| News topics |
|
Политика.Митинги. Пикеты. Партии
[900]
|
|
Мысли. Думы.Мнения, обсуждения, реплика, предложения
[263]
|
|
Суд-закон.МВД.Криминал
[1280]
|
|
Право, закон
[323]
|
|
Экономика и СЭР
[839]
|
|
Власть Правительство Ил Тумэн
[1207]
|
|
Мэрия, районы, муниципалитеты
[400]
|
|
Мега пректы, планы , схемы ,программы. ВОСТО
[215]
|
|
Сельское хозяйство,Продовольствие. Охота и рыбалка
[555]
|
|
Энергетика, связь, строительство.транспорт, дороги
[155]
|
|
Коррупция
[862]
|
|
Банк Деньги Кредиты Ипотека Бизнес и торговля. Предпринимательство
[291]
|
|
Социалка, пенсия, жилье
[277]
|
|
ЖКХ, строительство
[132]
|
|
Образование и наука. Школа. Детсад
[215]
|
|
Люди. Человек. Народ. Общество
[224]
|
|
АЛРОСА, Алмаз. Золото. Драгмет.
[670]
|
|
Алмазы Анабара
[161]
http://alanab.ykt.ru//
|
|
Земля. Недра
[240]
|
|
Экология. Природа. Стихия.Огонь.Вода
[377]
|
|
СМИ, Сайты, Форумы. Газеты ТВ
[158]
|
|
Промышленность
[43]
|
|
Нефтегаз
[284]
|
|
Нац. вопрос
[284]
|
|
Соцпроф, Совет МО, Общ. организации
[65]
|
|
Дьикти. О невероятном
[183]
|
|
Выборы
[661]
|
|
Айыы үөрэҕэ
[93]
|
|
Хоһооннор
[5]
|
|
Ырыа-тойук
[23]
|
|
Ыһыах, олоҥхо
[102]
|
|
Култуура, итэҕэл, искусство
[365]
|
|
История, философия
[239]
|
|
Тюрки
[76]
|
|
Саха
[153]
|
|
литература
[42]
|
|
здоровье
[465]
|
|
Юмор, сатира, критика
[14]
|
|
Реклама
[7]
|
|
Спорт
[123]
|
|
В мире
[86]
|
|
Слухи
[25]
|
|
Эрнст Березкин
[88]
|
|
Моё дело
[109]
|
|
Геннадий Федоров
[11]
|
|
BingHan
[4]
|
|
|
Main » 2014 » Олунньу » 21 » іріспµµбµлµкэ бырабыыталыстабата, «Олохтоох бэйэни салайыныы» сокуонугар оло±уран, итиччэ сууманы улууска іріспµµбµлµкэ бµддьµітµттэн кэлиэ
іріспµµбµлµкэ бырабыыталыстабата, «Олохтоох бэйэни салайыныы» сокуонугар оло±уран, итиччэ сууманы улууска іріспµµбµлµкэ бµддьµітµттэн кэлиэ | 11:29 |
Мыла: Эмиэ АЛРОСА
«Алтан Сэргэ» аа±ааччыта «Аахсыйалар атыыларын аттарыы» диэн суруйуубун аахпыт буолла±ына, суруйуум тібітµн ылыныа±а.
Кырдьык, іріспµµбµлµкэбит бµддьµітµн сµрµн µбµлээччи АЛРОСА-бытыгар сыґыаннаах барыта, бµгµн Саха cирин олохтоохторун сіпкі интэриэґиргэтэр – иитэн-аґатан олорор «ыанар ынахпыт» буолла±а.
Бу соторутаа±ыта, тохсунньу ыйга АЛРОСА хампаанньа аахсыйалаахтарын мунньа±а Мииринэй куоракка буолбута. Онно, хампаанньа аахсыйалаахтарын ортолоругар алмаастаах тµбэ 8 улууґун баґылыктара (1-дии %-х аахсыйалаахтар) кыттыыны ылбыттара. Мунньахха 2013 сыл тµмµгµнэн Хампаанньа ылбыт дохуотуттан дибидиэннэри тілііґµнµ кэпсэппиттэр. Быйыл ылыахтаах дибидиэммит – ботуччу Бµлµµ улууґугар 70-чэ мілµйµін тиксэр эбит – ити 1 % аахсыйа±а.
Хомойуох иґин, іріспµµбµлµкэ бырабыыталыстабата, «Олохтоох бэйэни салайыныы» сокуонугар оло±уран, итиччэ сууманы улууска іріспµµбµлµкэ бµддьµітµттэн кэлиэхтээх дотацияттан кі±µрэтэр эбит (урукку сыллар холобурдарынан).
Ґіґэ ахтыллыбыт мунньахха, биґиги, бµлµµлэр, баґылыкпыт Сергей ВИНОКУРОВ маннык балаґыанньаны кытта сібµлэспэтин, 1% аахсыйаны бас билэр улуус олохтоохторо дибидиэни эбии дохуот быґыытынан, улуус сайдыытыгар туґаныахтаахпытын этиммит, уонна 8 улуус баґылыктара куоластарын холбоон, Ил ТµмэІІэ бµддьµітµ оІоруу сокуонугар уларытыылары киллэрэргэ кі±µлээґин этии киллэрэргэ ыІырбыт.
Бу кµннэргэ, Мииринэй улууґунаа±ы оройуон Сэбиэтин дьокутааттара Ил ТµмэІІэ бµддьµіт сокуонун уларытыыга кі±µлµµр барылы алмаастаах тµбэ улуустарыгар «биґиги к³±µлээґиммитин (законодательнай инициатива) ійііІ» диэн ис хоґоонноох суруктары ыыталаатылар.
Биґиги оройуоммут Сэбиэтин дьокутааттара ити, мииринэйдэр оІорбут Барылларын ійµµр санаалаахтарын бэрэссэдээтэл Гаврил КОРЯКИН, биирдиилээн дьокутааттар да иґитиннэрдилэр. Онон, Бµлµµ улууґун олохтоохторо, 1 %-х аахсыйаны бас билээччилэр буоламмыт, бэйэбит сокуоннай бырааппытын – дибидиэни бэйэбит билэрбитинэн, эбии дохуот быґыытынан туґанары туруорсарбытын Ил Тµмэн дьокутааттара да, Бырабыыталыстыба да, сіпкі ійдіін, ійµµллэригэр ыІырабыт. Хара ааныттан, іріспµµбµлµкэ±э алмаастаах тµбэ 8 улуустарыгар АЛРОСА ыытар µлэлэриттэн ийэ айыл±абыт алдьаныытын, дьон-сэргэ доруобуйатын чілµгэр тµґэриигэ диэн 1-дии %-х аахсыйалары тµІэтиэхтэрэ дии – дьэ, ону уопсай іріспµµбµлµкэ бµддьµітµн хааґынатыгар былдьаан ылар хайдах сатаныай – ханнык да киґилии сиэргэ баппат кістµµ. Ама да, барыбытын тэІнии сатаабыт иґин…
Чэ, холобур курдук а±ыннахха, Бµлµµ ГЭ¤-иттэн кэлэр уот, Бµлµµ Кыґыл Сыырыттан тардыллар гаас турбаларынан киин куоракка, улуустарга итийэр абыраллаах кµіх тілін иґин тілібµр Аартика улуустарыгар таґыллар уматык-уот сыаналарыгар чэпчэтии буоларыгар утарбаппыт – ба±ар ити тэІнээґин сіп да буолуо. Оттон, улуус бас билэр аахсыйатын дибидиэнин уопсай хааґахха уган суурайыы – бу былдьаан ылыыга майгылыыр, хайдах да ійдімміт!
Олунньу 11-тэн 13-н киллэрэн туран, улууспутугар Бырабыыталыстыба отчуоттуур білі±і кэлиэхтээх, нэґилиэнньэни кытта кірсµґµµлэргэ дибидиэн туґунан да ыйытар буолуохтаахтар – истиэхпит ээ, былаастаах дьоммут хайдах мµлµрµтэн быґаараллар эбит.
Дибидиэммитин былдьыылларыттан сэдиптээн инньэ 20-чэ сыллаа±ыта били, аатырбыт Гайдар — Чубайс тµІэппит ваучердарын (2 «Волга» массыына сыаналаах) дииллэрэ оччотоо±у Јріспµµбµлµкэбит µрдµкµ салалтата «ійдііхтµк» сµбэлээн «Саха-инвест» хампаанньа аахсыйаларыгар атастаґыннарбыттара. Ити хампаанньа муІур тойонунан Александр ФЕДОРОВ диэн этэ дуу, ханнык эрэ «Сааска Бааучар» анаммыта. Ол киґибит дибидиэн тілµіхтээ±эр бэйэтэ «сыттыын» сµттэ. 2-3 сыллаа±ыта табаарыґым даачатыгар бара сырыттахппына, эмиэ «Саша-Ваучер» туттубут «дыбарыаґын» кірдірбµттэрэ – ій-біті хамнастаах киґи быґыылаа±а. Маннык, «мµіттээх эрэннэриилэринэн» дьон ійµн-санаатын сµµйэр бас билиини сымна±астык «былдьаан» ылар дьоІІо суут-сокуон сымна±аґа сµрдээх. ҐіґээІІи салалта «олох тірдµттэн тібітµгэр диэри» хоруупсуйа±а хара±аланан сылдьара, албын-кілдьµн дьоннору куомуннаґарын кіннірµ дьоннор кірібµт-билэбит эрээри хайыыр да кыахпыт суох – суут-сокуон, былаас-паартыйа, муІур ыраахтаа±ылар, бука бары биир ситим, биир чиккэйбит бэртикээл-систиэмэ дьонноро. Хайдах да диэ, бука барыта бэлиитикэ±э, паартыйаларга, быыбардарга а±ала турар. Оннук. Чэ, аны, кµннээ±и кыґал±алары, µп-харчы, бас-билии туґунан кэпсэтиибиттэн арыый тэйэн, ірі охсон, омукпут дьыл±атын ыатара тµґµіххэ.
«Кыым» хаґыат кылаабынай эрэдээктэрэ Уйбаан ХАБЫРЫЫЛЛАЙАП 1986 сыллаахха СГУ 5-с куурсун устудьуона сылдьан ССКП КК генеральнай сэкиритээрэ Горбачевка Саха сирин автономиятыгар «союзнай республика статуґун биэрии» туруорсан суруйбут Владислав Доллоновы кірсін кэпсэппит «Олох сайдар, уларыйар – саха да хаалбат» диэн бэртээхэй матырыйаала бэчээттэммит. Владислав Иванович «Полярная звезда» сурунаал кылаабынай (тутаах) эрэдээктэрэ, СЈ суруйааччыларын Союґун солбуйааччы бэрэссэдээтэлэ саха интэлигиэнсийэтин биир ча±ылхай бэрэстэбиитэлэ киґи. Норуотун дьыл±атыгар дьиІнээхтик ыалдьара кістір.
Холобур, тыа дьоно кµннээ±и ыарахаттарга µтµрµйтэрэн, уопсастыбаннай оло±у іріспµµбµлµкэбит сайдар кэскилин, аан дойдуга туох быґыы-майгы буола турарын соччо билэ сатаабат, кыра±а кыґаллыбат ій-санаа бµрµµкээн эрэрин бэлиэтээбит. Холобур, быыбардарга ити хартыына ырылхайдык кістірµн эппит. БµгµІІµ тыа киґитэ миитин-майдаан «туґата кыра» дии саныырын — ити баар хартыына, ону былаастаах дьоммут соІнуулларын Доллооноп то±о эрэ ахтыбатах.
Урбанизация туґунан кірµµлэрин µксµн кытары сібµлэґиэххэ сіп эрээри, кини ахтан ааґар ыччат Парламена, Бырабыыталыстыбата, «Саха-Селигер» уо.д.а. судаарыстыба сулууспатыгар эрэ ыччаппытын тардыы буолбакка, іссі «ЕР», «Молодая Гвардиятын» курдук, кинилэртэн туспа санаалаа±ы «³стііх» оІоро сатыырга µірэтэллэр эбээт. Онно, биґиги о±олорбут, ыччаттарбыт кытталларын уруйдаан атаарабыт – бу, улахан бэлиитикэ амырыын, куґа±ан кістµµтэ. Саха сирин ірібілµµссµйэ иннинээ±и чинчийээччи сахаларга «Казаахтартан – кыргыыстартан сайдыылара ордук» диэн сыаналааґына, биллэн турар, Ийэ айыл±абыт µтµітэ: тыйыс тымныыбыт, тула хайаларынан тігµрµтµллэ сытарбыт, суол-иис суо±а хаайан, кэлин омуктар олус буулаабакка, бµімнµк олороммут тірµт дьарыктарбытын, тылбытын-іспµтµн, олоІхобутун, оґуохайбытын – баччааІІа диэри илдьэ кэллэхпит. Урбанизация, глобализация µйэлэригэр тылбытын-іспµтµн, тірµт µгµс дьарыкпытын (сµіґµ-сылгы) иитиитин сµтэрдибит да, саха омук быґыытынан огдолуйар, сµтэр-симэлийэр куттала олус улахан.
Тіґі да сааспынан кырдьа±ас буолларбын, мин эмиэ Владислав Доллооноп курдук саха дьоно сомо±о толкуйдаах интелигиэнсийэлээхпитигэр итэ±эйэ саныыбын уонна, ити сайдыылаах ійдііх дьоммут омукпут дьыл±атын быыґыыр-абырыыр суоллары тобулуохтарыгар эрэнэбин. Ґс о±ом, алта сиэним кэскиллэрин туґугар, мин да татым кыахпынан ити дьоммутугар кімі-ньыма, сµбэ-ама буола сылдьар ба±алаахпын.
Оттон билиІІитэ… БилиІІитэ киґи хомойоро, санаата тµґэр кістµµлэрэ хара баґаам – ити хараІа кµлµктэри, тµктэри кістµµлэри, олох мікµтµн барытын утары, бука бары кµннэтэ сыралаґарбыт эрэйиллэр. Оннук да буолуохтаах: Олох барахсан бµппэт міккµір, µрµІ-хара алтыґыылара буолла±а
Олоробун – ол аата охсуґабын:
Олох олуур тыалыныын,
Ол-бу оґоллуун-оґоллуун,
Ордуос, іґіс санаалыын.
Охсуґабын бэйэбэр сылдьар,
Очурдарбын кытары;
Охсуґабын іґµµ кірсір,
Јстііхтірбµн кытары.
Охсуґабын – ол аата олоробун,
Олох – бµппэт охсуґуу…
Дьоллоох олох, эйэ иґин,
Ытык иэспит – охсуґуу.
Ытыктабыллаах «АС» аа±ааччыта! БµгµІІµ суруйуубун аахсыйа дибидиэнини былдьатыыттан са±алаан баран, аны, эдэр сылдьар суруйбут хоґооммунан тµмµктээбиппит сµіргµлµµ санаама: µйэ аІаарын кэриІэ кэм анараа іттµгэр суруллубут тыллар, бµгµІІµ санааларбар ханыылыы курдуктар. Кими эрэ, тугу эрэ кытта охсуґуоІ иннинэ «туох-ханнык, бэйэ±ин кірµн, бодо±ун тардын» диэри, хоґоонунан ытаґалаатым. Кырдьык эрэ сыдьаайдын, албын-кілдьµн кµлµк буолан симэлийдин. Сиэрдээх быґыы кыайа туруохтун. Дом!
Макар МЫЛА, Бµлµµ куората.
http://yktnews.ru/%D0%BC%D1%8B%D0%BB%D0%B0-%D1%8D%D0%BC%D0%B8%D1%8D-%D0%B0%D0%BB%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%B0-2/
|
|
Category: АЛРОСА, Алмаз. Золото. Драгмет. |
Views: 1508 |
Added by: uhhan1
|
|
|
| Ааҕыылар |
Баар бары (online): 36 Ыалдьыттар (гостей): 36 Кыттааччылар (пользователей): 0 |
|
