Быыбар
Быыбар,быыбар дэґэллэр
Быста-ойдо сµµрэллэр.
Хандьытааппыт элэккэй,
Этэр-тыллара дэлэгэй;
Миигин тал тута байыаІ,
ТаІаскар баппат буолуоІ,
Бу олоххо дьоллонуоІ,
ТалбатыІ да буорайыаІ.
Миигин тал онон бµтэр,
Кыґал±ан быґаарыллар.
Атыны талан кіріір,
Айаххын атыаІ,ійдіір.
Итигирдик 굴эйэллэр,
Кыра дьону мірійдµµллэр,
Утарыта туруораллар
Бэйэлэрин тустарыгар.
Быыбар- хаарты,ол иґин
Сµµлµк сµµйэр ол биллэр
Тууґу тууска тµґэрэн
Эргитэн син биир кыайар.
Кыайан,биллэн, µіґэ тахсар,
Кыа±ын ылар,байар-тайар,
Мигалкалаах айаннатар,
Дайдар-дайар дабайар,
Онно µіґэ µчµгэй,-
Сылаас олбох, тот олох.
Кыраларга-хара чэй,
Ордор тобох,тµгэх-солох.
Арахсыбыт кэргэнниилэр
Кэриэтэлэр норуот-былаас.
То±о уонна кинилэр
Таллараллар ,талаллар?
Аныгылыы аатыран
Демократиялаах оонньууллар,
Онтулара о±ус буолан
Орулаан туруон билбэттэр.
Кірдіхпµнэ алларалар
Баайыллыбыт харахтара,
Хаґан тугу быґаараллар
Сабыллыбыт айахтара.
ҐөґээІІилэр тібілііхтір,
ЈІдіІнітін да бэттэр,
Мустубуттар іІнііхтір,
Дойду эстэрин кэрэйбэттэр.
Сымыйа сыыппаранан
Тубустубут ,тоттубут,
Гааґынан уонна ньиэбинэн
Онон эрэ олордубут.
Сатамматах салалта
СаІарбыты самнарар,
Эн этэн кір сэттэтэ,
Туттаран туран мэлдьэґэр.
Баай тот уонна дьадаІы
Арда атта, ыраатта,
Алыс топпут атыны
Биллэр эбээт,аахайбата.
Бу тутулбут арбана
Бу тутулга а±алла,
Мантан салгыы аллара
Эстии дириІ далайа.
Манна быыбар сымыйа
Норуот киґитин таґаарбаттар,
Былааска сіпсіспіт сыыйа
ТаІарыахсыт аатырар.
Дьэ, буккуллан олордохпут,
Кыа±ырбыты талыахпыт.
Талан баран µі±µіхпµт
Арай онтон µірµіхпµт.
Оннук сирэй кірбіхпµт,
Кутта±аспыт, истигэммит,
Уонна кэлэн олохпут
Тупсан кэлиэн кэтиибит.
ҐіґээІІилэр олохторо
Тупсубута ыраатта,
Аахсан ылар хамнастара
Киґи мыыммат буолбута.
Кинилэргэ ол да кыра,
Эбиискэтин уораллар.
Ону кірін алларалар
Биллэн турар, µтµктэллэр.
Норуоппун дэнэр буоллаххына
Бу эн быыбарыІ буолбатах.
Быыбар-хаарты оонньуута,
Киґи-хаарты хара±а.
Мунньуллубут санаабын
То±о тэбээн кэбистим.
Бµгµн баран быыбардыыбын,
Дьээбэ±э да кэтэстим.
Куукуна±а былааґы
Бука бары µі±эллэр,
Кірµіхпµт,дьэ,хас бырыґыаны
Быґа тутан биэрэллэр.
Бырыґыан ба±ар кі±µрµі,
Оччо±о олох арыый кінµі,
Эрэл тіліні кµідьµйµі,
Дьэ, кірµллµі,кірµллµі.
Мин да баарбын кµµтµллµі,
Сарсын эмиэ кµн µµнµі,
Сырдык сыккырдаан µірдµі
Ба±ар тµннµгµм ніІµі.
СаІа кµн ,дьэ,µµннэ,э±эрдэ!
Барыллаан аа±ыы кірдірді
Ба±ардар эн аах сэттэтэ,
Дойдуга саІа сµµрээн киирбэтэ.
Кµґэйии-кыґайыы кµµґµнэн
Дьон µксэ тандемы таллылар,
Биир бэйэм эрэлим эґиннэ
Кірµлээн хайдах да буоллуннар.
Оннук да буолуохтаах этэ эбээт.
Холобур,эн кыра тойоІІун,
Ґіґэттэн хамаанда кэтэґээт,
Кимиэхэ куоластааІ диэІ этэй.эн дьоІІун?
Кириэґилэ туґугар
Кµµстээх µлэ оргуйбут,
Биллэн турар тµмµгэр
Былаас норуотун кыайбыт.
Норуот эмиэ тобуктаата,
Мік굴эри сатаабата,
Ґгµс ітті албыннатта,
Быґата норуот кыайтарда.
Ээл-дээл буолбут норуоту
Чэпчэки сиэтэн иґэргэ
Ба±ардар сиэтин кини оту
Иннин-кэннин быґаарыа эрдэ.
Сµіґµ курдук µµрэн а±алан
Таптаабыт хаґаа±а хаайаллар,
Санаа хоту хайыґыннаран
Талбыттарынан дьаґайаллар.
Кыра дьон бу хаґан ійдінір,
Кµрµінµ-хаґааны киэр илгэр,
Хаґан бу тібітµн індітір,
Туох баарын быґаарар иннигэр?
Ол эрэн «Еедро»арыый мілтііті,
Кып-кыра хамсааґын кіґµннэ,
Ааспыт тµірт сыл кірдірді.
Наадалаах бырыґыан індійді.
«чиэґинэй быыбар буолла»-диэн
Улахан тойоммут чоргуйда.
Баартыйата наґаалаабытын
Кыккыраччы мэлдьэстэ.
Ырытан-анааран кірдіххі
Ыччаты ыктылар-тµµрдµлэр.
Тыа дьонун «хатыылаах µтµлµккэ»
Ыыппаттыы ыбылы ыллылар.
Сатахха « аксакаалларбыт»
Хайдах эрэ буолбуттар,
Тумус туттар дьоннорбут
АбылаІІа ылларбыттар.
Бу быґыы барыта санатар
Хомуньуус баартыйа былааґын,
Норуоту кутталга кыпчыйар
Ыстаалын ытарча ыйаа±ын.
Аллаах ат бууталаах ата±а
Айаннаан сир ітін ырааппат,
Јй- санаа утарар былааґа
Сайдыыны-кэскили а±албат.
ОІорон кірдіххі,суол устун
Ат сµµрэр кэнниттэн ыт хаалбат.
Арай ат ата±ын тоґуттун,
Ыт ханна барарын быґаарбат.
Омук Уола
06.12.2011 с.
Туймаада.
|
