Вот что пишет работающая в настоящее время в США якутский генетик Zoya Ivanovna Ivanova Зоя Ивановна Иванова в свете последних исследований, проведенных генетиками в Китае:
В вотсапе меня не перестают спрашивать о происхождении народа Саха. Сегодня поставили под сомнение его тюркские корни. Пришлось составить следующий ответ:

Мой анализ генетических данных народа Саха показал, что у нас есть три основных слоя предков. По самому первому из них, народ Саха является древним реликтом, - предковым для всей северной Евразии и Америки.
А вот, по двум последним слоям предков , народ Саха, несомненно, тюркский и более того, прото-тюркский. 

Генетическими исследованиям ... Салгыыта (далее) »

 Сыл бүтэһик ыйын сахалар Билгэ Хаан ыйа диэн ааттыыллар. Ахсынньы 21 күнэ саамай кылгас, күн кыһыҥҥы туруута буолар.  Сырдык кэм уһуна — 6-7 чаас.

 Ахсынньы бүтэй кэм. Айылҕа бүтүннүү утуйар. Сулустар сипсиһэр кэмнэрэ. Оннук кэмҥэ киһи билгэтэ күүһүрэр. Ол иһин былыргы сахалар балаҕаҥҥа хаайтаран олорон, олоҥхону, остуоруйаны истэллэрэ, таабырыннаһаллара, чабырҕахтаһаллара. Киһи өйө-санаата сытыырхайар, куйаар урсунунан, халлаан хаттыгаһынан айанныыр. Ый саҥатын эргин аам-даам туманнаах тымныы түһэр. Бу тымныы тохсунньуга диэри салҕанан барар. Ый ортотун диэки кыратык салгын хамсаан ылар. Ону Дьыл оҕуһун тыына дииллэр. Бу кэмҥэ сылаастык таҥна сылдьыахха наада. Ахсынньы сөҥүүтэ суох буолл ... Салгыыта (далее) »

                                                                                                 Саха майгыта Убарыскай ахтыытыгар

Сиэркилэ                        ... Салгыыта (далее) »

Олоҥхо саха норуотун тылынан айымньыларыттан
кээмэйинэн, толоруутун уратытынан, сюжетын баайынан,
поэтическай кырааскатынан, баай ис хоһоонунан хайа да
фольклор жанрынааҕар ордуктара, суолталаахтара. Ол да иһин
аан дойдуга ЮНЕСКО быһаарыытынан, биһиги олоҥхобут
норуот тылынан култууратын кылаан чыпчаалынан
билиниллибитэ. Бу биһиги устар ууну сомоҕолуур уус
тыллаахтарбыт, кырыымпалыы кылыгырас кылыһахтаахтарбыт,
сүргэни көтөҕөр, санааны күүрдэр, нохтолоох тойон сүрэҕи
долгутар талба талааннарын, өркөн өйдөрүн, айар имэҥнэрин
билинии чаҕылхай туоһута буолар. Ол да иһин олоҥхолооһун
тыыннаах үгэстэрин эдэ ... Салгыыта (далее) »

2) почему в России до сих пор нет единой централизованной шаманской организации, официально зарегистрированной Минюстом РФ.

1) Что такое шаманизм? 
 *Шаманизм* — это древнейшая духовная практика, основанная на вере в существование духовных миров и получении к ним доступа через особое состояние сознания. 
Его ключевые элементы: 
 
* *Шаман* — посредник между людьми и духами; 
* *Трансовые состояния* для путешествия в «верхние» и «нижние» ... Салгыыта (далее) »

"Ельцин, Путин саҕана үлэлээбитим буоллар мин даҕаны уоруйах буолуом этэ. Ол саҕана республика дуоһунастаахтара бары кэриэтэ уораллара,  уопсай дьыалаҕа уорбат буоллаххына үлэҕиттэн үүрэллэр буоллаҕа. Бииргэ үлэлээбиттэрим бары байан-тайан хаалбыттара....
      Николаев МЕ илин кэлин түһэр дьону сөбүлүүрэ, түмэрэ, үлэлэтэрэ. Туспа эбэтэр бэйэ сан ... Салгыыта (далее) »

Петр Корякин
Адам уол, Арҕаа-Хаҥалас Нөмүгүтүттэн төрүттээх Баһылай Никонович Скрябин уонна кини ойоҕо Өлөксөөндөрө Игнатьевна диэн Дьокуускай куорат баай атыыһыт сахатын дьиэ-кэргэнигэр, 1896 сыл ыам ыйын 30-с, ол, эбэтэр, бы ... Салгыыта (далее) »

"Айыы үлэһиттэрин баһылыктара эмиэ сокуонньуттардыын Кинини күлүү-элэк оҥостон: Атыттары быыһыыра, оттон Бэйэтин быыһанар кыаҕа суох! – дэһэллэрэ. – Христос, Израиль Ыраахтааҕыта, биһиги көрөн турдахпытына, сибилигин кириэстэн түстүн, дьэ оччоҕо итэҕэйиэхпит".

В переводе Библии на якутский язык допущена ошибка. Фарисеи переведены как работники Айыы. Айыы – это имя Верховного Бога в традиционной якутской религии, и называть ... Салгыыта (далее) »

http://uhhan.ru/publ/71-1-0-343 Самадьы - былыр Сах үйэтэ бүтэрэ Саханы үрдүнэн барбыт. Хоро таҥара халлааҥҥа Сэт таҥараны охсуһан хоппут. Онтон уларыйыы буолбут. Хоту эҥээргэ улахан өлүү буолбут. Саха эстэ сыспыт. Кыыл-сүөл бөҕө өлбүт сүппүт. Аһыылаах эрэ тыыннаах хаалбыт.
Ону таҥара оһорор сыалтан Сахаҕа хоролору самаабыт. Ол аата: холбообут. Онон тыын салҕаабыт. Саха эстиитэ күн сиригэр олох суох буолуутун оҥорор. Саха саманан салҕаннаҕына эрэ тыыннаах олох сиргэ баар.
Ол туһуттан, хоро кыыллары дьоннуун-сэргэлиин Улуу Саамай оҥорон хоту ... Салгыыта (далее) »

Корякин П.И.
Переход от атеизма и идеологии научного коммунизма к родноверию  происходил при активном участии представителей национальной интеллигенции. В постсоветское время восстановление якутской Белой Веры – Айыы итэгэлэ в родноверческой вариации Айыы Үөрэҕэ (Учения Айыы) – связано в основном с именем Афанасьева Л.А.-Тэрис, считающегося Төлкө – одним из пророков веры, имеющего способность родиться заново в нашем бренном мире. Это направление сейчас представляет местная религиозная организация г. Якутск ... Салгыыта (далее) »

Корякин П.И.
Изучение культовых и ритуальных действий Учения Айыы дает возможность максимально полного выявления священного и его видов. Как пишет В.Г. Крысько, функция культа и ритуала заключается в том, что: «они регламентируют взаимоотношения людей со священным ...ритуал, «разыгрывает» тему священного, эксплицирует его, указывает операционные знаки его формирования, нахождения его признаков, опознания ...не учитывая психологического воздействия ритуала, культа в целом, и, в частности, их эстетических компонентов, нельзя понять важные мотивы участия индивидов в жизни религиозных общин».
Для понимания культово-обрядовой стороны Учения Айыы, необходимо определиться с некоторыми относ ... Салгыыта (далее) »

Дабыл «В действительности мир организуется не столько на Истине,
сколько на лжи, признанной социально полезной».
Н.А. Бердяев

Историяны ханнык эрэ баһыйар догмаҕа биитэр моральнай идеалга хаайан сыаналааһын баһыйар. Итиниэхэ буолан ааспыт дьиҥ чахчыны биллиммэт буолуу эбэтэр түһэрэн намтата сатааһын мэлдьи кэриэтэ күүстээх.  Бүгүҥҥү эмньик историябыт, чараас алаадьы тэҥэ историографиябыт маныаха чаҕылхай туоһу буолар. Бэйэ кэминээҕи геополитика, идеология  ирдэбилигэр сөп түбэһэ, ол олугар олорсо сатыыртан обьективнай чахчыны субьективнайдык быһаарыы бэрт үгүс. Холобурун эттэххэ, сэбиэскэй кэмҥэ Сибиир историографиятын тула сытыы мөккүөрү мүлүрүтүүгэ история прогрессивнай өттүн ордук ... Салгыыта (далее) »

[13:26, 12.11.2025] Таҥ Бүө: -Талмуд итэҕэл туһунан кэпсиир кинигэ. Тора итэҕэл туһунан сүрүн өйдөбүлү биэрэр. 
-Иудаизм мистиическэй өтто каббала днэр. 
-Моше Синай хайатыгар тахсан таҥараттан 10 тылы ылар. Ити кэми таҥараны кытта дуогабардаһыы дииллэр. Ити кэмтэн еврейдэр бэйэлэрин таҥара талбыт дьонунан билинэллэр. 
-Тора 313 тыллаах. Олортон 248 олоххо хайдах туттар туһунан, 248 бобуулар. Ити тыллары туһаналлар. 295.
-Үтүө  суол цадик дэнэр. Аан дойду 36 цадикка туттарыллан турар. 
-Дьэбириэй Эргэ Кэс тылга олоҕурар. Ол үксэ Танахха суруллан турар.

Библия—биһиги ээрэбит иннинэ 13 үҋэттэн биһиги ээрэбит 2 үйэтиг ... Салгыыта (далее) »

Дело не только в том, что «Слово» было написано очень давно и язык с тех пор поменялся до неузнаваемости. 

Дело в том, что: а) оно было написано вообще без пробелов между словами, как тогда было принято; б) оригинал до нас не дошел, а дошел только «испорченный телефон», потому что самая древняя запись памятника, имеющаяся у нас на руках, - это копия XVIII века с копии XVI века. И оба копииста наляпали в своих списках такое количество ошибок, что теперь «Слово» содержит больше темных мест, чем самый заумный каббалистический трактат. 

... Салгыыта (далее) »

Урут радиоуглероднай анаалыс киэҥник туттулла илигинэ, археологтар көмүү даататын бэйэлэрэ саба быраҕан этэллэрэ. Холобур, археолог Иван Константинов “Материальная культура якутов XVIII века” үлэтигэр көмүүлэргэ сукуна таҥас, оҕуруо баар буолла да, барытын XVIII үйэ кэннинээҕи диирэ. Нуучча кэлбитин кэннэ сукуна, оҕуруо баар буолбута диэн өйдөбүлтэн. Билигин радиоуглеводороднай анаалыс түмүгэ көрдөрдө – оҕуруо, сукуна XIII -XVI үйэлэрдээҕи көмүүлэргэ эмиэ баар. Аны сукунабыт араастаһар – кытай уонна английскай сукуна диэҥҥэ. Оҕуруобут букатын даҕаны кытайы ааһан венецианскай өстүөкүлэттэн кытары оҥоһуллубут буолан таҕыста.
  & ... Салгыыта (далее) »

Корякин П.И.
В первые годы советской власти вопрос о границах Якутской области вставал довольно часто. Так, в ноябре 1920 г. на заседании Политбюро ЦК партии наряду с другими обсуждался вопрос о дальневосточных делах, в частности, о границе Якутской области. В том же году Омским Сибревкомом было принято решение о превращении Якутской области в район Иркутской губернии, но с предоставлением ей губернской самостоятельности. Это решение было встречено непониманием со стороны представителей властей Иркутской гу ... Салгыыта (далее) »

Тэрис хомуйан оҥорбут "Барҕа алгыстара" туттарга дөбөҥ буоллун диэн биир билэҕэ (файлга) угуллубуттара уурулунна

https://e.nlrs.ru/open/77509

Алампа эр луҥха олох диэн бэйэ ирээтин ылан кыанан олорууну ааттыыр.
Саха үөрэҕи батыһыахтаах, диэн өй-санаа тарҕанар. Итини утары «Кут-сүр» кыһа эр луҥха олох диэни тарҕатар. Бүгүҥҥү үлэһит киһи уобараһын тарҕатыллар. Бу түөрүйэ ирээти ылыы диэҥҥэ тирэнэр.
 Дьол – киһи инникитин олорор кыаҕа.

Дьол – киһи үчүгэйи оҥорбута бэйэтигэр үтүө бэлэх буолан кэлиитэ. Айыы суолун тутуһар киһи дьолго тиксэр.

Дьолуо – киһиэхэ эмискэ тиксибит үтүө бэлэх. Айыылар бары киһиэхэ дьолуону биэриэхтэрин сөп. Ол гынан баран Байанайдаах киһи дьолуоҕа элбэхтик тиксэр.

Өркөн – киһи сүүһүгэр дьоло көстүүтэ, үөрбүт-көппүт дьүһүн буолан б ... Салгыыта (далее) »

Һук, һук, һук!
Дьолуону тосхойооччу,
Өлгөмү биэрээччи,
Хара тыа хаһаайына,
Тумул тыа тойоно,
Кыһыл саһыл кымньыылаах,
Ой буур оонньуулаах,
Көй боллох сэксэ олохтоох,
Сөҥ сөгөлөөн тусаһалаах,
Эһээ диэтэххэ,
Эһээ диэччи,
Бардам Тутуу,
Барылы Кэскил,
Барыылаах
Баай Байанай Тойон эһэм,
Бэттэх көрөн
Мичик гын!
Дом!
Баай барыылаах,
Бардам биэриилээх
Байанай төрдүм,
Бэттэх көрөн
Мичик гын!
Дьолуону тосхой,
Саргыны салай,
Күн өркөнүн
Туттар,
Тииттэн тирэннэр,
Таастан тайаннар,
Кэтит кэһиигин тиксэр,
Уһун уйгугун уун,
Саҥарбытым
Алгыс буоллу ... Салгыыта (далее) »

Тэрис
Алаас хамсаныылара – саха этин-сиинин эрчийэр хамсаныылара. Манна илии-атах оонньуулара, 9-с төрүт хамсаныы уонна эйгэлэри баһылааһын хамсаныылара киирэллэр. Биир аата хапсаҕай хамсаныылара диэн. 1994 сыллаахха Тэрис ырытан оҥорбута.

Аан тыл

“Хотой болуу”, “Дьөһөгөй оҕото”, “Балык буолуу” биир баайыылаах хамсаныылар. Балар барыта оҋүун хамсааһыныттан үөскүүллэр.

Хотой буолуу

Салгын эйгэтин баһылыыр хамсаныы “Хотой көтүүтэ” диэн ааттанар.

Суолтата: хотой уобараһын ылыы.
Хотой көтүүтэ хотой көтөрүн үтүктэн хамсаныы. Сүрү ыларга). сүргэни көтөҕөргө аналлаах.

1. Ыҥырыы: cоҕуруу диэки хайыһан туруллар.
2. Бохсу ... Салгыыта (далее) »

Мэлдьи эбириэйдэр Тораны ааҕалларын иһин өй гинастикатынан дьарыктанар омук дииллэр. Ол иһин өй өттүгэр ситиһиилээхтэр. Маннык дьарык ордук чуолкайдык эбириэйдэргэ көстөр.

Саха өйүн гимнастиката

Айыы суола

Бу кинигэ 2002 сыллаахха тахсыбыта. Манна итэҕэл эрэ суруллар. Аан дойдуну өйдөөһүн. Алгыс төрүттэрэ уонна хайа диэкинэн күрүө туттуллуохтааҕа этиллэр.

Кинигэҕэ 63 сүрүн өйдөбүл баара этиллэр. Норуот олоҕу өйдөөһүнэ олус чуолкай этэ.

Манна олох туһунан толкуйдааһыннар бэрээдэктэнэн бэриллэллэр. Ити толкуйдааһыны саха норуота оҥорбута. Кини Үрүҥ Айыы Тойон этиилэрин итинник ылыммыта. Онон бу өйдөбүллэри Үрүҥ Айыы Тойон тыллара диибит.

Ааҕыы ... Салгыыта (далее) »

Краткая эпопея отчуждения у Республики Саха (Якутия) нефтегазовых предприятий

Ил Түмэн дьиэтигэр алтынньы 10 күнүгэр ыытыллыбыт норуот кыттыылаах аһаҕас кэпсэтии (“Истиилэр”) кэнниттэн тус санаабын хаһыаттарга ыыппытым да таһаарбатахтара. Бу да сырыыга тахсарыгар саарбахтыыбын да, син биир ыыталыыбын. Таах хаалыа суоҕа, хаһан  эмэ кинигэ суруйар түгэннээх буоллахпына матырыйаалым туһалыа дии саныыбын. Ааспыт суруйуум тахсыбатаҕын иһин, онтон со ... Салгыыта (далее) »

Якутская религия имеет чёрную, тайную сторону. Это – зона действия чёрных шаманов. В прошлом, именно они были знатоками демонического мира, мест обитания злых сил. Наверное, поэтому, для последователей вероучения Айыы, эта область неизведанного, всегда оставалась запретной территорией, «обратной стороной Луны». Если общение с айыы проходит без особых последствий, то, считается, что соприкосновение с представителями Хаоса, почти всегда имеет летальный для неподготовленного человека исход. В связи ... Салгыыта (далее) »

ҮӨТҮҮ

/ П.Ойуунускай «Улуу Кудаҥсата» эбэтэр бириэмэни куоһарыы /

«Миф же есть рассказ сакрального порядка.

В действительность рассказа не только верят,

он выражает св ... Салгыыта (далее) »

Кыым.ру телеграм-ханаалыгар ыҥырабыт ... Салгыыта (далее) »

Категория: Политика.Митинги. Пикеты. Партии | 430 көрүүлээх | Дата: 2025-10-20 | Комментарии (0)

Олох соторутааҕыта Саха араадьыйатыгар Ангелина Шадринова ааптарыскай биэриитин иһиттим. Биэриитин аата да үчүгэйэ бэрт – “Санаа сэргэтэ” диэн, урут саха киһитин кулгааҕар иһиллибэтэх, сонун аат. Биэриигэ А.Павлов – Дабылы ыҥырбыт уонна ис иһиттэн иһирэх кэпсэтиини тэниттэ. Киһи иһиттэр истэн олоруох курдук кэпсэтии П. ... Салгыыта (далее) »

СЕРГЕЙ ФИЛАТОВ
Постсоветская религиозная ситуация в Якутии имеет больше всего аналогий с финноугорскими республиками Поволжья – Мари-Эл и Удмуртией, а также с тюркской Чувашией. Во всех этих регионах России двумя основными религиями, борющимися за души граждан, в наши дни являются национальное язычество и православие. Однако якутская ситуация во многом гораздо более уникальна и многозначна. Народы Поволжья, сохранившие, в гораздо меньшей степени, языческое сознание, с XVII- XVIII вв. подвергались интенсивной русификации (а значит, и европеизации) и христианизации. Мировоззрение поволжских народов, даже тех его представителей, которые ныне считают себя язычниками, формировалось несколькими ... Салгыыта (далее) »

 Быйыл сайын уонна күһүн өрөспүүбүлүкэ үгүс улууһун олохтооҕо кураанаҕы кууста. Сир аһа, чахчы, мөлтөх. Ол эрээри, “аһара мөлтөх” диэҕи сорох улуустар, чуолаан дьэдьэни уонна отону, кыайдылар. Онон “Тоҕо маннык буолла уонна сир аһын үүнүүтэ туохтан тутулуктааҕый?” диэн биһиги Криолитозона биологическай кыһалҕаларын институтун Ботаническай садын научнай үлэһитэ, биология билимин хандьыдаата, М.К. Аммосов аат. ХИФУ дассыана Светлана САБАРАЙКИНАТТАН ыйыттыбыт.
МӨЛТӨХ ҮҮНҮҮ – ХОРУЙА СУДУРГУ 

– Светлана Михайловна, быйыл хас да ааҕааччыбыт “сир аһа арыт тоҕо үүнэрин-үүммэтин суруйуҥ эрэ” диэн көрдөстө. Холобур, Ньурбаттан биир дьахтар: “Хас эмэ сылы быһа отонно ... Салгыыта (далее) »

[12:18, 19.08.2025] Таҥ Бүө:  Үрүҥ Аар диэн – кини харыйар Айыы таҥара диэн тыына мэлдьи ырааһын, сырдыгын бэлиэтэ.
Үрүҥ Аардааҕар намыһах турар таһым – Үрүҥ Аар Тойон диэн Иччи таҥараны бэрийэр таҥара аата буолар. Иччи таҥара диэн киһи салгын кутун, тыынньа күүһүнэн (аналын тосхолунан) иччилэри кытта ситимнээн Орто дойдуга хаалан сылдьарын этэллэр.
Аар Тойон диэн Мэҥэ таҥараны бэрийэр таҥара аата. Аан дойду хараҥа өттүгэр, урукку кэмнэрин диэки туһаайыылаах. ... Салгыыта (далее) »

Биология институтун сүрүн научнай үлэһитэ, тыа хаһаайыстыбатын билимин кандидата ФЕДОРОВ Иннокентий Аполлонович: Институкка 1982 с. ыла баччааҥҥа дылы үлэлиибин. Бастаан бааһына кормовой отторун үөрэтэр этим. Яровой рапс диэн оту үөрэтэн, чахчы туһалаах диэммин олоххо киллэрбитим — 12 тыһыынча га сиргэ ыһар буолбуттара. Үрдүк үүнүүнү ылан былааннарын быданынан куоһарар этилэр. Онтон 1991 с., олох ирдэбилинэн, эмтээх үүнээйилэри үөрэтэргэ-чинчийэргэ көспүтүм. Билигин ол сүрүн хайысхам буолар. Ол гынан, кэнники сылларга тыа хаһаайыстыбатыгар эмиэ үлэлээн эрэбин — холобура, былырыын күһүн бааһынаны конопляттан ыраастыырга Амма Бөтүҥэр кэккэ опыттары туруортаатым…

Үүнээйи барыта эмтээх

... Салгыыта (далее) »

blob:https://web.whatsapp.com/e956dc0c-5e95-4423-8528-f053259636f5
... Салгыыта (далее) »

Былыргы сэһэн кэпсииринэн, ыт уонна киһи мөккүһүүлэригэр киһи ыты андаҕайарга күһэйэр. Онтуката ыһыах кэмигэр буолар эбит. Ыт андаҕартан куттанан ыһыахха сылдьыбат буолбут.

Ыһыах кэмигэр ыттары баайаллар. Ыт быатын быһа кирэн эбэтэр быһа тардан ыһыах кэмигэр ойуун суолун быһа хаамтаҕына, ойуун өлөр.

Ыттаах киһи булчут киһи. Онтон саха сүрүннээн сүөһү иитэр киһи. Ол иһин ыты ыһыахха сырытыннарбат буолбуттар. Ыты ыһыахха сырытыннарбаттарын матырыйаалынай төрдө – ыһыах аһа сиргэ тэлгэтиллэр.
Ыты ыһыахха сырытыннарбаттара диэн биир төрүттээх. Ас сиргэ тардыллар. Ыт ону сиэн кэбиһиэн сөп.

Ыкка сыһыан икки өрүттээх. Биир өттүнэн, саха ыты киһиэхэ хайдах да тэҥнээбэт. Ыт сиэрэ-майгыта суох ... Салгыыта (далее) »

: ВАЛЕРИЙ ШАДРИН: “МИН ЭЛБЭҔИ БИЛЭБИН…” Ааптар:  Эдэр Саас 22.05.2022 Telegram Whatsapp

Композитор, продюсер, СӨ ускуустубатын үтүөлээх диэйэтэлэ Валерий ШАДРИНЫ бэйэтин эйгэтигэр – култуураҕа, ускуустубаҕа билбэт, кини аатын истибэтэх киһи, арааһа, аҕыйах да буолуо. Бэйэтин кэмигэр Сахабыт сирин ускуустубатын, култууратын сайдыытыгар, ордук, артыыстарбыт тас дойдулар киэҥ сыаналарыгар тахсан, талааннарын, маастарыстыбаларын билиһиннэрэллэрин, кыахтарын көрдөрөллөрүн, өрөспүүбүлүкэбитин ааттаталларын туһугар отучча сыл тухары үгүһү оҥорбут киһи буоллаҕа…

Бүгүн Валерий Филиппович &ndas ... Салгыыта (далее) »

Отечественная война 1812 г. потребовала от властей быстрой организации необходимых мер для отпора врагу. Наряду с социально-политическими, экономическими, хозяйственными вопросами, приходилось решать и вопросы военно-мобилизационной работы и духовной пропаг ... Салгыыта (далее) »

Корякин Петр Иванович-Таҥ Бүө
СӨ Национальнай архыыбын
докумуоннары билим иһинэн туһаныы салаатын салайааччыта,
«Айыы Итэҕэлэ» итэҕэл тэрилтэтин түсчүтэ



Отоһут – Саха олоҕор баар 36 эйгэлэриттэн биирдэстэрэ буолар, Аан Алахчын сылыгар, ыйыгар (от ыйыгар) сөп түбэһэр.
Отоһут диэн айылҕаны туһанан эмтиир киһи. Саха эмчиттэрин төрдө. Эмчит төрдө Айыы Намыһын удаҕаттар буолаллар. Кинилэртэн отоһуттар бараллар.
Үүнээйини туһанан эмтиир киһи отоһут дэнэр. Былыр, ыарыыны ойуун эмтиирэ. Киниэхэ отоһуту тэҥнииллэрэ.
Бу икки кылаас дьон бэйэ-бэйэлэриттэн улахан уратылаахтара. Ойууттар духуобунай эмтээһининэн дьарыктаналлара, отоһуттар быраастарга чугастара.
Онон эмт ... Салгыыта (далее) »

Сиэллээх айах сиэтистэ,
Чороон айах чуоҕуста,
Кэриэн айах кэккэлээтэ,
Ымыйа айах ыалласта,
Матааччах айах баараласта,
Эбир хамыйах эҥээрдэстэ.
Кымыс кыынньан кырылаатын,
Ынах маҥыраатын,
Ньирэй чиилийдин,
Суорат сыта тунуйдун,
Улуу Тунах олохтоннун.
Тунах сайын туругурдун.
Толору кымыстаах чорооҥҥун көтөх,
Тэһииҥҥин тутан олор,
Көнтөскүн көрөн олор.

Кымыс үрдүн саас сир көҕөрүүтэ, Айылҕа сэргэхсийэригэр, эргийэригэр сайылыкка тахсан баран ыһыллар. Тыыннаах кымыс үрдүн охторуу – үөһээ үрдүк айыыларга тиксэргэ тэҥнээх.
Аҕыйах сылгылаах ыал чугастааҕы ыаллара дьоннорун мунньан атын аһа суох аҥардас кымыһы иһэн бүтэллэр, ол аата к ... Салгыыта (далее) »

Видно, опять придется переписывать учебники истории в той части относительно к монголам. Поскольку монголов ещё в 13 веке не было. И это уже научно доказанный, неоспоримый факт. Они появились в 16-17 веках.

После того, как была принята теория заговора против тюрков в конце 18 го века, переписали всю историю. А в 1921 году на землях Туркестана создали Республику Монголия, и соответственно для них написали историю. В этом контексте Чингиз Хана и племенов- найман, конырат, меркит и кият записали как монгольские.

Однако  с 2001 года, официальная наука причисляет найман, конрат, меркит и кият к тюркским племенам. А ведь именно эти племена избрали Чингис Хана своим Ханом на курултае 1206 года.
Он был из тюркского рода киятов, а жена Борте, тоже из тюркского рода конырат. &nb ... Салгыыта (далее) »

Народ Саха берет свое начало от того момента, когда Ашина увел свой род на Алтай, после раскола обьединения Сяньби. На территории современной Монголии потомки Ашины создали могучую империю. На каганате Алтайских тюрков в центральной Азии правили Бумын каган, Истэми Каган, Мухань Каган, Тобо Каган и.т.д. У Бумын Каган было двое сыновей от первой жены и один сын от второй жены, красавицы уйгурки. Его звали Кури. Сначало его статус был шад, т.е. принц крови, но не престолонаследник. Куры-хан прибыл 555 г. н.э. со своим родом на Байкал, т. к. после смерти Бумын Кагана в 552 г на каганате из-за борьбы за власть настали тревожные времена. На Байкале Кури-Хан стал основателем союза племен и сумел получить располож ... Салгыыта (далее) »

С.А. Федорова
По нашим данным, полученным при анализе мтднК 423 чел. из центральной, вилюйской и северной этногеографических групп, высокое содержание материнских линий европейского происхождения характерно прежде всего для вилюйских якутов (16%), для центральных и северных оно составляет 7%, в среднем для трех этногеографических групп якутов – 10%. 

По отцовским линиям европеоидный компонент генофонда якутов также невысок – от 4% у вилюйских якутов до 11% у центральных, в целом –  7% от общего пула [16,20].   было установлено, что содержание этих линий в генофонде якутов объясняется не только смешением с русскоязычным населением, мигрировавшим в ... Салгыыта (далее) »

Дьон-сэргэ ытык сирдэргэ сылдьан салама ыйаатылар, туҥуй (кыра), эбир (орто) ыһыахтар ыытылыннылар, аны, бэс ыйын 22 күнүттэн от ыйын 12 күнүгэр диэри үһүс тунахха, дэлэй (улахан) ыһыахтар саҕаланнылар.
Ыһыах диэн, былыргытыгар, баһыттан-атаҕар диэри итэҕэлгэ сыһыаннаах тэрээһин буолар. Ол курдук, кэскил кэҥиирин саҕана, түөрт мастаах түһүлгэлээх Дэлэй ыһыаҕы дэбилитэн тэрийээччиннэн быйылгы дьылбыт таҥаратын – Дьөһөгөйү ааттыыллар. Бу кэмҥэ Айыы суола хаһааҥҥытааҕар да арыллар. Иэйэхсит тыына кэлэр. Үрүҥ Айыы тыына түһэр. Бу тыын илиҥҥи тыал иччитин тыына буолар.

Ыһыах төрдүнэн буолаллар: Үрүҥ Айыы Тойон – Дьөһөгөй – Эллэй Боотур. Үрүҥ Айыы Тойон сахаҕа барыны бары айбыт таҥа ... Салгыыта (далее) »