ын диэн сыы´а буолла±а.
- Оннук улуустарыгар ту´алыыр ба±алаах буоллахтарына, альтернативнай тµмсµµнµ тэрийбиттэрин да и´ин, атыннык да ааттыахха син этэ. Аат баранна±ай…
- Би´иги улууспутугар хас нэдиэлэ да ахсын тахсарга, µлэ ыытарга, ыытыллар µлэ±э кыттарга ба±алаах, былааннаах этибит. Ону баара… би´иги тµмсµµбµт т³р³³бµт улууспутугар киирэрин-тахсарын, µлэ ыытарын бобон кэбистилэр.
- Эмиэ мо´уок эбит. Ол то±о?
- Тµмсµµнэн сирэйдэнэн, аны кµ´µ²²µ быыбарга анаан пиарданыахтара диэн… Оло²хо ы´ыа±а би´иги улууспутугар ыытыллыахтаах. Уонна да атын тэрээ´ин, бэлиэ тµгэн µгµс этэ буолла±а. Онтон «матардылар». Били²²и ба´ылык Н.П.Старостины кытары «Дойду Ситимэ» биэс сыл бииргэ µлэлиирин ту´унан докумуо²²а илии батта´ан турабыт. Оччотугар ба´ылык тылыгар турбат буолан тахсар…
- Тылыгар турбат диэбиккэ дылы, быыбар са±ана президент Борисовтан тыа сиригэр µµт харчытын µрдэтэр ту´унан тылы ы´ыгыннаран тура±ын. Онтубут?
- Онтубут суо±ун курдук суох. Тыа олохтоо±о µптэнэригэр били²²итэ биир эрэ источник баар – субсидия. Тугу дук гыналларынан олоруу буолла.
- Билигин эн тугу µлэлиигин? Хамнастанар µлэ² ту´унан этэбин.
- Региональнай экономическай сайдыы институгар µлэлиибин. Экономическай наука кандидатабын.
- Оттон т³р³³бµт улуу´ун экономическай сайдыытын суруйарга бэлэм барыллаах буолары² сокуон эбит дии.
- Ааспыт быыбардарга мин программам сµрµн санаата – Мэ²э Ха²алас улуу´ун уон сылга сайдар суолун хаттаан о²оруу диэн этэ. Анал улахан институттары, специалистары кытыннаран оннук былаан о²о´уллуохтаах. Суо±у эрдибэт курдук. Ол санаабын билигин да ы´ыктыбакка сылдьабын, ³сс³ сайыннарар ба±алаахпын.
- Ол аата? Кэлэр быыбарга киирсэр санаалаах буолла±ы²?
- Кэм-кэрдии к³рд³рµ³…
Родион Иннокентьевич Федоров суут уураа±ыттан тутулуга суох т³р³³бµт улуу´ун ту´угар ³сс³ да киирсэргэ бэлэм буолуохтаах диэн биир бэйэм сэрэйэбин. Бу – биир эрэ улуус дьыалата буолбатах. Мэ²э Ха²алас Сахабыт сирэ бµттµµнэ сайдарыгар суол тэлэр дьыл±аланна. Мэ²элэр Родионнара республикабыт сарсы²²ытын тµстэ´эр кыахтанна±ына, бары да абыраныа этибит диэн тус санаабынан тµмµктµ³хпµн ба±арабын. Уонна то±о эрэ кинини «Справедливай Россияны» эрэ кытта бииргэ к³р³бµн.
Кэпсэттэ Венера ПЕТРОВА (Сайдыына ЧЭГДЭ).
|
|
Category: Выборы |
Views: 1516 |
Added by: uhhan1
|
|
|
| Ааҕыылар |
Баар бары (online): 3 Ыалдьыттар (гостей): 3 Кыттааччылар (пользователей): 0 |
|
