Бу сир талбата (меню)
News topics
Политика.Митинги. Пикеты. Партии [900]
Мысли. Думы.Мнения, обсуждения, реплика, предложения [261]
Суд-закон.МВД.Криминал [1279]
Право, закон [323]
Экономика и СЭР [839]
Власть Правительство Ил Тумэн [1207]
Мэрия, районы, муниципалитеты [398]
Мега пректы, планы , схемы ,программы. ВОСТО [215]
Сельское хозяйство,Продовольствие. Охота и рыбалка [553]
Энергетика, связь, строительство.транспорт, дороги [154]
Коррупция [862]
Банк Деньги Кредиты Ипотека Бизнес и торговля. Предпринимательство [291]
Социалка, пенсия, жилье [276]
ЖКХ, строительство [132]
Образование и наука. Школа. Детсад [215]
Люди. Человек. Народ. Общество [221]
АЛРОСА, Алмаз. Золото. Драгмет. [669]
Алмазы Анабара [161]
http://alanab.ykt.ru//
Земля. Недра [240]
Экология. Природа. Стихия.Огонь.Вода [375]
СМИ, Сайты, Форумы. Газеты ТВ [154]
Промышленность [43]
Нефтегаз [284]
Нац. вопрос [284]
Соцпроф, Совет МО, Общ. организации [65]
Дьикти. О невероятном [183]
Выборы [661]
Айыы үөрэҕэ [92]
Хоһооннор [5]
Ырыа-тойук [22]
Ыһыах, олоҥхо [102]
Култуура, итэҕэл, искусство [365]
История, философия [237]
Тюрки [76]
Саха [152]
литература [41]
здоровье [463]
Юмор, сатира, критика [14]
Реклама [7]
Спорт [121]
В мире [86]
Слухи [25]
Эрнст Березкин [88]
Моё дело [109]
Геннадий Федоров [11]
BingHan [4]
Main » 2014 » Олунньу » 21 » іріспµµбµлµкэ бырабыыталыстабата, «Олохтоох бэйэни салайыныы» сокуонугар оло±уран, итиччэ сууманы улууска іріспµµбµлµкэ бµддьµітµттэн кэлиэ
іріспµµбµлµкэ бырабыыталыстабата, «Олохтоох бэйэни салайыныы» сокуонугар оло±уран, итиччэ сууманы улууска іріспµµбµлµкэ бµддьµітµттэн кэлиэ
11:29
Мыла: Эмиэ АЛРОСА

«Алтан Сэргэ» аа±ааччыта «Аахсыйалар атыыларын аттарыы» диэн суруйуубун аахпыт буолла±ына, суруйуум тібітµн ылыныа±а.
Кырдьык, іріспµµбµлµкэбит бµддьµітµн сµрµн µбµлээччи АЛРОСА-бытыгар сыґыаннаах барыта, бµгµн Саха cирин олохтоохторун сіпкі интэриэґиргэтэр – иитэн-аґатан олорор «ыанар ынахпыт» буолла±а.
Бу соторутаа±ыта, тохсунньу ыйга АЛРОСА хампаанньа аахсыйалаахтарын мунньа±а Мииринэй куоракка буолбута. Онно, хампаанньа аахсыйалаахтарын ортолоругар алмаастаах тµбэ 8 улууґун баґылыктара (1-дии %-х аахсыйалаахтар) кыттыыны ылбыттара. Мунньахха 2013 сыл тµмµгµнэн Хампаанньа ылбыт дохуотуттан дибидиэннэри тілііґµнµ кэпсэппиттэр. Быйыл ылыахтаах дибидиэммит – ботуччу Бµлµµ улууґугар 70-чэ мілµйµін тиксэр эбит – ити 1 % аахсыйа±а.
Хомойуох иґин, іріспµµбµлµкэ бырабыыталыстабата, «Олохтоох бэйэни салайыныы» сокуонугар оло±уран, итиччэ сууманы улууска іріспµµбµлµкэ бµддьµітµттэн кэлиэхтээх дотацияттан кі±µрэтэр эбит (урукку сыллар холобурдарынан).

Ґіґэ ахтыллыбыт мунньахха, биґиги, бµлµµлэр, баґылыкпыт Сергей ВИНОКУРОВ маннык балаґыанньаны кытта сібµлэспэтин, 1% аахсыйаны бас билэр улуус олохтоохторо дибидиэни эбии дохуот быґыытынан, улуус сайдыытыгар туґаныахтаахпытын этиммит, уонна 8 улуус баґылыктара куоластарын холбоон, Ил ТµмэІІэ бµддьµітµ оІоруу сокуонугар уларытыылары киллэрэргэ кі±µлээґин этии киллэрэргэ ыІырбыт.

Бу кµннэргэ, Мииринэй улууґунаа±ы оройуон Сэбиэтин дьокутааттара Ил ТµмэІІэ бµддьµіт сокуонун уларытыыга кі±µлµµр барылы алмаастаах тµбэ улуустарыгар «биґиги к³±µлээґиммитин (законодательнай инициатива) ійііІ» диэн ис хоґоонноох суруктары ыыталаатылар.

Биґиги оройуоммут Сэбиэтин дьокутааттара ити, мииринэйдэр оІорбут Барылларын ійµµр санаалаахтарын бэрэссэдээтэл Гаврил КОРЯКИН, биирдиилээн дьокутааттар да иґитиннэрдилэр. Онон, Бµлµµ улууґун олохтоохторо, 1 %-х аахсыйаны бас билээччилэр буоламмыт, бэйэбит сокуоннай бырааппытын – дибидиэни бэйэбит билэрбитинэн, эбии дохуот быґыытынан туґанары туруорсарбытын Ил Тµмэн дьокутааттара да, Бырабыыталыстыба да, сіпкі ійдіін, ійµµллэригэр ыІырабыт. Хара ааныттан, іріспµµбµлµкэ±э алмаастаах тµбэ 8 улуустарыгар АЛРОСА ыытар µлэлэриттэн ийэ айыл±абыт алдьаныытын, дьон-сэргэ доруобуйатын чілµгэр тµґэриигэ диэн 1-дии %-х аахсыйалары тµІэтиэхтэрэ дии – дьэ, ону уопсай іріспµµбµлµкэ бµддьµітµн хааґынатыгар былдьаан ылар хайдах сатаныай – ханнык да киґилии сиэргэ баппат кістµµ. Ама да, барыбытын тэІнии сатаабыт иґин…

Чэ, холобур курдук а±ыннахха, Бµлµµ ГЭ¤-иттэн кэлэр уот, Бµлµµ Кыґыл Сыырыттан тардыллар гаас турбаларынан киин куоракка, улуустарга итийэр абыраллаах кµіх тілін иґин тілібµр Аартика улуустарыгар таґыллар уматык-уот сыаналарыгар чэпчэтии буоларыгар утарбаппыт – ба±ар ити тэІнээґин сіп да буолуо. Оттон, улуус бас билэр аахсыйатын дибидиэнин уопсай хааґахха уган суурайыы – бу былдьаан ылыыга майгылыыр, хайдах да ійдімміт!

Олунньу 11-тэн 13-н киллэрэн туран, улууспутугар Бырабыыталыстыба отчуоттуур білі±і кэлиэхтээх, нэґилиэнньэни кытта кірсµґµµлэргэ дибидиэн туґунан да ыйытар буолуохтаахтар – истиэхпит ээ, былаастаах дьоммут хайдах мµлµрµтэн быґаараллар эбит.

Дибидиэммитин былдьыылларыттан сэдиптээн инньэ 20-чэ сыллаа±ыта били, аатырбыт Гайдар — Чубайс  тµІэппит ваучердарын (2 «Волга» массыына сыаналаах) дииллэрэ оччотоо±у Јріспµµбµлµкэбит µрдµкµ салалтата «ійдііхтµк» сµбэлээн «Саха-инвест» хампаанньа аахсыйаларыгар атастаґыннарбыттара. Ити хампаанньа муІур тойонунан Александр ФЕДОРОВ диэн этэ дуу, ханнык эрэ «Сааска Бааучар» анаммыта. Ол киґибит дибидиэн тілµіхтээ±эр бэйэтэ «сыттыын» сµттэ. 2-3 сыллаа±ыта табаарыґым даачатыгар бара сырыттахппына, эмиэ «Саша-Ваучер» туттубут «дыбарыаґын» кірдірбµттэрэ – ій-біті хамнастаах киґи быґыылаа±а. Маннык, «мµіттээх эрэннэриилэринэн» дьон ійµн-санаатын сµµйэр бас билиини сымна±астык «былдьаан» ылар дьоІІо суут-сокуон сымна±аґа сµрдээх. ҐіґээІІи салалта «олох тірдµттэн тібітµгэр диэри» хоруупсуйа±а хара±аланан сылдьара, албын-кілдьµн дьоннору куомуннаґарын кіннірµ дьоннор кірібµт-билэбит эрээри  хайыыр да кыахпыт суох – суут-сокуон, былаас-паартыйа, муІур ыраахтаа±ылар, бука бары биир ситим, биир чиккэйбит бэртикээл-систиэмэ дьонноро. Хайдах да диэ, бука барыта бэлиитикэ±э, паартыйаларга, быыбардарга а±ала турар. Оннук. Чэ, аны, кµннээ±и кыґал±алары, µп-харчы, бас-билии туґунан кэпсэтиибиттэн арыый тэйэн, ірі охсон, омукпут дьыл±атын ыатара тµґµіххэ.

«Кыым» хаґыат кылаабынай эрэдээктэрэ Уйбаан ХАБЫРЫЫЛЛАЙАП 1986 сыллаахха СГУ 5-с куурсун устудьуона сылдьан ССКП КК генеральнай сэкиритээрэ Горбачевка Саха сирин автономиятыгар «союзнай республика статуґун биэрии» туруорсан суруйбут Владислав Доллоновы кірсін кэпсэппит «Олох сайдар, уларыйар – саха да хаалбат» диэн бэртээхэй матырыйаала бэчээттэммит. Владислав Иванович «Полярная звезда» сурунаал кылаабынай (тутаах) эрэдээктэрэ, СЈ суруйааччыларын Союґун солбуйааччы бэрэссэдээтэлэ саха интэлигиэнсийэтин биир ча±ылхай бэрэстэбиитэлэ киґи. Норуотун дьыл±атыгар дьиІнээхтик ыалдьара кістір.

Холобур, тыа дьоно кµннээ±и ыарахаттарга µтµрµйтэрэн, уопсастыбаннай оло±у іріспµµбµлµкэбит сайдар кэскилин, аан дойдуга туох быґыы-майгы буола турарын соччо билэ сатаабат, кыра±а кыґаллыбат ій-санаа бµрµµкээн эрэрин бэлиэтээбит. Холобур, быыбардарга ити хартыына ырылхайдык кістірµн эппит. БµгµІІµ тыа киґитэ миитин-майдаан «туґата кыра» дии саныырын — ити баар хартыына, ону былаастаах дьоммут соІнуулларын Доллооноп то±о эрэ ахтыбатах.

Урбанизация туґунан кірµµлэрин µксµн кытары сібµлэґиэххэ сіп эрээри, кини ахтан ааґар ыччат Парламена, Бырабыыталыстыбата, «Саха-Селигер» уо.д.а. судаарыстыба сулууспатыгар эрэ ыччаппытын тардыы буолбакка, іссі «ЕР», «Молодая Гвардиятын» курдук, кинилэртэн туспа санаалаа±ы «³стііх» оІоро сатыырга µірэтэллэр эбээт. Онно, биґиги о±олорбут, ыччаттарбыт кытталларын уруйдаан атаарабыт – бу, улахан бэлиитикэ амырыын, куґа±ан кістµµтэ. Саха сирин ірібілµµссµйэ иннинээ±и чинчийээччи сахаларга «Казаахтартан – кыргыыстартан сайдыылара ордук» диэн сыаналааґына, биллэн турар, Ийэ айыл±абыт µтµітэ: тыйыс тымныыбыт, тула хайаларынан тігµрµтµллэ сытарбыт, суол-иис суо±а хаайан, кэлин омуктар олус буулаабакка, бµімнµк олороммут тірµт дьарыктарбытын, тылбытын-іспµтµн, олоІхобутун, оґуохайбытын – баччааІІа диэри илдьэ кэллэхпит. Урбанизация, глобализация µйэлэригэр тылбытын-іспµтµн, тірµт µгµс дьарыкпытын (сµіґµ-сылгы) иитиитин сµтэрдибит да, саха омук быґыытынан огдолуйар, сµтэр-симэлийэр куттала олус улахан.

Тіґі да сааспынан кырдьа±ас буолларбын, мин эмиэ Владислав Доллооноп курдук саха дьоно сомо±о толкуйдаах интелигиэнсийэлээхпитигэр итэ±эйэ саныыбын уонна, ити сайдыылаах ійдііх дьоммут омукпут дьыл±атын быыґыыр-абырыыр суоллары тобулуохтарыгар эрэнэбин. Ґс о±ом, алта сиэним кэскиллэрин туґугар, мин да татым кыахпынан ити дьоммутугар кімі-ньыма, сµбэ-ама буола сылдьар ба±алаахпын.

Оттон билиІІитэ… БилиІІитэ киґи хомойоро, санаата тµґэр кістµµлэрэ хара баґаам – ити хараІа кµлµктэри, тµктэри кістµµлэри, олох мікµтµн барытын утары, бука бары кµннэтэ сыралаґарбыт эрэйиллэр. Оннук да буолуохтаах: Олох барахсан бµппэт міккµір, µрµІ-хара алтыґыылара буолла±а

Олоробун – ол аата охсуґабын:

Олох олуур тыалыныын,

Ол-бу оґоллуун-оґоллуун,

Ордуос, іґіс санаалыын.

Охсуґабын бэйэбэр сылдьар,

Очурдарбын кытары;

Охсуґабын іґµµ кірсір,

Јстііхтірбµн кытары.

Охсуґабын – ол аата олоробун,

Олох – бµппэт охсуґуу…

Дьоллоох олох, эйэ иґин,

Ытык иэспит – охсуґуу.

Ытыктабыллаах «АС» аа±ааччыта! БµгµІІµ суруйуубун аахсыйа дибидиэнини былдьатыыттан са±алаан баран, аны, эдэр сылдьар суруйбут хоґооммунан тµмµктээбиппит сµіргµлµµ санаама: µйэ аІаарын кэриІэ кэм анараа іттµгэр суруллубут тыллар, бµгµІІµ санааларбар ханыылыы курдуктар. Кими эрэ, тугу эрэ кытта охсуґуоІ иннинэ «туох-ханнык, бэйэ±ин кірµн, бодо±ун тардын» диэри, хоґоонунан ытаґалаатым. Кырдьык эрэ сыдьаайдын, албын-кілдьµн кµлµк буолан симэлийдин. Сиэрдээх быґыы кыайа туруохтун. Дом!

Макар МЫЛА, Бµлµµ куората.

 http://yktnews.ru/%D0%BC%D1%8B%D0%BB%D0%B0-%D1%8D%D0%BC%D0%B8%D1%8D-%D0%B0%D0%BB%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%B0-2/
Category: АЛРОСА, Алмаз. Золото. Драгмет. | Views: 1449 | Added by: uhhan1
Total comments: 0
Only registered users can add comments.
[ Registration | Login ]
Сонуннар күннэринэн
«  Олунньу 2014  »
БнОпСэЧпБтСбБс
     12
3456789
10111213141516
17181920212223
2425262728
Көрдөө (поиск)
Атын сирдэр
Ааҕыылар

Баар бары (online): 1
Ыалдьыттар (гостей): 1
Кыттааччылар (пользователей): 0
Copyright Uhhan © 2024